Gümrük, royalti uygulama alanını genişletti

Sayın okurlar, biliyorsunuz ithalat konusu ne olursa olsun gümrük idaresi vergi uygulamak için bir matrah çıkarır. 

Bu matrah belirlenirken çok çeşitli rakamlar sözkonusu olabilir. Bunu doğru beyan etmek gümrük müşavirlerinin işidir. 

Matrahı oluşturan unsurlardan biri de royalti ve lisans ücretleridir. Günümüz dünyasında ticaretin boyutları ve içeriklerini kapsayan sözleşmelerde o kadar çok girift konular var ki bunları saymakla bitiremezsiniz. Taşra gümrük idarelerinden ve gümrük ve ticaret müfettişlerinden, gümrük uzmanlarından gelen bilgiler o kadar farklı ve çeşitlidir ki bunların toplamından bir netice elde edebilmek amacıyla hareket eden gümrük otoritesi royalti ve lisans konusunda bir tebliğ yayınladı. Tebliğe bakılırsa, royalti ve lisans ücretlerinin neredeyse tamamı matraha dahil ediliyor. Dünyada böyle bir uygulama olduğunu sanmıyorum. 

İyi hoş da dış ticaretle iştigal eden şirketlerimiz hangi durumlarda bu royalti ve lisans ücretlerini matraha dahil etmeyecekler. Bu sorunun cevabını tebliğ içinde mercekle aramak gerekiyor. Çok zor mudur? Açık açık şu şu hallerde royalti ve lisans ücreti matraha dahil edilmez denemez mi? 
Gümrük Kanunu 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 27/1-c maddesinde “Kıymeti belirlenecek eşyanın satış koşulu gereği, alıcının doğrudan veya dolaylı olarak ödemesi gereken, fiilen ödenen veya ödenecek fiyata dahil edilmemiş olan royalti ve lisans ücretleri” gümrük kıymetine dahil olunacak hususlar arasında sayılıyor. 

Kanun maddesinin uygulanması için zaman zaman bunun açıklanmasına ihtiyaç vardır. Nitekim, tebliğ de bu amaçla çıkarılmıştır. Ancak; madde uygulamasını ruhundan kopararak alanı genişletmek günümüz dünya ticaret koşulları ile bağdaşabilir mi? 

Uygulamada zorluk çeken gümrük müşavirleri kendi aralarında İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneğinde bir toplantı yapacaklar. Umarım tutarlı önerilerle gümrük idaresini ikna edebilirler. Neticede; matraha dahil edilmeyen unsurlardan gümrük müşavirleri de sorumlu tutuluyor. Oysa; şirketlerin lisans ve royalti sözleşmelerini gümrük müşavirlerine ibraz etme konusunda çekimser davrandıkları da biliniyor. Bu durumda, elinde bilgi ve belge olmayan gümrük müşavirinin matrahı doğru olarak beyan etmediğini söylemek doğru olamaz. AB ve ABD uygulamalarını, Dünya Ticaret Örgütü ve Dünya Gümrük Örgütü’nün kurallarını yeniden taramak suretiyle royalti ve lisans ücreti doğru bir zemine oturtulabilir diye düşünüyorum.