50 yıl öncenin “Gerçekçi olun, imkansızı isteyin” sloganı büyük değişim yaşattı...
Bundan 50 yıl önce 1968 yılı baharında, Paris’te başlayıp “Gerçekçi olun imkansızı isteyin” sloganıyla dünyayı sarsan Paris Baharı ile Prag Baharı'nda Dubçek’in reformist girişimleri, 1990’larda Sovyetler'in dağılmasına zemin hazırlayan bir sonuç doğurdu. O nedenle bu iki olay 50 yıldan bu yana dünyada önemli değişimlere yol açtı.
Dünya tarihinde önemli dönüşümlere neden olan olayların yaşandığı yıllar vardır. 1968 baharında Paris’te başlayan ve dünyaya yayılan öğrenci olaylarının isimlendirildiği Paris Baharı ve Prag’da Dubçek’in yönetime gelmesinin ardından başlattığı reformlarla gündeme gelen Prag Baharı, dünyada önemli dönüşümlere neden olmasıyla 50 yıldan bu yana bir değişim rüzgarının esmesine neden oldu.
1968 Parisi'ndeki eylemlerin en önemli sloganı “ Gerçekçi olun, imkansızı isteyin”di. Bunun yanında “Kahrolsun tüketici toplum, meta toplumu”, “Koş yoldaş, eski dünya arkanda”, “Kaldırım taşlarının altında kumsal var”, ”Devrimci düşünce yoktur, devrimci eylem vardır”, “Patron sana muhtaç, sen ona değil”, “Özgürlük bütün suçları bastırıcı bir suçtur”, “Ne kadar çok sevişirsem o kadar çok devrim istiyorum. Ne kadar devrim yaparsam o kadar sevişmek istiyorum” gibi tüketim toplumu, kapitalizm yergisi, özgürlük ve cinsel özgürlük içeren sloganlar söz konusuydu. Eğitimin iyileştirilmesi talepleri de vardı. Paris Baharı'nda yaşananlar kısa sürede ülkemiz dahil bütün dünyada yankılandı. Ülkemizde üniversite işgallerinin ardından reform tasarıları ortaya kondu. Anti emperyalist mücadele güçlendi. Savaş karşıtı gösteriler Amerika’da yaygınlaşarak Vietnam savaşını sonlandırdı. Filistin hareketine ve FKÖ’ye uluslararası desteği artırdı. Dünyada yeni bir siyasal rüzgar esmesine yol açtı.
Prag Baharı'na, 1968 Ocak ayında iktidara gelen Aleksander Dubçek’in bir Varşova Paktı üyesi olarak reformist bir politika izlemesi, özgürlükleri genişletmesi yol açtı. Dubçek, bu girişimleriyle SSCB Başkanı Brajnev’i kızdırdı. Ve ağustos ayında Romanya haricindeki Varşova Paktı üyelerinin askerleri Çekoslavakya’yı işgal ettiler. Dubçek görevinden alınarak, Türkiye’ye büyükelçi olarak sürgüne gönderildi.
Ama Prag Baharı'nın etkisi Sosyalist blokta alttan alta sürdü. Berlin Duvarı'nın yıkılması, SSCB Genel Sekraterliği'ne gelen Gorbaçov’un 1990’ların başında Preztroyka-Glastost politikalarını başlatmasının ardından 1992’de Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla sonuçlanan çok önemli bir gelişim yaşandı.
Bu nedenle 1968 baharındaki Paris’teki öğrenci hareketleri ve Dubçek’in reform girişimleri, 50 yıl öncesinden başlayarak dünyada çok önemli bir çok değişime neden olarak, tarihteki yerini önemle aldı.1968 Baharı'nın bana hatırlattığı budur. O nedenle dünyada ve ülkemizde anılırken, 68 Bahar’ında yaşanan iki olaya değindim.