Yeni dönemde bölgede memnuniyet ve beklenti var
Üç sınır kentimiz Şanlıurfa, Gaziantep ve Diyarbakır oda başkanlarıyla Soçi mutabakat metni sonrasında düşüncelerinin ne olduğunu ve kentlerindeki Suriyelilerin nasıl hareket edeceğini tahmin ettiklerini konuştum. “Memnun olduklarını, barış için uygulamanın sonuçlarını beklediklerini söylediler. İş kuran, ticarete başlayan Suriyelilerin geri dönmeyeceğine inandıklarını belirtirken, zaman içinde yüzde 45-50 geri dönüş olabileceği bilgisini verdiler...
Soçi mutabakatının ardından sınıra yakın kentlerin oda yöneticileriyle konuştum. Memnuniyetlerini belirterek, “Kimse kavga istemez, Soçi’de varılan mutabakat metnine uygun uygulamalar hayata geçer, sınırdan terör unsurları temizlenirse geri dönüşler başlayabilir” dediler. “Kentinizde ne kadar Suriyeli var ne kadarı geri döner” diye sorduğumda, “Şanlıurfa’da da, Gaziantep’te de 500 bin Suriyeli olduğunu belirterek, “Sınır ötesinin terörden arındırılıp, güvenlik sağlandığında ilk başta 150-200 kişinin döneceğine” inandıklarını açıkladılar. Diyarbakır’da ise çok fazla Suriyelinin olmadığını, Kobani’den gelenlerin de akrabalarının yanına yerleştiklerini oda başkanınca belirtildi.
Gaziantep Sanayi Odası Meclis Başkanı Adil Sani Konukoğlu, “Soçi mutabakat metninin yayınlanması ve sınır ötesinde terörden arındırma uygulamaların belirlenmesi iyi oldu. Şimdi uygulamaları bekliyoruz. Fırat Kalkanı Harekatı sonrası 70-80 bin Suriyeli Antep’ten Suriye’ye gitti. Şimdi kentteki 500 bin Suriyelinin zamanla sınır ötesinde güvenlik sağlandıkça 200-300 bininin de geri döneceğini düşünüyorum. Burada yatırım yapanlar, iş kuranlar ve işe girenlerin geri döneceğini düşünmüyorum. Soçi mutabakat metni, bölge barışı için çok önemli. Eksiksiz uygulanabilmeli. Kimsenin kavgayla işi yok. Herkes kavga dışına çıkmak, işine gücüne bakmak istiyor” açıklamasını yaptı.
Diyarbakır Sanayi Odası Başkanı Mehmet Kaya, “Bizde büyük rakamlarla ifade edilecek Suriyeli yok. Kobani’den gelenler var. Onlarda yakınlarının akrabalarının yanına yerleştiler. Bu coğrafyada Türkü, Kürdü, Arabı hep akraba. İnsanlarda bir tedirginlik vardı, Soçi’deki 10 maddelik mutabakat bir rahatlamaya neden oldu. Zorunlu göçler ve çatışmalar öfke oluşturuyordu. Diyalog ve diplomasinin ilk sırada olması önemli. Barış iç çözüm beklentisi var. Amerika ve Rusya’nın sunduğu çözüm değil, bizim bölge ülkeleriyle geliştireceğimiz çözüm önerileri önemli olacaktır” değerlendirmesini yaptı.
Şanlıurfa TSO Başkanı Halil İbrahim Peltek, açıklanan Soçi mutabakat metninin memnunlukla karşılandığını, fakat henüz tam anlaşılamadığını insanların aklında bazı “acabalar” olduğunu söyledi. Peltek, “Kentimizde 500 bin kayıtlı, 50 bin kayıtsız 550 bin Suriyeli var. Sınır ötesi güvenliğinin sağlanması ile bunların 150-200 bininin döneceğini düşünüyoruz. İş yeri açanlar, ticarete başlayanlar Türkçelerini de geliştirdiler. Bunların dönmeye niyetleri olmaz. Barış geliştiğinde Suriye ile de ticarete girişirler. Tüccar olanların böyle davranacağını bekliyoruz. Dönmek isteyecekler burada iş tutamayan, Suriye’deki yerlerine gitmek isteyenler olacaktır. Soçi mutabakatının sonucunun ne olabileceği konusunda kafalarda acabaların olması, Bölgede Suriye’nin, Rusya’nın, Amerika’nın bundan sonraki planlarının ne olacağının tam olarak bilinmemesinden kaynaklanıyor. Onlar belli oldukça, geri dönüşler konusu da daha netleşir” açıklamasında bulundu.
Soçi mutabakat metninin yayınlanması sonrası güney sınırımızdaki üç kentin oda başkanlarıyla yaptığım görüşmelerde memnuniyetlerini dile getirdiler. Kentlerindeki Suriyelilerin ne kadar olduğu ve geri dönüp dönmeyecekleri konusunda da düşüncelerini dile getirdiler.