Açık – gömülü fark etmez, etkisi ne olacak?

Bu hafta ‘Açık Finans’ı (Open Finance) anlatmak istedim, akıcı ve gerçek hayata dokunan bir hikayeye de atıfta buluna­rak yazdım, sonra okudum, emin olamadım; bazı anlatımlar yanlış anlaşılabilir, bu nedenle biraz da­ha yazarlık tecrübesi kazanıp ka­leme almaya karar verdim.

Diğer yandan, konu çok güzel, dahası ‘Açık Finans’ın dokundu­ğu alanlar günlük hayatımızı et­kilemeye başladı bile. Başka bir konuya geçip, bizleri bekleyen yeni “deneyim” dünyasını es geç­mek istemedim.

Finans dünyası, uzun yıllardır geleneksel bankaların sunduğu hizmetlerle sınırlıydı. Ancak tek­noloji şirketlerinin, fintek giri­şimlerinin ve regülasyonların et­kisiyle finansal hizmetler yepye­ni bir boyuta taşınmaya başladı. Bu değişimin iki temel kavramı Açık Finans (Open Finance) ve Gömülü Finans (Embedded Fi­nance) olarak öne çıkıyor. Bu iki kavramı karşılaştırmak değil, bü­tünün birbirini tamamlayan iki önemli bileşeni olarak görmek gerekiyor. “Finans” tanımına aşi­nayız ama “Açık” ve “Gömülü” olarak adlandırınca biraz garip geliyor kulağa, ve belki bu neden­le ilk olarak “Açık Bankacılık” ha­yatımıza dokundu çünkü sektör dışındaki vatandaşın da duyduğu anda bir yorum yapacağı anahtar kelime var, “banka”.

Önce her iki kavramı yalın bir şekilde açıklayarak başlayalım.

Açık Finans Nedir?

Açık Finans (Open Finance), finansal verilerin müşterinin onayıyla farklı kurumlar, plat­formlar ve hizmet sağlayıcılar­la paylaşılmasını sağlayan bir ekosistemdir. Bu kavram, daha önce tanımlanan Açık Bankacı­lık (Open Banking) yaklaşımı­nın daha geniş bir kapsamını ifa­de eder. Açık Bankacılık yalnızca banka hesap bilgilerini ve ödeme verilerini kapsarken, Açık Finans bunun ötesine geçer: yatırımlar, sigorta, emeklilik planları, borç­lanmalar gibi sadece banka içinde sınırlı olmayan ama birey/kurum olarak bizi yakından ilgilendiren ve bir şekilde bütçemize/cüzda­nımıza etki eden farklı finansal verilerin de paylaşılmasını müm­kün kılar. Aslında “Açık Bankacı­lık”, “Açık Finans”ın ilk adımıdır diyebiliriz.

Temel hedef, müşterilerin ken­di verileri üzerinde tam kontrol sahibi olması ve bu verileri dile­diğiyle güvenli şekilde paylaşa­bilmesidir. Bu şekilde verilerden daha avantajlı hizmetler üreti­lebilir ki bu da “gömülü” finans için önemli bir başlangıç nokta­sıdır. Bir tüketici olarak siz, bir uygulamaya yatırım hesaplarını­zı ve kredi kartı harcamalarınızı entegre ederek tüm finansal du­rumunuzu tek ekrandan görebi­lirsiniz dahası size özgü yeni hiz­metler için kapıyı arala­mış olursunuz, belki hiç farkında olmadığınız bir ihtiyacınıza yönelik bi­le olabilir. Bu, finansal okuryazarlığı ve hizmet aldığınız kurumlardaki rekabeti artırır.

Gömülü Finans Nedir?

Gömülü Finans (Em­bedded Finance), finansal hiz­metlerin bankacılık dışındaki dijital platformlara ve müşteri deneyimlerine doğrudan yerleş­tirilmesi anlamına gelir. Daha ba­sit bir ifadeyle, finansal işlemle­ri yapmak için bankaya ya da ayrı bir finans uygulamasına gitmeni­ze gerek kalmaz; alışveriş yaptığı­nız e-ticaret sitesinde, bir uygu­lamada ya da sosyal medya plat­formunda bu hizmetler zaten “gömülü” durumdadır. Bir e-ti­caret platformunda alışveriş ya­parken tek tıkla kredi seçeneğini kullanmak (taksitli ödeme) veya yemek siparişi uygulamasında si­gorta ürünü satın almak gibi.

Gömülü Finans sayesinde fi­nansal hizmetler görünmez şekilde hayatın içine karışır. Ödeme, kredi, sigorta gibi işlem­ler hızlanır ve kullanıcı deneyimi basitleşir.

Açık Finans ve Gömülü Finans sıkça karıştırılır, ancak önemli farkları vardır:

Açık Finans bir veri paylaşı­mı altyapısıdır. Bankalar, sigor­ta şirketleri, yatırım kuruluşla­rı gibi farklı aktörlerden verile­ri çekip kullanıcı onayıyla başka platformlara aktarılmasını sağ­lar. Gömülü Finans bir hizmet dağıtım modelidir. Finansal ürünlerin başka platformlarda “içerik” gibi entegre edilmesini mümkün kılar.

Özetle, Açık Finans daha çok verinin taşınması ve yönetilme­siyle ilgilenir; Gömülü Finans ise bir kurum tarafından verilen fi­nansal hizmetlerin farklı ortam­da kullanıcıya sunulmasıyla il­gilenir. İkisi birbirini tamamlar: Açık Finans sayesinde veri payla­şımı sağlanır, Gömülü Finans ise bu veriyi kullanarak kişiselleş­tirilmiş hizmeti tam ihtiyacınız olan noktada karşınıza getirir.

Örneğin, Açık Finans altyapısı üzerinden banka hesap bilgileri­niz fintek uygulamasına aktarı­lır. Gömülü Finans altyapısı saye­sinde o uygulama, harcamaları­nıza göre size kredi veya yatırım önerisini bir düğme ile sunar.

Bu iş birliği, finansal hizmetle­rin demokratikleşmesini ve kul­lanıcı merkezli hale gelmesini hızlandırır.

Peki, Açık Finans ve Gömülü Finans önümüzdeki yıllarda bizi nasıl etkileyecek?

1 Finansal şeffaflık artacak

Verilerinizin farklı plat­formlarda birleşmesiyle finansal durumunuzu daha net görebile­ceksiniz. Harcamalarınızı, yatı­rım getirilerinizi, borç yükünüzü tek ekranda izlemek yaygın hale gelecek. Böylece kararlarınız da­ha bilinçli olacak.

2 Kişiselleştirilmiş ürünler yaygınlaşacak

Bankalar ve fintek’ler size “or­talama” bir paket sunmak ye­rine, sizin geliriniz, harcama davranışınız ve risk profilini­ze özel ürünler tasarlayacak. Özelleştirilmiş sigorta poliçeleri, anlık mikro krediler, hedef odak­lı yatırım fonları hızla büyüyecek.

3 Bankaların rolü dönüşe­cek

Artık finansal hizmetlerin tek dağıtım kanalı bankalar olma­yacak. E-ticaret devleri, sosyal medya platformları, mobil uygu­lamalar kendi bünyesinde finan­sal hizmetleri sunacak. Banka­lar arka planda altyapı sağlayıcı (banking-as-a-service providers) rolünü daha fazla üstlenecek.

4 Veri güvenliği ve regülas­yon daha kritik olacak

Açık Finans ve Gömülü Finans beraberinde veri paylaşımı risk­lerini de getirir. Türkiye’de KVKK (kişisel verilerin korunması) ve Avrupa’da GDPR gibi düzenleme­ler sıkılaştırılacak. Kullanıcı ona­yı ve veri şifreleme standartları önem kazanacak.

5 Kullanıcı deneyimi ve hız öne çıkacak

Bugün bir kredi başvurusu gün­ler sürebiliyorken, yakında e-ti­caret uygulamasında birkaç tıkla kredinizi onaylayıp harcama ya­pabileceksiniz. Finansal hizmet­lerin teslim süresi saniyelere ine­cek. Önümüzdeki dönemde Açık Finans ve Gömülü Finans, finan­sal ekosistemin temel yapı taşla­rı haline gelecek. Tüketiciler ola­rak bizler daha şeffaf, hızlı ve ki­şiselleştirilmiş hizmetler alırken; şirketler de rekabette fark yarat­mak için bu teknolojileri benim­semek zorunda kalacak. Elbette veri gizliliği, siber güvenlik ve re­gülasyon konuları her zamankin­den daha büyük önem taşıyacak.

Bu konuda benim de ekibinde olduğum bir platform yakın za­manda bu farkındalığı arttırmak için sizlerin deneyimine sunula­cak, onu da ayrı bir yazıda kaleme alacağım.

Finans artık sadece banka şubesinde değil, hayatımızın her anında karşımıza çıkan görün­mez bir altyapıya dönüşüyor. Bu dönüşüme ne kadar hazırlıklı olursak, sunduğu fırsatlardan da o kadar çok yararlanacağız.