Fermi Paradoksu ve Piyasalar
17. yüzyılda yaşamış Fransız matematikçi Blaise Pascal’a göre insanlığın başına ne geldiyse, insanın sakin bir şekilde tek başına kalamamasından gelmiştir. Gelmiş geçmiş en önemli yatırımcılardan Ray Dalio da başarısını meditasyon yapmasına borçlu olduğunu söylemiştir. Yaşamın kendisinde ve piyasalarda sakin düşünebilmek, anlık haber akışının, piyasa hareketlerinin peşinden sürüklenmemek bizce çok önemlidir. Fakat çoğu insana zor gelir ve dolayısıyla pek sık rastlanmaz. Olaylara dingin bir şekilde baktığımızda günlük haber akışı içinde ıskalandığını düşündüğümüz, daha önce de işlediğimiz, iki konuyla ilgili bilgilere dikkat çekmek istiyoruz.
Geçen hafta tahmin ettiğimiz küresel borsalardaki satış baskısı geldi ve emtiaları da etkiledi. Şimdilik piyasalardaki bu düşüşün düzeltme olarak kalması bizce daha olası. Relatif performanslara baktığımızda bakırın, WTI petrolün, altın ve CRB endeksinin, S&P 500 endeksine nazaran geçtiğimiz hafta %3.6, %2.9, %2.9 ve %2.4 ile daha iyi performans gösterdiğine dikkat çekmek istiyoruz. Bir haftalık veri trend sayılmaz. Ancak bu tablo finansal varlıkların emtialara nazaran tepe yaptığına ve uzun vadeli fırsatların aslında emtialarda olduğuna dair görüşümüz ile uyumlu Bloomberg tahıl endeksi ve onun getirisini takip eden JJG isimli ETF’lerin düşüş trendini sonlandırıp en azından taban yapmaya çalıştıklarını düşündüren bir görüntü olduğunu da ekleyelim.
İnsanları satranç ve Go gibi oyunlarda yenmeye başlayan AlphaGo ile AlphaZero’dan sonra Çin’den Alibaba şirketinin geliştirdiği yapay zekanın Stanford Üniversitesi’nde düzenlenen okuma anlama yarışmasında insanları yenmesi bu konuda yeni bir eşiğinin aşıldığının işareti. Haberi okurken aklımıza Fermi paradoksu geldi. Kısaca bu paradoks, dünya dışı uygarlıkların var olma olasılığının gayet yüksek olduğuna dair tahminlerin varlığı ile bunu doğrulayacak herhangi bir kanıtın ya da temasın yokluğu arasındaki çelişkiyi ifade eder. Bu durum ise genelde başka uygarlıkların bizimki ile temasa geçebilecek kadar ilerleyememiş olmalarına bağlanır. Aslında başka bir açıklama daha var, o da başka uygarlıklar ile temasa geçecek kadar gelişmiş olan uygarlıkların kendilerini yok etmiş olmalarıdır. Bu açıklama doğru mudur belli değil. Fakat sadece kısa vadeli çıkarlarını düşünen sistemlerin/uygarlıkların nasıl yok olduklarını hatırlamakta fayda var.
Risk parity ve genel olarak pasif yönetilen para da bizim uzun zamandır dikkat çektiğimiz, bugünlerde yeniden popüler hale gelen bir başka madde. Bu konunun piyasadaki düzeltmenin tamamlanması ile gündemden düşeceğini, ancak diğer yandan ileride tarih tarafından finansal varlıklardaki boğa piyasasını bitiren önemli mihenk taşlarından biri kabul edilebileceğini düşünüyoruz.