Gümrük mevzuatında önemli değişiklikler yapıldı (1)
28/03/2013 tarihinde TBMM'de 6455 sayılı Kanun kabul edildi ve Resmi Gazete'de de ya-yımlanarak yürürlüğe girdi. Bu torba kanunla gümrük kanunda ve kaçakçılıkla mücadele kanununda ve de diğer bazı kanunlarda çok önemli değişiklikler yapıldı. Bu yazımda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın duyurularından da yararlanarak Gümrük Kanunu ve Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda yapılan değişiklikleri belirtmek istiyorum.
Gümrük Kanununda yapılan değişiklikler
1) 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda yer alan kabahat fiilleri 4458 sayılı Gümrük Kanunu'na aktarılmış ve bu fiillere ilişkin para cezaları Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda olduğu gibi gümrüklenmiş değer üzerinden belirlenmiştir.
2) Birden fazla beyannameye tek tahakkuk ve ceza kararı düzenlenmesi, tek itirazda bulunulması ve tek dava açılması sağlanarak hem yargılama ekonomisine uygun düzenleme yapılmış, hem de idarenin ve yargının yükü azaltılmıştır.
3) Yolcu ve yük taşımacılığı faaliyetlerinde bulunan havayolu şirketleri tarafından bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere ithal edilecek hava taşıtlarına, motorlara ve bunların aksam ve parçalarına gümrük vergisi muafiyeti yanı sıra KDV ve ÖTV muafiyeti de sağlanmıştır.
4) Gümrük müşaviri olabilmek için, üç yıl stajyerlik, üç yıl gümrük müşavir yardımcılığı yapmış olmak şartı değiştirilerek, bir yıl stajyerlik ve iki yıl gümrük müşavir yardımcılığı yapmış olmak şartı getirilmiştir.
5) Vergi aslına bağlı para cezalarının zamanaşımı süresinin, verginin zamanaşımı süresine tabi tutulması sağlanarak, vergi aslı zamanaşımına uğrayan para cezalarının tahsil edilmeye çalışılmasından vazgeçilmiştir.
6) Beyana ilişkin hatalarda gümrük vergisine uygulanan cezanın ithalat vergileri tanımına giren tüm vergi ve mali yükümlülüklere de uygulanması esası getirilmiş-tir.
7) Türkiye gümrük bölgesine getirilen ve transit rejim beyanında bulunulan serbest dolaşımda olmayan eşyanın, beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, farklı çıkan eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası uygulanması hükmü getirilmiştir.
8) Antrepo veya geçici depolama yerlerindeki serbest dolaşımda bulunmayan eşyanın gümrük idaresinin izni olmadan kısmen veya tamamen çıkarılması veya değişti-rilmesi fiilleri için idari para cezası uygulanması ve eşyanın tasfiye edilmesine ilişkin hüküm eklenmiştir.
9) Duty free olarak da bilinen gümrüksüz satış mağazalarından alışveriş hakkının üze-rinde ya da alışveriş hakkı olmayanlara satış yapıldığının tespiti halinde idari para cezası uygulanması getirilmiştir.
10) Eşyayı Türkiye gümrük bölgesine getiren kişiden başka kişilerin verdikleri özet be-yanda eksiklik ve fazlalık tespiti halinde sorumlu tutulabilmeleri sağlanmış, taşıtta özet beyanı verilmemiş veya sahipsiz eşya bulunması durumunda uygulanacak usul ve özet beyana ilişkin idari para cezalarının muhatabı belirlenmiştir.
11) İthali yapılan eşyanın gerek ithal edildiği haliyle gerekse üretilmiş şekliyle rejim kapsamında izin verilen yerlerde olduğunun tespit edilmesi halinde, gümrüklenmiş değerin değil gümrük vergileri tutarının iki katı oranında para cezası uygulanması öngörülmüştür.
12) Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'ndan Gümrük Kanunu'na aktarılan kabahat fiilleri konusu eşyadan tasfiyeye tabi tutulacak olanlar, tasfiye edilmesi gereken eşyanın bulunamaması halinde yapılacak işlemler ile sahibine iadesi yönünde kesinleşmiş mahkeme kararı bulunan eşya ve araçların teslim alınmaması durumunda yapılacak işlemler belirlenmiştir.
13) Taşıtların üzerindeki şerhlerin tasfiye kararı ile birlikte kalkmasına ilişkin düzen-leme yapılarak taşıtın ekonomik değerlerini yitirmeden bir an önce ekonomiye kazandırılması sağlanmış ve taşıtı alan kişinin taşıt üzerindeki tasarruf hakkını kısıtlayan unsurlar giderilmiştir.
14) Yap-İşlet-Devret mevzuatında, devirden sonra nasıl bir yöntem izleneceği belli olmadığı için, işletme döneminin bitiminden itibaren hazineye yük oluşturmayacak bir şekilde yeniden işletilebilmesi için usul ve esaslarının belirlenmesi ve kamu hizmetinin daha etkili verilmesi sağlanmıştır.
Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nda yapılan değişiklikler
1) 5015 sayılı Kanun'da yer alan kaçak akaryakıta ilişkin ceza hükümleri ile 4733 sayılı Kanun'da yer alan tütün mamulleri ve alkollü içki kaçakçılığına ilişkin ceza hü-kümleri 5607 sayılı Kanuna aktarılarak kaçakçılıkla mücadeledeki yetki karmaşasına son verilmiştir.
2) Kaçak petrol ifadesi yerine akaryakıt ifadesi kullanılmış ve akaryakıt olarak kullanı-lan veya kullanabilecek tüm ürünler akaryakıt tanımı içerisine alınarak akaryakıt kaçakçılığı ile ilgili tüm fiillerin düzenlenmesi sağlanmıştır.
3) Kaçak akaryakıt satışının özel bir çaba sarf edilerek tank, gizli düzenek ve ekipman kullanılarak yapılması halinin daha ağır bir şekilde cezalandırılması hükmü getirilmiştir.
4) Kaçakçılıkla mücadelede caydırıcı bir etki sağlanması için; tütün ve tütün mamulleri, alkollü içkiler, akaryakıt, uyuşturucu, silah ve mühimmat, elektronik eşya, canlı hayvan, et, çay, şeker, zeytin gibi gıda maddeleri ile gerekli görülen hallerde diğer kaçakçılık türleri ile ilgili mahkûmiyet hükmü kesinleşenlerin, kamuoyuna ilan edilebilmesine imkan sağlanmıştır.
5) Kaçak sigara ve içkilerin tasfiyesi ile ilgili olarak, ülkemizin de taraf olduğu "Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi"ne uyum sağlanmış, imha dışında bir tasfiye yöntemi bulunmayan tütün ve tütün mamulleri ile alkollü içkilerin imhası hızlandırılmış ve bu eşyaların gereksiz depolanması nedeniyle ortaya çıkan çevre ve insan sağlığına zararlı durumlar engellenmiştir.
6) Bugüne kadar ikramiye ödemesi yapılmayan, uyuşturucu madde elde etmek amacıyla ekilen bitki yakalamalarına da ikramiye verilmesi öngörülerek uyuşturucu madde kaçakçılığı ile daha etkin mücadele edilmesi sağlanmıştır.
7) Kaçak eşyanın nakliyesi, depolanması, muhafazasında ortaya çıkan sorunlar giderilerek imha dahil bütün masrafların Bakanlığımız döner sermaye işletmesi gelirlerinden karşılanması sağlanmıştır.
8) Kaçak şüphesiyle el konulan eşyanın tasfiyelik hale gelme süresi ve koşulları yeniden belirlenmiş, bu eşyanın ekonomik değerini daha fazla yitirmeden bir an önce satışa sunulması, hızlı bir şekilde satılarak daha fazla gelir elde edilmesi ve mahkemece iade kararı verilmesi halinde hak sahibi kişinin bu dava süreci nedeniyle yaşayabileceği zararın minimize edilmesi sağlanmıştır.
Umarım, dış ticaretle uğraşan şirketlere gümrük mevzuatında yapılan bu önemli değişiklikler hakkında verdiğim bilgiler yararlı olur. Bilahare, bu torba yasa ile diğer kanunlarda yapılan değişiklikleri de okuyucularımıza sunacağımı belirtmek isterim.