Hindistan, 2.3 milyar dolarlık projeden Türk şirketlerini neden çıkardı?
Hem Türk savunma sanayisi hem de denizcilik alanında en önemli ihale, 2016 yılında başlayan Hindistan’daki 5 savaş gemilik projeydi. 2.3 milyar dolarlık dev ihaleyi, Sedef Tersanesi, Sefine Tersanesi ve Anadolu Tersanesi’nin oluşturduğu Türk Anadolu Tersanesi (TAIS) konsorsiyumu kazanmıştı.
İşte o dev ihale, süreci siyasi nedenlerle gelgitli dönemler yaşamış, iptal edilmesi gündeme gelmişti. Bu süreci de yakından takip eden DÜNYA Gazetesi olmuş, ihalenin iptal olma ihtimalinin yüksek olduğunu 2019 yılında yaptırdığı haberlerle duyurmuştu. Öncesinde iptal edilen projeyi, ardından da geçmişte ve günümüzde yaşanan gelişmeyi paylaşmak isterim. Bilindiği üzere Hindistan’da özellikle kamunun yönettiği şirketlerin Türkiye algısı oldukça olumsuz yönde. Her ne kadar Hintli şirketlerin özellikle tarım, gıda ve kişisel bakım alanlarında yatırımları olsa da, birçok dev proje imzalanmasına rağmen hayata geçirilmedi.
Daha önce 7.5 milyar dolarlık 2 projeden çekildiler
Bunlardan ilki Çalık Grubu ve Hintli enerji devi Indian Oil Company arasındaki rafineri işiydi. Adana-Ceyhan’a yapılacak olan yaklaşık 7 milyar dolarlık rafineri yatırımı, 2008 yılında Hindistan yönetimi tarafından iptal edilmiş, yine aynı kente yapılacak olan, imzası atılmış yarım milyar dolarlık Aditya Birla’nın tekstil yatırımı ise rafa kalkmıştı.
Milyarlarca dolarlık bu iptallerin ardından şimdi de Türk savunma sanayisinin en önemli projesi, Hindistan Hükümeti tarafından sona erdirildi. Hindistan Savunma Bakanlığı’na bağlı gemi inşa ve mühendislik firması Hindustan Shipyard Limited’ın (HSL), Hint donanması için üretilecek 5 adet savaş gemisinin inşası için Türk firmalarla yaptığı sözleşmeleri iptal ettiği bildirildi. Hindistan’ın kararında jeo-stratejik endişelerin, Türkiye’nin Hindistan’ın düşman kabul ettiği Pakistan’a olan yakınlığının etkili olduğu öne sürülüyor.
İlişkiler Cammu-Keşmir konuşmasıyla gerildi
Peki 2019 yılında yazdığımız haberlerde iptal sinyalleri neydi? Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD’nin New York kentinde 28 Eylül’de düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) 74’üncü Genel Kurulu’nda “Güney Asya’nın istikrar ve refahı Keşmir meselesinden ayrı tutulamaz” demiş ve Hindistan’ın Keşmir politikasını eleştirmişti. Türkiye ve Pakistan’ın ortak ev sahipliğinde düzenlenen ‘nefret söylemiyle mücadele’ konulu etkinlikte ise Erdoğan, “Keşmir açık hava hapishanesine dönüşmüştür” ifadesini kullanmıştı. İşte bu sürecin ardından Türk şirketlerinin Hindistan’daki işleri mercek altına alınmış, bu projenin de iptal edilmesi için bir çağrı yapılmıştı.
Karabağ Savaşı’nda Ermenistan’dan yana tavır aldılar
Sosyal medyada Türkiye ve Malezya’ya yönelik #BoycottMalaysia ve #BoycottTurkey adıyla açılan tepki mesajları öyle hızlı büyüdü ki bazı turizm şirketleri çalışanları Hindistan’dan Türkiye’ye turist göndermek istemediklerini yazmıştı. Dünya Gazetesi’nde 2019 Ekim ayında “Hindistan’da Türk şirketlerine Keşmir tepkisi” ve “Keşmir krizi: Türklerin aldığı 2.3 milyar dolarlık savaş gemisi ihalesi tehlikede” haberlerinde de projenin iptal edilmesinin yüksek olduğunu kaleme almıştık.
Bu sürecin ardından projenin devam edileceği gündeme gelse de, Azerbaycan-Ermenistan Savaşı’nda Karabağ’ın kazanılma sürecinde Pakistan’ın Bakü’den, Hindistan’ın ise Erivan Yönetimi’nden yana tavır alması, Türkiye ile ilişkide iz bırakan olumsuz gelişmelerden biri oldu. Hatırlayın; THY’nin eski CEO’su İlker Aycı’nın 2022 yılında Air India’nın CEO’su olarak atanmasında bile işte bu gerekçeler gündeme getirilmiş ve görevlendirme; gelen tepkiler, yoğun baskılar nedeniyle yapılamamıştı.
Türkiye, Cammu-Keşmir konusundaki doğru olan tavrını geçmiş yıllardan bu yana net bir şekilde koydu, koyuyor da. Geç olsa da Hindistan, rövanşını almayı ihmal etmiyor. Değeri 10 milyar dolara ulaşan projelerden vazgeçerek…