Mukimlik belgesi sonradan alınamaz mı?

Değerli DÜNYA okurları, 26.07.2013 tarihli yazımda mukimlik belgesi konusu üzerinde durmuş, Çifte Vergilemeyi Önleme anlaşmalarını (ÇVÖ) dikkate alarak hizmet aldıkları yabancı şirketlere yaptıkları ödemelerden stopaj yapmayan veya anlaşma hükmü çerçevesinde düşük oranlı stopaj yapan şirketlerin, ödeme yaptıkları şirketlerden mukimlik belgesi istemelerini tavsiye etmiştik.

Uygulamadan yansıyan sorunlar üzerine ilave açıklamalar yapılması gereği doğdu.

1. İnceleme elemanı mukimlik belgelerini talep etmişse

Yapılan vergi incelemeleri sırasında yabancı hizmet sağlayıcılarına yapılan ödemelerle ilgili mukimlik belgeleri talep edilebilmektedir. Belge önceden temin edilmemişse ki genel uygulamanın bu yönde olduğunu müşahede ediyoruz, inceleme elemanının verdiği sürede (15 günden az olmamalı) belgenin temini ve ibrazı gerekecektir. Süre yetmeyecekse inceleme elemanına bilgi verilmek suretiyle ek süre talebinde bulunulmalıdır.

2. Belgenin ödeme döneminde alınmış olması zorunluluk mu?

Şayet ödeme döneminde mukimlik belgesi aranmamış ve yabancı şirketten alınmamışsa, inceleme elemanı talep ettiğinde getirtilecek yazı ister istemez yeni tarihli olacaktır. Yazının yeni tarihli olmasının ÇVÖA’dan yararlanmayı engellemeyeceği görüşündeyim. Vergi incelemesinden maksat, gerçek durumun tespitidir. Ödeme tarihinden sonraki bir tarihi taşısa da, ödeme döneminde mukim olunduğunu ispat eden, usulünce düzenlenmiş bir mukimlik belgesinin varlığı halinde ÇVÖA’nın getirdiği avantajlardan yararlanma konusunda yasal bir engel bulunmamaktadır.

3. Yeni tarihli belge fatura döneminde mukim olunduğunu göstermeli

Şayet fatura tarihini içerecek dönemde alınmış bir mukimlik belgesi yok ve inceleme elemanının talebi üzerine alınıyorsa, fatura döneminde de o ülkenin mukimi olduğu anlaşılacak tarzda bir belge olmalıdır. Örneğin; “Bahse konu şirket ……………. tarihinden beri ülkemiz mukimidir.” gibi bir ifade yararlı olacaktır. Yazıdaki tarih aralığı fatura tarihini de kapsıyorsa, belge yeni tarihli de olsa sorun teşkil etmemelidir.

4. 257 ve 258 seri no’lu Gelir Vergisi Tebliği açıklamaları

257 ve 258 seri no’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin (10. ve 3.9) bölümlerinde yapılan açıklamalar dikkate alındığında; “Bir takvim yılına ilişkin mukimlik belgesinin, izleyen yılın dördüncü ayına kadar geçerli olduğu ve söz konusu belgenin her yıl yenilenmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu belge, dar mükellef gerçek kişiler tarafından her yıl yenilenecek olup, dar mükellef kurumlar tarafından ise üç yılda bir yenilenecektir.”

Bu açıklamalar dikkate alındığında, Türkiye’deki şirketler, yabancı (dar mükellef) şirketlere ödeme yaparken, şayet ÇVÖA çerçevesinde stopaj yapmıyor ya da düşük oranlı stopaj uygulanıyorsa, şahıs ise her yıl, şirket ise üç yılda bir yeni belge isteyeceklerdir.

Mali İdare böylelikle, ödeme yapanların ÇVÖA’nın gerçek lehtarlarının ÇVÖA’lardan yararlandıklarından emin olmalarını temine çalışmaktadır.

5. Şirketler ne yapmalı?

a) Şirketler ortada bir inceleme yoksa bile geçmişe dönük (zamanaşımı dönemindeki) ödemeleriyle ilgili mukimlik belgelerini temine çalışmalıdır. İlgili dönemde alınmış geçmiş tarihli mukimlik belgesi varsa o belge temin edilip muhafaza edilmeli, yoksa geçmiş dönemleri kapsayacak yeni tarihli bir mukimlik belgesi geçmişin sorununu çözecektir.

b) İleriye dönük olarak da yabancı şahıslara ödeme yaparken her yıl, yabancı şirketlere ödeme yaparken üç yılda bir “yeni” mukimlik belgesi talebinde bulunmalıdır.

6. Süresinde ibraz edilemezse ne olacak?

İnceleme elemanlarınca mukimlik belgesi ibrazı istendi, ancak verilen sürede ibraz edemediyseniz;

a) Ek süre talebinde bulunun,

b) Ek süre talebi kabul edilmezse ya ayrı bir yazıyla, ya da inceleme elemanının düzenleyeceği tutanakta “açıklama”da bulunun.

Açıklamada; “Ödeme yapılan tarafın ÇVÖA’ya taraf ülkenin mukimi olduğunu, mukimlik belgesinin temin edilir edilmez ibraz edileceğini” belirtin.

Mukimlik belgesi temin edilene kadar, ilgili şirketin ticaret sicilinden alınacak veya doğrudan kendileri tarafından yazılmış (o ülkede ne zamandır mukim olduklarını belirtir) bir yazı da ilk etapta inceleme elemanlarına sunulabilir.