Nakliyeciler ve ihracatçılar Habur'un kapanması tedirginliğini yaşıyor
Referandum öncesi günlük 1930 olan Haburdan TIR çıkışı, referandum sonrası son üç günde yüzde 38 gerileyerek 1240'lara düşmüştür. Üçüncü İhraç pazarımız İrak'a çalışan nakliyeciler ve ihracatçılar, Habur'un kapanmasının tedirginliğini yaşıyorlar. Habur TIR çıkışlarında yapılan nakliyenin yüzde 15'inin IKBY'ye gittiğini, yüzde 85'inin ise Irak merkezi yönetim bölgesine gittiğini söylüyolar. TİM Lojistik Konsey Başkanı Bülent Aymen, Bağdat'a ve merkezi yönetimin hakim olduğu güney Irak'a giden yükler için Zaho'da TIR kafaları değiştirilerek dorselerin Iraklı TIR'lar olarak yola devam ettiğini belirtiyor. Habur'dan TIR trafiğinin devam edip etmeyeceğine hükümetin karar vereceğini belirten Irak'a çalışan nakliyeciler, Antalya'da Habur kapanırsa alternatif yolların ne olabileceği konusunu masaya yatırdılar. Yaptıkları açıklamaya göre, Habur çıkışlı TIR'ların 700- 1000 dolarlık taşıma masrafları, en düşük İran üzerinden 3000-3500 dolara çıkıyor. Ancak, terk etmemiz durumunda bu pazara hakim olmak isteyecek İran'ın bu geçişlere zorluk çıkaracağını da düşünüyorlar.
Diğer bir geçişin İsrail üzerinden olması halinde maliyet 7 bin dolara, Süveyş yolunun tercih edilmesinde ise 10 bin dolara yükseliyor. Bu alternatifleri masaya yatıran nakliyeciler bakanlığın üzerinde durduğu seçenekleri şöyle değerlendiriyorlar:
"Öncelikle belirtelim hiçbir alternatif, maliyet ve hız yönünden Habur imkanında olmuyor. Yol uzuyor, maliyet artıyor. Birinci seçenek olarak İran üzerinden gidiş. Buna, bizim terk edeceğimiz pazardan pay almak isteyen İran pek izin vermeyecektir. Bakanlığın değerlendirdiği bir diğer hat ise İsrai- Ürdün-Irak güzergahı, bunun için de Irak'ın izni gerekiyor. Irak İsrail üzerinden hattı kabul etmezse yetkililer. ‘İsrail'e mevcut Ro-Ro hattımız var. Oradan Ürdün'e geçip, buradan malları Irak'a indirebiliriz' diye düşünebilirler. Ancak Irak kabul etse bile bu yolla maliyet 7 bin dolarlara kadar çıkacağı gibi süre de 4-5 günden 14 güne çıkacaktır. Bir başka seçenek olarak düşünülen Süveyş'ten gidiş ise maliyeti 10 bin dolara çıkaracaktır."
Bülent Aymen, konuyu arkadaşımız Aysel Yücel'e değerlendirirken. "Aslında Habur'dan başka diğer alternatifler maliyet ve zaman açısından ihracatçılarımızı büyük sıkıntıya sokar. Umarız kapı kapanmaz. Ancak tabii ki bu hükümet meselesi, güvenlik meselesi. Şu anda henüz problem yok. Kapı henüz kapanmadı" derken, kapanırsa alternatif ne olur sorusuna şu yanıtı veriyor: "Şu anda bir kapının İran üzerinden açılmasında İran sorun çıkaracak ve bıraktığımız pazara girecektir. Şu anda tüm sektörde pazar lideriyiz. Dolayısıyla Habur'un kapanması bizim için çok sıkıntılı. Antalya'da toplantı yaptık. Irak'a yoğun çalışan arkadaşlarımız Habur'u tek alternatif olarak görüyorlar. O nedenle umarız bu kapı kapanmaz, bu sorun çözülür."
Açıklamalar gösteriyor ki Habur'un kapanması sadece IKBY'i cezalandırma sonucunu getirmeyecek, biz ve Irak merkezi hükümeti açısında problemlere kapı açacak. İran'ın devreye girmesine yol açacak.