Patates gerçek nişasta kaynağıdır

Yavuz DİZDAR
Yavuz DİZDAR yavuz.dizdar@dunya.com

İster haşlayın, ister kızartın, patates hep lezzetlidir. Bunun bir açıklaması baskın olmayan ama nişasta içeriğinden ötürü ağızda tatlımsı his bırakan içeriğidir. Patates aslında bir yumrudur, genellikle nişasta depolar. Baktığınızda B vitaminleri ve C vitamininden de zengin görünür ancak bunların önemli kısmı pişirme sırasında ortadan kalkar. Az miktarda protein içerir, yağ ise yok denecek kadar azdır. Dolayısıyla patates iyi bir enerji kaynağıdır, karbonhidrat kaynağı olarak dünyada tüketilen dört ana bitkiden biridir. Batı mutfağı patatesi genellikle ana yemeğin yanında garnitür olarak kullanır, bizde ise etli ya da kıymalı yemeği de yapılır. Bu durumda yemeğin besleyici içeriğini güçlendirir. Haşlayıp salatasını yapmak da zeytinyağı vb. unsurlar içeriğe katıldığından yine besleyicidir.

Buna karşılık bütün patatesler aynı kalitede değildir. Patatesinin beyaz ve sarı olmak üzere iki ayrı ana formu var. Bunun dışında taze ya da olgun biçimlerini de ayırt edebilirsiniz. Taze halinde yumrular küçüktür, kabuk daha zarımsı bir yapı gösterir. Bu durumda zaten kabuğun soyulması da gerekmez, doğrudan kullanıp kabuktaki bileşenlerden de faydalanabilirsiniz. Ama yiyenler iyi bilecekler, bu türler birbirinden farklı görünmektedir. Bazıları kolay püreleşir, yani dokunun bağlayıcı bileşeni azdır. Sarı patates ise daha lezzetli ve kıvamlıdır. Pişirince dağılmaz, yemekte tercih edilmesi gereken budur.

Evde kızartılmış patates zararlı değildir

Patates kızartması konusundaki eleştiriler endüstriyel yöntemler için geçerlidir, birincisi çabuk kızarması için ön işlemler uygulanır. Oysa evde patates soyup kızartmaya çalışırsanız asla bu kadar çabuk pişmez. İkincisi endüstriyel kızartmanın yağı özeldir, yani yüksek sıcaklıklara eriştirmek için hazırlanmış özel bir yağdır, derin kızartma yapılır. Yağın bozulmasını önlemek için kullanılan başka katkı maddeleri de ilave edilir. Bu anlattıklarımızın sizin evde yaptığınız kızartma ile hiçbir alakası yoktur. Evde yaptığınızın tadı da dokusu da farklıdır, soğuyunca da rahatlıkla yersiniz. Ama diğerleri bekleyince bildiğiniz gibi “söner.”

Patates diyabetliler için güvenli midir?

Doğru koşullarla hazırlarsanız elbette güvenlidir. Aslında glisemik indeksi yüksek bir yiyecek olarak bilinir, yani kan şekerini hızlı yükseltir. Nitekim bu özelliği kolay sindirilir olmasına bağlıdır, hastalık hallerinde de bu nedenle tercih edilir. Ancak bu özellik sizin hazırlama yönteminize göre çok değişir. Mesela salatasını yapıp soğan, domates, yağ gibi bileşenleri eklerseniz şekerin kana geçişi çok yavaşlar, güvenle yiyebilirsiniz. Aynı şey elbette yemeği için de söz konusudur, hatta kızartma da yağ çekeceğinden glisemik endeksi düşer. Eh, bunun yanında başka şeyler de yiyorsanız pek şeker yükü oluşmaz.

Patatesin sorunu saklama koşullarıyla ilişkilidir ancak kiler gibi serin ve nemsiz yerlerde uzun süre saklanabilir. Sorun kabuğun yeşerip filizlenmesiyle ortaya çıkar. Aslında bitkinin bu yediğimiz yumruları dışındaki bölümleri insanlar için zehirlidir, işte çimlenme bu zehirli maddelerin yapımını uyarır. Bu yeşermiş kısımlar yenemez, ya geniş biçimde kesilerek atılır, çimlenme çok fazlaysa en iyisi bu patatesleri hiç tüketmemektir.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar