Trump’ın “çatı örgütlerine” savaşı...
ABD temsilcisi Ross’un katılmaması ile ilk kez OECD Bakanları Yıllık Toplantısı Sonuç Bildirisi, Dönem Başkanı Fransa tarafından “eksi 1” kaydıyla yayımlandı. Ross’un konuşmasında “Teke tek ticaret anlaşmaları yapacağız. Dünya Ticaret Örgütü gibi yerler anlamsız” demesi ve OECD bildirisini imzalamaması, ABD’nin dünyanın çatı örgütlerine karşı yeni tutumuna bir yeni örnek oldu. Bilindiği gibi ABD bir süre önce Paris İklim Anlaşması'ndan çekilmişti.
Trump, birbiri ardından dünyanın çatı örgütlerine karşı tavrıyla savaş açmış görünüyor. Paris İklim Anlaşması'ndan çekilmesinin ardında 1961’den bu yana bütün üyelerin katılımıyla “tam oydaşma” ilkesi ile yayımlanan OECD Bakanları Yıllık Toplantısı Sonuç Bildirisi bu kez ilk defa, ABD temsilcisi Wilbur Ross katılmadığı için dönem başkanı Fransa tarafından “Eksi 1” kaydıyla yayımlandı. Bildiride “9 sayfada dokuz ana konuya” yer verildi.
Geçen hafta toplantının kapanışında Macron’un irticalen yaptığı konuşmasıyla ilgili yazım üzerine uyaran bir dostum, OECD Bakanlar Bildirisi konusunda ABD delegesinin imzasının yer almamasının “veto” niteliği taşıdığını belirterek, ABD’nin bu örgütle ilişkisinde de bir soğukluk yaşandığını, örgütün dağılması yoluna girildiği tartışmalarının gündeme geldiğini söyledi.
Bunun ilk etkisinin OECD’nin 374 milyon euroluk bütçesinin yüzde 20.6’sını 74 milyon eurosunu karşılayan Amerika’nın bunu ödemekten imtina edebileceği sonucunu getirebileceğinin OECD’de konuşulmaya başlandığını belirtti.
Dostum iki noktanın dikkatini çekti. Bunlardan biri; ABD’nin OECD temsilcisi, sonuç bildirisini imzalamayan ve 50 yıllık geleneği bozan Wilbur Ross’un toplantı sırasında yaptığı konuşmada, “Çok yönlülük yok. Onu unutun. Biz ABD olarak teke tek ticaret anlaşmaları yapacağız. Dünya Ticaret Örgütü gibi yerler anlamsız. Bunlara kırmızı kartımız var” demiş.
Diğeri; Trump’ın 1982’de kaleme aldığı “The Art of deal” kitabındaki 11 ilkesinden birinin “Aklından geçirdiğini sakın kendinde tutma dışarı at” diyerek, yaptığı “savaş” çağrısı.
Böylece Amerika’nın Trump sonrası dünya çatı örgütleri konusunda attığı olumsuz adımlara bir yenisi daha OECD ile eklenmiş oldu.
Bu da gösteriyor ki Paris İklim Anlaşması'ndan çekilme adımıyla başlayan Amerika’nın, Dünya Vergi Uyumsallaştırılması Anlaşması ve OECD konusundaki adımları sonrası Dünya Ticaret Örgütü de bundan nasibini alacak. Wilbur Roos’un açıklamaları bunu gösteriyor.
Amerika son dönemde birçok toplantıdaki tutumu ve açıklamalarıyla, kendi başına “bildiğini okuyan” kararlarını sürdürüyor ve sürdürmeye devam edecek görülüyor.
Doğaldır ki bu “dünya lideri” olma iddiasından Amerika’yı uzaklaştıran, “içe döndüren” bir konuma getiriyor.
Geçen hafta OECD toplantısının ardından Macron’un kapanış konuşması ile ilgili yazımla ilgili dostumun uyarıları üzerine ABD’nin bu değişiminin altını çizmek ihtiyacını sizlerle paylaşmak istedim.