Yemek kartı, KOBİ’nin yeni teşvik ve motivasyonu oldu
Aslında yemek kartı sistemi dijitalleşiyor, diğer taraftan yan haklar bunun içine giriyor. Fakat özellikle Anadolu’da ve KOBİ’lerde de yeni gelişiyor. Onlar için yemek bir yandan devletin yasal teşvik desteği, diğer tarafta çalışan için motivasyon. Bu işin dünyadaki ilk uygulayıcılarından, Türkiye’ye de sistemi ilk getiren Sodexo Türkiye Genel Müdürü Burçin Ressamoğlu ile sohbet ettik.
İş dünyası, şirketler ve çalışan için yemek aslında önemli bir hizmet ve iyi çözülmesi gereken bir konu. Zira şirketin motivasyonunu, çalışanların verimliliğini etkileyebiliyor. Bu hizmeti dünyada ilk ‘yemek çekleri’ sistemi haline getiren şirketlerden biri olan Sodexo’nun Genel Müdürü Burçin Ressamoğlu ile öncelikle pazarın durumunu ve büyüklüğünü konuştuk. Gelin bu özel alandaki gelişmeleri biraz irdeleyelim. Ressamoğlu şu bilgileri veriyor: “Şu anda Türkiye’de yemek kartı sektörü 4.5 milyar TL'nin üzerinde bir değere sahip. Bir buçuk milyondan fazla kullanıcı olduğunu düşünüyoruz. Herhangi bir resmi pazar araştırması yok hâlâ sektörde. Lider olduğumuza inanıyoruz ve yüzde 30-33 arasında pazar payımız var. Pazarda dört beş oyuncu var, çok fazla da firma yok. Yemek çeklerini en çok bankacılık sektörü, sigorta sektörü ve perakendeciler kullanıyor. Şu anda yemek sistemine bütün büyük kurumların hepsi girmiş durumda. O yüzden herkesin elinde var ama şu anda sektör asıl büyümesini KOBİ’ler ile yapıyor. Sektörün biz her sene yüzde 10-15 civarında büyüdüğünü tahmin ediyoruz. Bize gelirsek, Sodexo Türkiye’ye çok güveniyor. Yatırım yapmaya, büyümemiz için destek vermeye çok önem veriyor. Şu anda Avrupa Bölgesi’nde üçüncü en büyük ülkeyiz ve bölgede en hızlı büyüyen ülkeyiz. Birinci Belçika, ikinci Fransa, üçüncü de Türkiye.”
Sektörde yeni neler var?
Yüzde 10-15’ler iyi bir büyüme aslında… Peki yeni gelişmeler neler bir bakalım. Görünüyor ki iş bir yerde büyük şirketlerde derinleşirken, diğer yandan KOBİ’lerde yeni yaygınlaşıyor. Burçin Ressamoğlu şöyle anlatıyor: “Sodexo avantaj ödüllendirme 23 yıldır Türkiye’de. İlklerden biri zaten. Türkiye’de bu yemek çeki işiyle başlamışız. Şu anda 23 yıldır geldiğimiz noktayı da ‘yan haklar’ olarak adlandırıyoruz. Bu yemek kartı sistemi bildiğiniz gibi… Teşvik ve ödüllendirme dediğimizde ise ‘Gift Pass’ ürünümüz var. Bu kurumların çalışanları ödüllendirme ve motivasyonlarını artırmak için kullandıkları bir ürün. Ayrıca bayi ve dış prim uygulamalarında kullandıkları sistem. Son senelerde yeni bir ürün çıkardık; ‘Harcama Yönetimi.’ Ağırlıklı olarak kurumların akaryakıt harcamalarını verimli hale getiriyoruz. Onları organize ediyoruz. Ama bugün baktığınızda hala işimizin lokomotifi yemek kartı sektörü.”
Teknoloji burada da etkin
Hangi sektörden söz etsek gelip dönüp ucu dijital dönüşüme ve mobile dokunuyor. Bakalım burada neler oluyor? Burçin Ressamoğlu şöyle anlatıyor: “Dijitalleşme alanında çok ciddi yatırımlarımız var. Artık telefon üzerindeki uygulama ile yemek kartı yüklemesi yapılabiliyor. Dijitalleşmede ilerledik, hizmet kalitemizi arttırdık. Burada hızlı kullanabilmek önemli kartı. İlk işimiz o yani müşterilerimizin çok rahat sipariş verebiliyor olması. Çünkü büyük bir müşterimiz için 30 bin kişinin tek tek sipariş vermesi yüklü bir iştir. Biz bunu hızlı hale getirdik. Bunu şöyle anlatayım; bugün DÜNYA Gazetesi’nde çalışıyorsunuz. DÜNYA Gazetesi’nin İK müdürü diyor ki; ‘benim şu kadar çalışanıma bu ay bu kadar liralık yükleme yapacaksınız.’ Her ay sipariş vermesi gerekiyor ki o karta yükleme yapılabilsin. Bir şekilde kanunla yönetilen bir taraf, bununla diğer vereceğiniz hizmetleri farklı tutmak gerekiyor. O yüzden entegrasyonlar getirdik, otomatik yapabiliyoruz artık bunları. Şirketlerin her sistemiyle ortak çalışan sistemler geliştirdik. Böylece bunu çok daha hızlı otomatik olarak yapabiliyoruz. Mobilde uygulamamız da var. Kurumsal da var ama daha çok bireysel kartınızda ne kadar para var onu görebiliyorsunuz. Bulunduğunuz yere yakın Sodexo üyesi mekanları görebiliyorsunuz.”
KOBİ’ler için teşvik sistemi
Yemek hakları devlet tarafından desteklenen bir teşvik sistemi. Fakat çalışanlar için, iş yeri bağlılığı için de ayrıca önemli bir fonksiyonu var. Hani bir genç iş bulduğu zaman Türkiye’de servisi var, yemeği var daha ne olsun denir ya böyle bir şey. Burçin Ressamoğlu, bu genel hizmetin adının jenerik olarak Türkiye’de Sodexo adıyla anıldığına dikkat çekiyor. Ressamoğlu şöyle anlatıyor: “Bu işin kanunla yönetilen bir tarafı var. İşverenler yemek hakkını vergi istisnası olarak kullanıyor. O yüzden bununla diğer verdiğiniz hizmetleri farklı faturalamak ve farklı yönetmek gerekiyor. Şu anda KOBİ’lerde büyüyoruz. Bütün Anadolu’da hem satış hem üye ağımızı geliştirdik. Siirt’in bir analizi vardı. Çok ilginç en yüksek kullanımlardan biri Siirt’te. Günlük yemek harcama tutarı resmi olarak 12.70 TL + KDV. Yani asgari hak olarak resmi tutar KDV dahil 14.79 TL. Bizim müşterilerimiz içinde bu rakam ortalama 12.50 TL. İşveren tarafında ortalama 8 TL veren de var, 25 TL veren de var. Yani işveren diyor ki; ‘ben size günlük 10 TL vereceğim.’ Anadolu’da ortalama daha da düşüyor. En yoğun İstanbul. Ama diğer şehirlerde daha çok büyüyoruz. Adanan, Eskişehir, Samsun, Antalya’da büyüyoruz. Hizmet sektörü büyüdükçe biz de büyüyoruz. Bir yerde AVM açılınca biz de büyürüz mesela. Perakendecilerin olduğu yerde kart verme durumu oluyor. O yüzden AVM açılması bizim için önemli gelişme.”
Teşvik ve ödüllendirme yavaş
Teşvik ve ödüllendirme alanının ise yeni geliştiğini söyleyen Sodexo Türkiye Genel Müdürü Burçin Ressamoğlu şunları anlatıyor: “Teşvik ve ödüllendirme Türkiye’de yeni bir hizmet. Dünyada bizim burada ciddi iş hacmimiz var. Türkiye’de yavaş yavaş büyüyoruz. Bu, şirketlerin insan kaynakları politikaları ile de çok bağlantılı. Şirketler yeni yeni ‘Flexible Payment’ ya da ‘Teşvik Ödüllendirme’ye önem vermeye başladılar. Bizim de burada ‘Gift Pass’ kart ürünümüz var. Bunu çalışanına veriyor ödül karşılığında örneğin Boyner Mağazası’nda ya da süpermarketlerde gıda ihtiyacı için kullanabiliyor. Teknosa’da da kullanıyor. Bu ürün orta vadede çok yatırım yapmayı planladığımız bir ürün. Her geçen gün büyüdüğünü görüyoruz. Aynı zamanda dış teşvik için de kullanılıyor. Satış organizasyonları, bayiler, dağıtım ağları ve kendi müşterilerini hedefleri çerçevesinde ‘Gift Pass’ ürünü ile ödüllendiriyor.
Dünyanın 19’uncu büyük işvereni
Burçin Ressamoğlu, Sodexo’nun ve kurucusunun hikayesini şöyle özetliyor: “Sodexo dünyada da bu konuda öncülük yapan bir şirket. Biraz Sodexo’dan bahsetmek isterim. Bu sene 50’nci yıl. Özellikle bu yılı çok önemsiyor Sodexo. Şirketi 50 yıl önce Pierre Belon isimli bir beyefendi kurdu. Şu anda 90 yaşında ve yakın zamana kadar her işin başında o vardı. Şimdi yavaş yavaş işleri kızı devralıyor. Örneğin, Fransa’da ofise gittiğinizde kafeteryaya giderken ya da gelirken mutlaka görüyorsunuz Belon’u. Her gün ofise geliyor, her gün bir şeyler yapıyor. Şans eseri konuşursanız da ‘bu konuyla ilgili bana bir mektup yazar mısınız’ diyebiliyor. Yani hâlâ çok aktif bir şekilde çalışıyor. Aktif derken yaşına göre aktif şekilde takip ediyor ve kızına devretti bu sene bayrağı 50’nci yıl ile ilgili olarak. Sodexo şu anda 420 bin çalışanıyla dünyanın 19’uncu en büyük işvereni durumunda.”
Doğru zamanda ödüllendirme
Burçin Ressamoğlu, ödüllendirmenin önemine dikkat çekiyor ve kendilerinin şirket olarak bu konuda danışmanlık hizmetini de verdiklerini söylüyor. Ressamoğlu’nun dikkat çektiği konular şöyle: “Müşteriye çalışanı için doğru zamanda bir teşekkür kartı göndermek bile çok önemli bir çalışma. Bunu yazmaya yönlendirmek bile aynı amaçla yapılan bir uygulama aslında. Şu anda bunun üzerinde çalışıyoruz. Bu tabii tek kart ya da çek gibi değil. Hem bir platforma getirelim hem de danışman pozisyonunda nasıl etkili oluyor bunun üzerinde çalışıyoruz. Bununla da ilgili olarak İngiltere'de satın alınan Motivecom diye bir firma var. Bu yöntem Türkiye’de nasıl uygulanabilir onu düşünüyoruz. Özellikle KOBİ sektöründe yaptığımız araştırmalarda onların en büyük kaygısı çalışanları ellerinde tutmak ve devamsızlıkları azaltmak. Yemek kartı bir yere kadar etkin olabilir ama bu ‘Teşvik ve Ödüllendirme’ KOBİ’ler için iyi bir çözüm olabilir. Bunun için çok büyük bütçelere de gerek yok. Herkes büyük bütçeler gerektiğini düşünüyor.”