Yeni gümrük uygulaması yetkilendirilmiş yükümlü
Bu uygulamanın geleceğini yıllardır yazıyorum. Nihayet geldi ve tanıtımı Sayın Hayati Yazıcı öncülüğünde yaygın bir şekilde yapılıyor. Kuşkusuz bu uygulamanın içeriğini dış ticaretle meşgul olanlar merak ediyor. Konu ile ilgili geniş çaplı mevzuat düzenlemeleri yapılmış bulunuyor. Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği bu konuya yasal zemin oluşturuyor. Keza; tebliğler ve genelgeler de uygulamaya yönelik olarak çıkmaya başlamış durumda. Dış ticaretle meşgul şirketlerden bazılarına ayrıcalıklar tanıyor. Burada, hem işlemlerin hızlanması, hem de şirketlerimizin uluslararası alanda rekabet güçlerinin arttırılması amaçlanıyor. Güvenli ve kolay ticaret için önemli bir adım. Kuşkusuz, bu kolaylıkların tanınabilmesi için yetkilendirilecek yükümlüye sertifika verilebilmesi gerekiyor. Sertifika için çok önemli koşulların yerine getirilmiş olması aranıyor.
Sertifikayı almak için şu koşulları sağlamak gerekiyor:
Güvenilirlik koşulu: Ciddi gümrük mevzuatı ihlali yapılmamış olması
Ticari kayıtların güvenilirliği ve izlenebilir olması koşulu: Gümrük kontrollerinin doğru biçimde yapılabilmesine imkan veren ticari kayıtları ile varsa taşımaya ilişkin kayıtlarının düzgün ve yeterli bir sistem çerçevesinde tutuluyor olması,
Mali yeterlilik koşulu: taahhütlerini karşılamaya yeterli iyi bir mali durumda bulunması,
Emniyet ve güvenlik standardı koşulu: Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası kapsamındaki faaliyetlerle ilgili olarak kullanılacak binaların izinsiz giriş ve sızmaları önleyecek nitelikte inşa edilmiş olmalı. Yükleme yerlerine, sevkiyat sahalarına ve kargo bölümlerine yetkisiz girişleri önlemek üzere uygun erişim kontrol tedbirlerinin alınmış olması. Eşyayla ilgili önlemler kapsamında, herhangi bir eşyanın değiştirilmesini, kaybını veya yabancı eşya eklenmesini ve kargo birimlerine yabancı kişilerin giriş ve müdahalesini önleyecek tedbirlerin alınmış olması, yasaklama ve kısıtlamalara tabi eşya söz konusu ise, bunlara ilişkin ithalat ve/veya ihracat lisanslarıyla ilgili işlemleri takip edecek ve bu kapsamdaki eşyayı diğer eşyadan ayıracak bir iş akışının oluşturulmuş olması, Uluslararası arz zincirinin güvenilirliğinden emin olunmasını sağlamak amacıyla, başvuru sahibinin iş yaptığı kişi ve firmaların kimliklerinin açıkça tespitine yönelik tedbirlerin alınmış olması, başvuru sahibi kişinin, mevzuatın izin verdiği ölçüde, güvenlik açısından hassas pozisyonlarda görev yapacak çalışanları hakkında işe başlama öncesi ve sonrasında periyodik olarak güvenlik araştırması yapıyor olması, başvuru sahibi tarafından ilgili personelinin güvenlik bilinçlendirme eğitim programlarına aktif olarak katılımının temin edilmesi.
Bu sertifikayı alanlar önemli avantajlar sağlıyorlar. Bunların detaylarını 05/01/2013 ta-rihli yazımda belirttim. Ayrıntılarına oradan bakılabilir.
Burada sadece başlıklarını belirteyim; Eksik Belge İle Beyan Yapma Uygulaması, Kısmi Teminat Uygulaması, Götürü Teminat Uygulaması, Onaylanmış İhracatçı Yetkisi Uygulaması, İhracatta Yerinde Gümrükleme İzni, İzinli Gönderici İzni, Emniyet/Güvenlik Kontrollerine İlişkin Kolaylaştırmalardan Yararlanma İzni, şeklinde sıralanıyor.
Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahibi kişilere; azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan özet beyan verme kolaylığı, Mavi hat uygulaması, Beyannamelerin belge kontrolüne tabi tutulması halinde kontrollerin öncelikle yapılması, Beyanname kapsamı eşyanın muayeneye tabi tutulması halinde, muayenenin öncelikle yapılması, avantajları da bu izin kapsamında sunuluyor.
Sertifika alınabilmesi için yönetmeliğinde belirtilen belgelerle birlikte Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlükleri'ne müracaat edilmesi gerekiyor. Dosyası tamam olanlar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü'ne intikal ettiriliyor.
Bilahare, konu ile görevlendirilecek denetim elemanlarınca firma merkezinde incelemeler yapılıyor ve uygun koşulları taşıyanlara belgelerinin tamam olması halinde sertifika veriliyor.
Burada, bir noktanın altını çizmek gerekiyor. Yerinde yapılacak denetimlerde, firmanın dış ticaret servisinde yedi yıl deneyimli ve belirlenecek koşulları sağlamış bulunan elemanların bulunması yada uzman gümrük tüzel kişilerinden danışmanlık hizmeti alınıyor olması gerekiyor. Konu biraz belirsizlik taşıyor. Cesaretle Yeminli Mali Müşavir Raporlarının neler için aranacağı belirtilmiş iken, Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirlerinin ve Gümrük Müşavirlerinin net olarak açıkça sistem içine yerleştirilmemiş olması eksiklik olarak karşımıza çıkıyor.
Esasen, daha alt bir uygulama olan Onaylanmış Kişi Statüsü Belgesi alınırken YGM'lere açıkça tespit görevi verilmişken, bu sistemde benzer bir uygulamanın yapılmamış olması sistemin eksikliği olarak gözüküyor. Keza; Müfettişlerin iş yoğunluğu dikkate alındığında bu görüşümüzün haklılığı da ortaya çıkıyor. Umarım yakın gelecekte YGM ler ve Gümrük Müşavirlerinin sisteme açık ve net olarak dahli sağlanmış olur.