18 Eylül Fed kararlarıyla 21 Mayıs özlemi

Fed'in 22 Mayıs'ta 85 milyar dolarlık  tahvil alımlarını azaltacağı yönündeki açıklamasıyla dünya piyasalarında özellikle gelişmekte olan ülkeler piyasalarında önemli sarsıntılar yaşandı. Zaman içersinde ABD tahvil alımlarında indirimin eylül ortasındaki toplantıda başlatılacağı düşüncesi dünya piyasalarına hakim oldu. Fed'in iki gün  süren  toplantısının ardından indirim kararı beklenirken, önceki akşam Fed, tahvil alımlarında indirime gitmeyeceğini, mevcut 85 milyar dolarlık aylık alımlara devam edeceğini açıkladı. Dünyada şaşkınlık ve coşku ile karşılanan kararın gerekçesi olarak Fed, "Tahvil alımlarında değişikliğin belirli bir programa bağlı olmadığını, alımları azaltmaya başlamadan önce ekonominin  istikrarlı bir  gelişme kaydettiğine yönelik daha fazla işaret görülmesi gerektiğinin" altını çizen bir açıklama yaptı.

Bunu anlamlandıran uzmanlar, Fed'in bununla yüzde 7.3 seviyesindeki işsizliğin yüzde 6.5 seviyesini görmesini ve büyümenin yüzde 2'nin üzerinde kalıcı bir  görüntü vermesini beklediğini belirttiler. 

Bu sürpriz gelişmeyi değerlendirmesini istediğim bir Merkez Bankası eski yöneticisi "İki günlük toplantıya katılan Fed yöneticilerinin bu kararında Bernanke'nin  durumu da etkili olmuştur. Yıl sonunda görevinden ayrılacak olan Bernanke şu anda Topal ördek durumunda. Onunla anılacak  bir indirim kararı dünyada gider ayak onu 'sevimsiz' yapacaktı. Sanırım, kararı erteleyerek Bernake'nin 'şirin' görünen bir izlenimle ayrılmasını istediler"değerlendirmesini  yaptı.

Peki kararın dünyada ve bizde etkisi ne oldu?

Kısa söylemiyle dünya piyasaları da bizim piyasamız da bu sürpriz kararı coşku ile karşıladı. Birçok piyasada ve bu bizim piyasamızda dört ay öncesinden tahvil alımlarında indirim beklentisiyle olumsuzluklar, son buldu. "Geçici olduğunun altı çizilse de olumlu gelişmeler gündeme geldi. Bizde Fed'in  18 Eylül kararlarıyla, 22 Mayıs açıklaması öncesine piyasalarda 21 Mayıs verilerine dönülebileceği beklentisi gündeme geldi. 

Dünyada altının ons fiyatı hızla yükselerek 1368 dolar seviyesi görüldü. Dünyada metal fiyatları da yükselişe geçti. Gelişmekte olan ülke paraları dolar karşısındaki son dönem kayıplarının bir bölümünü geri aldı. Bütün dünya borsalarında artış gözlendi. Amerikan 10 yıllık tahvil faizleri 2.78'den 2.67'lere geriledi.

Neydi bizde 21 Mayıs değerleri?

21 Mayıs'ta dolar 1.83'ler seviyesindeydi. Bileşik faizler yüzde 5 civarındaydı. BIST endeksi 93 binlerdeydi. Gezi Parkı olayları, Suriye gerginliği gibi olayların da yaşandığı 4 aylık dönemde dolar 2.1 seviyesini gördü, BIST 65 binlere kadar geriledi, 10 yılık tahvillerde faizler yüzde 10'ların üzerine iki haneli seviyelere çıktı.

Fed'in tahvil alımında indirim yapmayacağı kararından sonra son 24 saatte gösterge faizi yüzde 7.80'e, 10 yıllık tahvil faizi yüzde 8.80'lere geriledi. BIST endeksi gün içersinde 80 binlerin üzerini görüp sonra 79 binlerde günü kapattı. Dolar  da gün içersinde 1.93'lere gerileyip sonra 1.95'lerin üzerine çıktı. Ancak, piyasalara hakim olan düşünce, olumlu rüzgarın kısa dönemde devam edeceği, fakat bunun "geçici bir bahar" olduğu, Fed'in  yıl sonu ya da gelecek yıl başı indirime başlayacağını unutmadan alınacak önlemlerin çalışmasının başlanması gerektiği yönünde. Hükümet yetkililerinin sık sık tekrarladığı üretim artışı ve ihracata dayalı büyüme için reformların bir an önce hayata geçirilmesi bekleniyor.

Fed'in kararının rehavete değil, gelecek Fed kararı öncesi alınması gereken önlemlerin çalışmaların yapılması gerekir...

Hükümet yetkililerinin sık sık tekrarladığı üretim artışı ve ihracata dayalı büyüme için reformların bir an önce hayata geçirilmesi  bekleniyor.