Biz de bir gün bunları konuşur muyuz?
Babalar Günü yaklaşırken “baba” olma kavramını bir kez daha düşünmeli. Baba olmak kolay iş midir? Anne bir çocuğu dünyaya getirdikten sonra ölene kadar bakar, gözetler, büyütür. Baba ise hep yardımcı planda kalan bir unsurdur. Herkes babasını sever elbet ama annelik oldum olası kutsal bir kavram olarak zihnimizdedir. İşte sadece annenin kutsal olmasından bıkmış iki Amerikalı; Matt Schneider ve Lance Somerfeld babalık eğitimini yaymak için bir araya geldiler ve baba adaylarına bir çocuğa nasıl bakılacağı konusunda gün gün eğitim veriyorlar. Nitekim bu hareket o kadar ilgi gördü ki şimdiden Amerika’nın 17 şehrinde bu eğitim veriliyor. Bu eğitimde bebek bakımından tutun alt değiştirmeye, zeka gelişimi için oyunlara kadar pek çok usul öğretiliyor. Amerika’da doğum yapan kadınların yüzde 5’i hemen işe geri dönüyor. Kalan yüzde dilimindekilerin pek çoğu ya uzun süre geçse de muhakkak işe dönüyor veya bir kısmı hiç işe dönmüyor. Ancak ne olursa olsun OECD’nin araştırmalarına da bakıldığında erkeğin evde kalıp çocuğa bakması alınan doğum parası bakımından daha kârlı gözüküyor. Bu sebeple Amerika’da çocuk bakım kursları patlamış durumda. Herkes daha fazla parayı kapmanın peşinde, bir de çocuğuna doyuyor. Kısacası kadın evde çocuk bakar, erkek de işe gider klişesi sona eriyor...
Bizde 4857 Sayılı İş Kanunu’na göre eşi doğum yapan erkek işçilere ücretli ya da ücretsiz doğum izni verileceğine ilişkin düzenleme, diğer bir anlatımla erkek işçilerin doğum izni hakkı yoktur. Doğum izni konusunda erkek işçilerle erkek memurlar ve erkek gazeteciler arasında eşitlik bulunmamakta. Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkındaki 5953 Sayılı Kanun’un 19. Maddesi’ne göre, gazetecilere çocuğu doğduğunda 3 gün ücretli izin verilmesi zorunluluğu bulunmakta. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 104. Maddesi’nin (B) bendine göre, erkek memura, karısının doğum yapması sebebiyle isteği üzerine üç gün izin verilir hükmü 6111 Sayılı Torba Kanun’la aşağıdaki şekilde değiştirilerek erkek memura, eşinin doğum yapması halinde verilen izin süresi 10 güne çıkarıldı. 6111 Sayılı Kanun’un 106. maddesi ile 657 Sayılı Kanun’un 104. maddesi değiştirilerek, “Memura, eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine on gün babalık izni verilir. Kadın memura; doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı hafta süreyle analık izni verilir. Çoğul gebelik durumunda, doğum öncesi sekiz haftalık analık izni süresine iki hafta eklenir. Doğumda veya doğum sonrasında analık izni kullanılırken annenin ölümü hâlinde, isteği üzerine memur olan babaya anne için öngörülen süre kadar izin verilir” hükümleri getirilmiş.
6111 Sayılı Kanun’un 108. Maddesi ile erkek memura verilen diğer önemli bir hak ise; eşi doğum yapan memura, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmi dört aya kadar aylıksız izin verilmesi düzenlemesidir. Avrupa ülkelerinde ise eşi doğum yapan erkek işçilerin doğum sonrası izin hakları ülkemizden oldukça gelişmiş vaziyette, tabii bunun Avrupa ülkelerinde nüfusun artırılması projesinin de kaçınılmaz bir sonucu olduğunu söylemek mümkün.
Nitekim Danimarka’da bebeği olan erkeklerin yüzde 99’u doğum izni almakta. Yüzde 90’ı ise bu izni iki haftaya çıkarmakta. Amerika’da ise ilk 15 günün ilk haftasını ve kırkı çıkana kadar da iznin 2/3’ünü kullanmakta.
Yeni düzenlemeye baktığınızda genç kadın çalıştırmak neredeyse her işletme için bir risk. Bir dönem bizde Personel’de bile devamlı hamile kalan hanım arkadaşlarımız olduğundan, kapıdan giren her genç bayana panik ile “Sen de mi hamilesin?” sorusu sorulurdu. Yıllar içinde hamile kalmak anne adayları için avantaj haline geldi. Ancak bu avantaj uzun süreli değil. Çünkü para alınsa ve çocukla vakit geçirme keyfi olsa da acıdır iş bulamama veya bir daha işine dönememe gerçeği baki. Çocuk doğduktan sonra yeni iş bulmak belli sektörler için neredeyse imkansız. Kadınlar çalışmasın (!) diyen zihniyetin ne kadar geri kalmış olduğunu düşünmeden edemiyor insan.
Ne diyelim babalar bu Babalar Günü korkarım iş başa düşecek...