Etik İş-İşte Etik Çalıştayı’ndan notlar…
EBEN-TR’nin mali ve idari işlerini üstlenen TOSYÖV, Hacettepe Üniversitesi İşletmecilik Meslek Etiği Uygulama ve Araştırma Merkezi (HÜEM) ve TÜRMOB işbirliğinde EBEN Türkiye Avrupa İş Ahlakı Örgütü İş Etiği Projesi kapsamında 15 Kasım’da Ankara’da gerçekleşen sempozyuma KOBİ’ler muhasebeci ve mali müşavirler, akademisyenler, kamu ve sivil toplum temsilcileri yoğun ilgi gösterdi.
TOSYÖV Yönetim Kurulu Başkanı Nezih Kuleyin’e, HÜEM Müdürü ve Avrupa İş Etiği Ağı Türkiye Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kılıç’a ve TÜRMOB Genel Başkanı A. Masis Yontan’a gerek konuların gerekse konuşmacıların seçimleri nedeniyle mükemmel denilecek bir sempozyumu gerçekleştirdikleri için teşekkür ederek izleyici olarak katıldığım panele ilişkin derlediğim notları aktarmak istiyorum.
Açılış konuşmalarında sırasıyla, Nezih Kuleyin, Prof. Dr. Mustafa Kılıç ve Masis Yontan’dan sonraki konuşmacı Kamu Görevlileri Etik Kurulu Başkanı Köksal Toptan’dı
Sayın Toptan’nın kamuda etikle ilgili olumlu örnekleri ilgiyle karşılandı.
Çağrılı konuşmacı olarak sempozyuma katılan Araştırmacı Yazar İsmail Tokalak ise iş etiğinin panoraması ve sanayi keneviri yatırımları konulu bir sunum ile Türkiye’de dünyada gıda ve tarım konusunda etik dışı uygulamalar konusunda yaptığı araştırmalara dayalı bilgileri katılımcılarla paylaştı. Oturum başkanlığını, H.Ü İİBF Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Ömür Gönülşen’nin üstlendiği panelin ilk konuşmasını görsel sunumla ve esprileriyle zenginleştiren Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Yönetim Bilişim Sistemleri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Halıcı yaptı. Halıcı; “Etik sözlük tanımı, iyi ve kötünün veya doğru ve yanlışın ne olduğu ya da ahlâki görev ve yükümlülükler ile ilgilenen bir disiplindir. Bir takım ahlâki değerler ya da prensipler setidir.
Etik, doğru ve yanlış davranış teorisidir, Ahlâk ise onun pratiğidir.
Ionna Kuçuradi bu konuda, etik davranış değil, etik aksiyonun (eylemin) olduğunu ifade etmektedir.
Ahlâki ilkeler yerine, etik ilkeler ve etik davranış yerine, ahlâki davranış kavramlarının kullanılması gerektiğinden söz etmektedirler.
Buna göre davranışlar, niyet, sonuçlar ya da hukukilik bakımından yargılanırken; etik, kültür, uyum ve faaliyet alanı itibariyle değerlendirilebilmektedir.
İş etiği; İş etiğinin önemi sosyal ve ekonomik düzenin kurulması ve devam ettirilmesinde yasal düzenlemelerin özellikle ülkemiz koşullarında yetersiz kalması ve ortaya çıkan boşluğun kurumların/işletmelerin sadece kendi isteklerinin peşine düşmede serbest olduğu bir ortam yaratmasıdır.
Böyle bir ortamda herkesin birbiriyle çatışma halinde olması ise kaçınılmazdır.
İşte yasaların yetersiz kaldığı durumlarda insanların davranışlarına yol gösterecek bir takım ahlâki sistemlere ihtiyaç vardır” sözleriyle iş etiğini ve iş ahlakını mükemmel olarak anlattı...
Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Çağnur Balsarı ise; “Etik Kültür ve Yolsuzlukla Mücadele: Muhasebe Mesleğinin Rolü” konulu sunumunda;
- Hile: Bir çalışanın içinde bulunduğu işletmeye ait varlıkları ve kaynakları kasıtlı biçimde, gizlice, uygunsuz olarak kullanmak suretiyle haksız kazanç elde etmesi ve işletmeyi bu yolla zarara uğratması (Bozkurt, 2009)
- Yolsuzluk: Kişinin yürüttüğü görevlerin veya gerekli davranışların yasalara uygun bir şekilde yerine getirilmesinde sapmalara yol açan rüşvet veya başka her türlü yasadışı menfaatin talep edilmesi, teklif edilmesi, verilmesi ya da kabul edilmesi (Avrupa Konseyi, 2009),
hile, yolsuzluk ve yoksuzluğun dünyaya maliyeti konularında ACFE (Uluslarası Hibe Denetim Uzmanları Birliği) 2018 raporundan rakamlar vererek, dünyanın 2018 yılında 4 triyon ABD Doları yolsuzluk ve hile zararı olduğunu söyledi ve muhasebe mesleğinin yolsuzluğu önlemedeki önemli rolüne atıfta bulunan önemli bilgilerle sunumunu tamamladı.
TÜRMOB Muhasebe Etik Çalışmaları ve Etik Eğitimleri konulu konuşması ile panele katılan Feyzullah Topçu ise TÜRMOB’un konu ile ilgili faaliyetleri hakkında bilgi verdi.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Meslek İzleme ve Etik Kurulu’nda görev yapan Gazetemiz Genel Yayın Yönetmeni Hakan Güldağ ise “Gazetecilik medya etiği” konulu konuşmasında medyanın toplumu aydınlatan, eğiten ve yönlendiren büyük bir güç olarak ettik kaygıları taşıması gerektiğini belirterek gazetecilik ve etik konusunu ülkemiz açısında değerlendirdi.
Panelin son sunumunu Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Etiği ve Tıp Tarihi ABD Başkanı Prof. Dr. Nesrin Çobanoğlu yaptı. “Meslek Etiği, Hekimlik ve Tıp Etiği” temalı sunumunda Nesrin hoca etiği; “İnsan eylemlerine ilişkin değerler felsefesi olarak ortaya çıkmıştır.
İnsan ilişkilerinde açık uçlu sorulara “iyi-kötü” değerlendirmeleri ile yanıtlar bulmaya çalışır.
Ahlak ve toplumca belirlenen ahlaki ilkelerin niteliğini sorgulayan felsefedir.
Meslek etiğini de “Belirli bir meslek grubunun, mesleğe ilişkin olarak oluşturup koruduğu, meslek üyelerine emreden, onları belli bir şekilde davranmaya zorlayan, kişisel eğilimlerini sınırlayan, yetersiz ve ilkesiz üyeleri meslekten dışlayan, meslek içi rekabeti düzenleyen ve hizmet ideallerini korumayı amaçlayan mesleki ilkeler bütünüdür” sözleriyle tanımlıyor.
Konuşmacıların ve panelistlerin etiği ve iş ahlakını kendilerine özgü üsluplarla anlatımları yoğun ilgiyle izlendi.
İş Etiği Çalıştayı’nı başarıyla gerçekleştiren; TOSYÖV Başkanı değerli dostum Nezih Kuleyin’i, Prof. Dr. Mustafa Kılıç’ı, TÜRMOB Genel Başkanı A. Masis Yontan’ı, katılımcıları bilgilendiren konuşmacıları ve panelistleri bir katılımcı olarak kutluyor ve teşekkür ediyorum.
Meslekte etiğin kurumsallaşmasında emeği geçen TÜRMOB eski başkanlarından Nail Sanlı’yı da ayrıca kutlamak isterim.