İhracatçıya %2 döviz dönüşüm desteği
İhracat yapan firmaların döviz kurunun enflasyon karşısındaki durumu nedeni ile bir süredir şikayetçi oldukları biliniyordu. Bu nedenle de yurt dışından döviz getiren kurumlara yüzde 2 oranında döviz dönüşüm desteği veriliyor. 26 Ocak 2023 tarihinde yayımlanan 2023/5 saylı TCMB tebliğine ilişkin Uygulama Talimatı 30 Kasım 2023 tarihinde güncellenmiş bulunuyor.
Uygulama talimatının esasları
TCMB’nin 30 Kasım 2023 tarihinde güncellenen Uygulama Talimatı kapsamında gerçekleştirilecek işlemler, Merkez Bankası’nca alım satıma konu olan döviz cinsleriyle sınırlıdır. Bankalarca Merkez Bankasına satışı yapılacak döviz cinsleri ABD doları, euro ve İngiliz sterlinidir. Diğer döviz cinsleri üzerinden yapılan işlemlerde söz konusu döviz tutarları banka tarafından ABD doları, euro veya İngiliz sterlinine dönüştürülerek Merkez Bankasına satılır.
Yurt dışı kaynaklı dövizlerin Merkez Bankasına satılmasında, firmalara döviz dönüşüm desteği sağlanması için, firmaların 1 ay boyunca döviz alımı yapmamayı taahhüt etmesi halinde, taahhüt sahibi firmalara dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen tutarın yüzde 2’si kadar döviz dönüşüm desteği Merkez Bankasınca ödenir.
Döviz alış işlemleri karşılığı Türk lirası tutarları için hesaplanan döviz dönüşüm desteği tutarları Merkez Bankasınca bankanın EFT merkezine masrafsız olarak gönderilir. Yurt dışı kaynaklı dövizlerinin en az yüzde 40’ını bankaya aktararak Türk lirasına çeviren firmalara, dönüşümü yapılan dövizin dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevrilen tutarının yüzde 2’si kadar döviz dönüşüm desteği eklenerek Türk lirası mevduat veya katılma dönüşüm hesabı açılabilir.
Merkez Bankasına satışı yapılacak dövizlerin yurt dışı kaynaklı olduğunun tespiti bankalarca yapılır. Uygulama Talimatı kapsamında döviz alımı yapılmaması taahhüdünü yerine getirmediği tespit edilen firmalar ilgili banka tarafından Merkez Bankasına bildirilerek ilgili cezalar uygulanır.
Uygulama talimatının özeti
- Firmalar yurda getirdikleri yurt dışı kaynaklı dövizlerinin en az yüzde 40’ını TCMB’ye sattıktan sonra getirilen dövizin kalan kısmını kur korumalı dönüşüm hesabında değerlendirebilecek ve verdikleri taahhüt karşılığında Türk lirasına çevrilen tutarın yüzde 2’si kadar döviz dönüşüm desteği alabilecektir.
- Yurt dışında bulunan döviz cinsi varlıklarını yurda getiren tüzel kişiler için 3 ay, 6 ay ve 1 yıl vadelerde, bankaların yurt içi şubelerinde hesap açılır.
-Minimum faiz oranı olarak, TCMB Politika Faiz Oranı uygulanacaktır.
-Hesaptan kısmi çekim işlemi ve hesaba para yatırma işlemi yapılamayacaktır.
-Ürüne özel uygulanacak stopaj oranı sıfır (0) olacaktır.
-Dönüşümünün Desteklenmesi için, ABD Doları, Euro ve İngiliz Sterlini cinsinde döviz tevdiat hesapları için sunulacaktır.
-Destekten yararlanan firma, yurt dışına türev işlem ve döviz/kıymetli maden alım-satım amacıyla Türk lirası veya döviz transferi, herhangi bir banka ve/veya finansal kurumdan 1 ay boyunca döviz/kıymetli maden alımı yapılmayacağının beyan ve taahhüt edilmesi gerekiyor.
-Hesap, müşteri tarafından istenilen tarihte kapatılabilecektir.
-Hesaba vadesiz faiz oranı uygulanacaktır. Vade sonunda, faiz tahakkuku gerçekleştikten sonra hesap otomatik kapama ile kapatılarak, bakiye vadesiz hesaba aktarılacak olup yeniden vade uzatımı müşteri talebi ile yapılabilecektir.
-TCMB’ye satışı yapılacak dövizlerin ve Türk lirası vadeli mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürülecek dövizlerin yurt dışı kaynaklı olduğunun tespiti bankalarca yapılacaktır. İhracatçıya döviz dönüşüm desteği; TCMB’nın Kur Korumalı Mevduat (KKM) sisteminde çıkma kararı sonrası boşluğu dolduracak nitelikte olup, ihracat yapan firmaların döviz kurunun enflasyon karşısındaki durumu nedeniyle getirilen bir destek olarak görülüyor. Yurt dışı kaynaklı dövizlerin Merkez Bankasına satan firmalara döviz dönüşüm desteği sağlanması, ilgili taahhütleri kabul eden ve 1 ay içerisinde döviz alımı yapmayacak firmalara ilave yüzde 2 desteğin avantajlı olduğu görülüyor.