Trump Sonrası ABD-Türkiye İlişkileri
ABD’nin 45. Başkanı olan Donald Trump sonrası piyasada sert hareketler görülürken ABD-Türkiye ilişkilerinin sonraki süreçte nasıl olacağı tartışılmaya başlandı.
Meksika sınırına duvar örmek, Çin ve Meksika gibi ülkelere yüzde 45 gümrük vergisi getirmek, NATO’dan ayrılmak gibi politik belirsizlik yaratabilecek fikirleri olan Trump’ın orta vadedeki icraatları piyasalar üzerinde oldukça etkili olacak.
Rusya ile ilişkileri geliştirmek isteyen Trump, Irak’taki savaşa karşı çıkıyor. İran’ın, Irak’ı ele geçirip zengin petrol rezervlerine eriştiğini düşünen yeni ABD Başkanı, IŞID sorununu Rusya ile çözmek istiyor. Bu da dolaylı olarak Esad'la çalışmak istediği anlamına geliyor ve Erdoğan’ın Esad’dan kurtulma politikası ile çelişiyor. Suriye krizinin çözümü noktasında ise John Kerry’nin kopma noktasına getirdiği ABD-Rusya ilişkilerinin Esad’sız bir şekilde yeniden onarılabileceği öngörülüyor.
Ayrıca Kürt güçlerinin hayranı olan Trump’ın ideali ise Türk ve Kürt güçlerini bir araya getirmek. Bu ihtimal bizim için imkansız. Ankara-Washington hattında bu konuda sert görüş farklılıkları var ve devamda edebilir.
Yaklaşık bir yıl önce California eyaletinde yaşanan ve 14 kişinin öldüğü bir silahlı saldırının faillerinin radikal İslâmcı olduğunun anlaşılmasının ardından Trump, ülkeye göçmen ya da turist olarak girmek isteyen Müslümanların geçici olarak engellenmesini istemişti. Erdoğan ise Başbakanlığı döneminde, Trump’ın Müslümanlarla ilgili çıkışı sonrasında Trump Towers’ın isminin değiştirilmesi yönünde bir istekte bulunmuştu. Trump'ın Müslümanlara yönelik seçim zamanında savunduğu politikaları hayata geçirmeyeceğini ve bunların seçim zamanındaki popülist söylemle ilgili olduğunu düşünüyorum. Böyle bir durumda ilişkiler çıkmaza girebilir.
Yakın döneme baktığımızda ise 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında yaptığı açıklamalar, bir hayli yapıcıydı. Başkan olması durumunda Türkiye’deki insan hakları ihlâllerine müdahale edip etmeyeceği sorusuna; bizim böyle bir hakkımız yok derken, Erdoğan’dan övgü ile bahsederek “Yaşananları tersine çevirebildiği için onu çok takdir ediyorum.” demişti.
Genel olarak baktığımızda, ABD Türkiye’yi bir müttefik olarak tutmak isteyecektir. Stratejik olarak onlar için önemli bir konumdayız. İlişkilerin nereye gittiğini zaman gösterecek. Orta Doğu’daki gelişmeler ilişkilerimiz üzerinde önemli rol oynayacak.
Trump’ın başkan olmasıyla ABD ile Türkiye arasındaki ticaretin önünün açılacağı beklentisi de gündemde. Trump Towers bunun bir göstergesi olarak kabul ediliyor. Fakat Trump’ın dış ticaret anlamında çok sağlam önermeleri olmadığını, uluslararası ticaret anlaşmalarındaki söylemlerinden anlıyoruz. Yeni Başkanın, Türkiye ile olan siyasi ve ticari ilişkilerdeki tavrını, Ocak ayında Başkanlığı devralmasıyla net bir şekilde göreceğiz.