Yeni fuar destekleri, fuar katılımlarını olumsuz etkiliyor
Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER) Başkanı Reha Gür’le gerçekleştirdiğimiz sohbetin ilk bölümünü “plastik sektöründe PET ithalatında korunma önlemi” başlığıyla geçen hafta yazmıştım. Reha Gür'le sohbetimizin bugüne bıraktığım ikinci bölümünde ise, Plast Imagen Fuarı’ndan izlenimleri ve yeni fuar katılım desteklerinin uygulamada yaşanılan sorunları içeren bölümü aktaracağım.
"Meksika’nın, ülkenin genel altyapı ve ekonomik gelişmişliğin yansıması açısından ülkemizin 15-20 yıl gerisinden geldiğini müşahede ediyoruz. Nüfus ve GSYİH büyüklüğü parametreleri açısından ise kişi başına düşen gelir bağlamında 8-9 bin dolar aralığında olarak Türkiye’ye yaklaşmakta. Kişi başına düşen motorlu araç sayısı açısından ise Türkiye’nin üzerinde yer alıyor. Zira araç fiyatları, maliyet ve vergiler Türkiye’ye göre daha uygun. Dolayısıyla otomotiv endüstrisi bu avantajlardan yararlanarak, ülke ekonomisinin kalkınmasında önemli katkılar sağlayabiliyor. Türkiye ile kıyasladığımızda ekonomik avantajlardan bir diğeri Avrupa Birliği ile yapılmış olan serbest ticaret anlaşması (STA). Türkiye olarak Meksika ile yapılacak bir STA’nın ciddi bir katkı sağlayabileceği öngörülebilir. Plast İmagen Fuarı'nın ise katılımcı olan üyelerimiz açısından oldukça canlı ve hareketli geçtiğini söyleyebiliriz" sözleriyle fuara ilişkin izlenimlerini aktaran Reha Bey, yeni fuar katılım desteklerinin uygulamada yaşanılan sorunları ise şu başlıklar altında anlattı;
- Fuar desteklerinde yaşanılan sorunlar
Ticari nitelikli fuarlara katılımın sağlanması yoluyla ihracatı arttırmak için sunulan fuar destekleri eskiden yüzde 50 ve üzeri şeklinde oransal olarak sunuluyordu, ancak temmuz ayında yapılan bir değişiklikle artık "Desteğe Esas Tutar" adıyla metrekare bazında bakanlık bir bedel belirliyor. Destek bedellerinin görece düşük belirlenmesinin yanı sıra yeni sistem volümlü ürün sergileyecek olanlar için örneğin, makine, otomotiv ana sanayi, doğal taş, seramik, mobilya, elektronik, beyaz eşya, endüstriyel mutfak eşyaları gibi daha birçok sektör yeni sistemin ortaya çıkardığı dezavantajdan olumsuz etkileniyor.
- Yüzde 50 destekten yüzde 10’lara kadar düşüş var
Görülen o ki, volümlü ürün sergilemesi gereken firmalar için yeni düzenleme ile getirilen desteğin anlamı kaybolmaya başladı. Desteğe esas tutarlar nedeniyle eskiden yüzde 50 ve daha üstü aldığı desteklerin maliyet hesapları sonucunda yüzde 40’ların aşağısında seyretmeye başladığı görülüyor. Asıl kaybın volümlü sergi ürünü bulunan sanayicide olduğunu vurgulamalıyım. Örneğin, makine sergilemek isteyen bir sanayicinin nakliye, stand vs. masrafları için bir destek alması çok zor görünüyor. Belirlenen bedeller yüksek nakliye masrafı gerektiren makine vb. üreticiler için anlamını kaybettiğin özellikle belirtmek isterim.
- Çözüm oldukça basit
Yeni sistemde ön başvuru şartının kaldırılması, destek başvuru sürecinin hızlandırılması ve kolaylaştırılması adına belgelerin büyük ölçüde azaltılmasını takdirle karşılamaktayız. Çözümün oldukça basit olduğunu, geçmişteki ilave nakliye desteğinin yeniden gündeme alınması gerektiğini görüyoruz.
- "Desteğe esas tutar"lar belirlenirken sektöre de sorulsun
“Şayet sistem bu şekilde devam ederse alınan desteğin çok bir anlamı kalmaz, firmaların fuar katılımlarında çok ciddi azalma meydana gelir.. Bürokrasiyi azaltan yeni sistemin uygulamada ortaya çıkan defolarını da sektörle birlikte hareket ederek düzeltmek gerektiğini belirtiyor. Düşük belirlenen destek bedellerinin de bakanlığa tasarruf olarak değil, ihracat düşüşü olarak geri dönebilecektir. Her fuar için ayrı ayrı belirlenen bu bedeller de ilgili sektörün temsilcilerine de danışılabilir. Bazı fuarların desteklenen fuarlar kapsamına alınmasında da sıkıntılar ve yorucu süreçler yaşanabiliyor. Örneğin, dünyanın ilgili bölgesi için çok önemli olan bir fuar, organizatörlerin kararı ile bölünebilmektedir. Bu durumda fuarın isim hakkı bir fuarda kalırken, ana katılımcı kitle diğer yeni fuara yönelebilmektedir. Bu durumda asıl katılımcıyı sürükleyen fuar ilk defa gerçekleştirileceği için bakanlığı ikna etmek zor olabilmekte. Desteklenen fuarlar belirlenirken sektörün tecrübesinden yararlanılmalı.
Reha Gür, uygulamadaki geri bildirimlere göre tespitlerini de aşağıdaki şekilde sıralamakta;
1. Bakanlığın, sektörün ilgili fuar kapsamındaki tecrübesinden yararlanılması ihracatımızın artışı için önemli görülmektedir.
2. Özellikle nakliye yekünleri yüksek sektörler cezalandırılmamalıdır. Bu sektörler ülke ihracatımızın sürükleyici sektörleridir. Geçmişteki ilave nakliye desteği yeniden uygulamaya alınmalıdır.
3. Her ne kadar "Desteğe Esas tutar" yer kirası, nakliye, ulaşım ve standa ilişkin giderlere karşılık olarak katılımcı şirkete metrekare bazında ödenecek bedel olarak tanımlanmış olsa da; yakın uygulamalarda bedellerin düşük kaldığı gözlemlenmektedir. Yalnızca yer kirasının yüzde 50’sine tekabül eden destek miktarları belirlenebilmektedir. Nakliye, stand tasarımı, ulaşım gibi giderler destek miktarı belirlenirken dikkate alınmıyor mu sorusu ortaya çıkmaktadır.
4. Fuar destekleri sanayiciyi ihracata en çok teşvik eden desteklerden biridir. Yeni sistem geneli itibarıyla oldukça yerinde, daha kolaylaştırıcı unsurlara yer vermektedir. Ancak ilave bazı önlemlerin alınması ivedi olarak gerekmektedir. Aksi takdirde yakın dönemde olumsuz sonuçlarını daha fazla tecrübe etmeye başlayabiliriz.
PAGDER Başkanı değerli dostum Reha Gür’ le sohbetimizden aktarabildiklerim özetle bunlar...