Kayıtdışı ile mücadele...
AROLAT'tan / Osman S. Arolat "Bir musibet, bin nasihatten evla" oldu ve Davutpaşa'daki ölümlü yangın, kayıtdışı ile mücadeleyi ivmelendirdi. Şimdi bir yandan karşılıklı kontrol sistemini geliştirecek önlemlerin hayata geçirilmesi çalışmaları hızlandırılıyor. Bir yandan kontrol sistemleri geliştiriliyor. Bir yandan da ekonomik kurumların kayda girmesi çalışmalarına hız veriliyor. Türkiye'de rekabeti çok olumsuz etkileyen bir konuda harekete geçiliyor. Türkiye ekonomisinin en önemli hastalıklarının başında kayıtdışılık geliyor. Kayıtdışında kalan, kayıt içinde olanla rekabette önde durabiliyor. Haksız bir öne geçmeyi elde edebiliyor. Türkiye'de kayıtdışının rekabette üstünlük sağlamasına yol açması, yurtdışından ülkemize gelecek yatırımların önünde de ciddi bir engel teşkil ediyor. Kayıt altındaki işçiler için işverenin ödediği her yüz liranın 42 lirası kamuya çeşitli adlarda vergi olarak ödeniyor. Bu açıdan bakıldığında kayıtdışılıktan en büyük kayba uğrayan da devlet oluyor. Elde edebileceği çok önemli gelir, kayıtdışılık içinde kayboluyor. Türkiye'nin gelişmiş bir ekonomi ile dünyanın önde gelen ülkeleri arasında yer alabilmesi için kimi hesaplamalarla yüzde 50'lere varan kayıtdışılığı yüzde 15'ler seviyesine indirmesi gerekiyor. Bunu gerçekleştirmek için yola çıkılacağı haberleri, özellikle İstanbul'daki son ölümlü yangın sonrası arttı. Bir yandan kurumlararası işbirliğinin artırılması, bir yandan 600 müfettişin denetim başlatması, bir yandan da polis ve jandarmanın devreye girdiği denetimlerle kayıtdışılıkla mücadele yapılacağı belirtiliyor. Sanırım sadece cezaya dayalı bu modele mutlaka bir de ödüle dayalı sistem eklenmesinde yarar olacaktır. Denetimlerde bütün işçileri kayıt altında olanlara verilecek bir ödül kamu tarafından koyulabilirse, bu da kayıtdışılığın azalmasında önemli rol oynayacaktır. Bunun yanı sıra kamunun işçilik üzerindeki ağır yüklerinin azaltılması için mikro reformların hayata geçirilmesi de gerekmektedir. Kayıtdışılığı önleyici bir önemli çalışma da sanayi envanterinin doğru ve detaylı çıkarılması olacaktır. Birçok başka imkan da yaratacak olan sanayi envanteri bugün Sanayi Bakanlığı'nın önündeki en önemli görevlerden biridir. Bakanlık bu alanda bir çalışmayı başlatmıştır. En kısa zamanda sonuçlanması kayıtdışının kontrolü açısından önemlidir. İşçilik ücretleri ödenmelerinin tümünün bankacılık sektörüne girmesi gibi hazırlıklar da hayata geçince kayıtdışının kontrolü yönünde adım atılmış olacaktır. AB entegrasyonu yolundaki Türkiye'nin kayıtdışı ile mücadelesini çok yönlü yürüterek, kısa zamanda sonuç almasının önemi büyüktür. Bu hem kamu gelirlerini artıracak, hem rekabeti olumlu etkileyecek, hem de yabancı yatırımcıların bize bakışında olumlu gelişmeye rol açacaktır. Ama bize göre bu konudaki mücalede polisiye önlemlerden çok, geliştirilen kayıt sistemi ve getirilen şeffaflık ile verimli sonuç verecektir.