1 Ocak 2026 itibarıyla para transferlerinde yeni dönem: 200 bin lira ve üzeri işlemlere açıklama şartı geliyor

Finansal kuruluşlar aracılığıyla gerçekleştirilen EFT, havale ve nakit işlemlerde şeffaflığı artırmak, kayıt dışılığı önlemek ve finansal sistemin güvenliğini güçlendirmek amacıyla 1 Ocak 2026 da yürürlüğe girmek üzere MASAK genel tebliği taslağı hazırlandı. Buna göre yeni yılla birlikte 200 bin lira ve üzeri işlemlere açıklama şartı gelecek. 

Ülkemizin Financial Ac­tion Task Force (FATF) standartlarına uyumunun güçlendirilmesi ve ulusal/ulusla­rarası yükümlülüklere etkin şekil­de riayet edilmesi hedefi doğrultu­sunda, suç gelirlerinin tespit edil­mesi, yurt dışına kaçırılması ve aklanmasının önlenmesi ile kayıt dışı ekonomiyle mücadele amacıy­la EFT, havale ve nakit işlemlerinin izlenmesine yönelik olarak FATF üyesi ülkelerde uygulanan yakla­şımlar da dikkate alınarak bir Ge­nel Tebliğ Taslağı hazırlanmıştır.

Taslak düzenlemeyle finansal kuruluşlar aracılığıyla gerçekleş­tirilen nakit işlemlerde, beyanla başlayan ancak yüksek tutarlı iş­lemlerde Nakit İşlem Beyan For­mu ve dayanaklarıyla destekle­nen kademeli bir yaklaşım öngö­rülmektedir.

Bu suretle; bir yandan genel eko­nomik faaliyetlere etkisi en az ola­cak şekilde vatandaşlarımızın gün­lük nakit işlemlerinin aksamadan sürdürülmesi, diğer yandan finan­sal sistemde güven ve izlenebilir­liğin güçlendirilmesi ve suç gelir­lerinin aklanması ve terörizmin finansmanı gibi küresel risklerle daha iyi şekilde mücadele edilme­sine yönelik tedbirlerin hayata ge­çirilmesi hedeflenmektedir.

Söz konusu taslağın geliştirilme­si ve yayımlanmaya hazır hale ge­tirilmesi için Mali Suçları Araştır­ma Kurulu (MASAK) tarafından yapılan çalışmalar devam etmekte olup, mevcut taslakta yer alan ko­nuların geliştirilmesi, değiştiril­mesi veya katkıda bulunulması ile ilgili görüş ve önerileri 18 Ağustos 2025 tarihine kadar MASAK’ın in­ternet sitesindeki ilgili linkten ile­tebilirsiniz.

MASAK nedir?

MASAK, Hazine ve Maliye Ba­kanlığı’na bağlı mali suçları araş­tırma kurumudur. Amacı, suç ge­lirlerinin aklanması ve terörün finansmanıyla etkili bir şekilde mücadele etmek. Faaliyetleri etkin bir ekonomi ve güvenli bir toplum oluşmasına katkıda bulunuyor. MASAK, 19/11/1996 tarihinde yü­rürlüğe giren 4208 sayılı Kara Pa­ranın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun ile kurulmuş ve 17 Şu­bat 1997 tarihinde faaliyetine baş­lamış Hazine ve Maliye Bakanlı­ğı’na bağlı bir kuruluştur.

Günümüz dünyasında birçok ül­kede faaliyet gösteren mali istihba­rat birimlerinin (Financial Intel­ligence Unit – FIU) fonksiyonu da suç gelirlerinin aklanması ile mü­cadele etmektir. Zaman içinde, ge­rek uluslararası boyutta aklama ile mücadele yöntemlerinin gelişme­si, gerekse uluslararası ekonomik ve finansal ilişkilerin daha önce­ki dönemlerle mukayese edileme­yecek derecede artması, ülkemiz­de de aklama ile mücadelede yeni bir kanuni düzenleme yapılması ihtiyacını doğurdu. Ülkemizde bu mücadele esas itibariyle, Hazine ve Maliye Bakanlığı bünyesinde ana hizmet birimi statüsünde ve doğ­rudan Hazine ve Maliye Bakanına bağlı olarak görev yapan MASAK Başkanlığı’nca yürütülüyor.

Amaç kayıt dışı ile mücadele

Mali Suçları Araştırma Kuru­lu Genel Tebliği (Sıra No: 30) tas­lak olarak 1/8/2025 tarihinde MA­SAK’ın internet sayfasında yayım­lanmış olup, 18/8/2025 tarihine kadar kamuoyunun görüş ve öneri­lerine sunulmuştur. Bu Tebliğ, Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Ön­lenmesine İlişkin Yükümlülükle­re Uyum Programı Hakkında Yö­netmeliğine dayanılarak hazırlan­mıştır.

Ülkemizin FATF standartlarına uyumunun güçlendirilmesi ve ulu­sal/uluslararası yükümlülüklere etkin şekilde riayet edilmesi hede­fi doğrultusunda, suç gelirlerinin tespit edilmesi, yurt dışına kaçırıl­ması ve aklanmasının önlenme­si ile kayıt dışı ekonomiyle müca­dele amacıyla EFT, havale ve nakit işlemlerinin izlenmesine yönelik olarak FATF üyesi ülkelerde uygu­lanan yaklaşımlar da dikkate alına­rak bir Genel Tebliğ Taslağı hazır­lanmıştır.

Bankalar ile ödeme ve elektronik para kuruluşları, elektronik trans­fer işlemleri ve havalelerde müş­teriye işlemin mahiyetinin beyanı için en sık kullanılan işlem türle­rini seçenek olarak sunar. Ancak elektronik transfer işlemleri ve ha­valelerde, işlemin mahiyetinin be­yanı için sunulacak seçeneklerde Türkiye Cumhuriyet Merkez Ban­kasınca elektronik transferler için belirlenen başlıklar haricinde as­gari olarak; gayrimenkul alım öde­mesi, motorlu taşıt alım ödemesi, borç verme/borç ödeme, hediye/ bağış/yardım, vergi/resim/harç ödemesi, tazminat/sigorta öde­mesi, avukatlık/danışmanlık/mü­şavirlik ödemesi, sağlık ödemesi, kripto/dijital varlık, şans oyunla­rı/bahis ödemesi, eğlence/sosyal medya ödemesi başlıklarının yer alması zorunludur.

En az 20 karakter işlem açıklaması gerekecek

Müşteriye sunulan seçenekler arasında işlemin mahiyetine iliş­kin somut bilgi içermeyen, genel mahiyette ‘diğer’ veya ‘bireysel ödeme’ gibi başka seçeneklerin ol­ması ve bunların müşteri tarafın­dan seçilmesi durumunda, işlemin mahiyetine ilişkin olarak en az 20 karakter uzunluğunda işlem açık­laması temin edilir.

a) Finansal kuruluşlar, işlem tu­tarı ya da birbiriyle bağlantılı bir­den fazla işlemin toplam tutarı, 200 bin TL ile 2 milyon TL (bu tutarlar dahil) arasındaki nakit iş­lemlerde işlemin mahiyetinin be­yanı için müşteriye en sık kullanı­lan işlem türlerini seçenek olarak sunar. Bunlar arasında işlemin ma­hiyetine ilişkin somut bilgi içerme­yen, genel mahiyette “diğer” veya “bireysel ödeme” gibi başka seçe­neklerin olması ve bunların müşte­ri tarafından seçilmesi durumun­da, işlemin mahiyetine ilişkin ola­rak en az 20 karakter uzunluğunda işlem açıklaması temin edilir.

b) Finansal kuruluşlar, işlem tu­tarı ya da birbiriyle bağlantılı bir­den fazla işlemin toplam tutarı 2 milyon 1 TL ile 20 milyon TL (bu tutarlar dahil) arası nakit işlemler­de işlemin mahiyetinin beyanı için Tebliğ ekinde (Ek-1) yer alan Na­kit İşlem Beyan Formunun doldu­rulmasını sağlamakla yükümlü­dür. Nakit İşlem Beyan Formu’nda işlemin mahiyetine ilişkin somut bilgi içermeyen, genel mahiyet­te ‘diğer’ veya ‘bireysel ödeme’ gibi başka seçeneklerin olması ve bun­ların müşteri tarafından seçilme­si durumunda, işlemin mahiyetine ilişkin olarak en az 20 karakter uzunluğunda işlem açıklaması te­min edilir.

c) Finansal kuruluşlar, işlem tu­tarı ya da birbiriyle bağlantılı bir­den fazla işlemin toplam tutarı 20 milyon TL’yi aşan nakit işlemlerde Nakit İşlem Beyan Formu’nun, de­taylı bir açıklama içerecek şekilde ve ilgili dayanakları eklenmek su­retiyle doldurulmasını sağlamakla yükümlüdür.

Nakit beyan formunun doldurulması

Nakit İşlem Beyan Formu’nun doldurulmasını gerektiren işlem­lere dair müşteri veya müşteri adı­na işlemi yapanın onayı, Nakit İş­lem Beyan Formu’nda yer alan tüm bilgilere yer verilmek kaydıyla iş­lem dekontu üzerine alınacak im­za veya internet/mobil bankacılık, SMS OTP, dijital link, telefon ban­kacılığı yoluyla temin edilebilir. Ancak niteliği gereği işlemin mahi­yetine dair belge temininin müm­kün olmadığı durumlarda Nakit İşlem Beyan Formu’nun müşteri veya müşteri adına işlemi yapan ta­rafından doldurulması ve işlemin mahiyeti hakkında en az 50 karak­ter uzunluğunda açıklamanın ya­pılması zorunludur.

Nakit işlemlerde işlemin mahi­yetinin beyanı için sunulacak se­çenekler asgari olarak Nakit İşlem Beyan Formu’ndaki başlıkları içe­rir. Mahiyeti bilinen (fatura ödeme, kredi kartı borcu ödeme, terminal üzerinden geçen işlemlerin hak ediş ödemesi, Kuyumcu Altın De­ğerleme Sistemi üzerinden yapılan işlemler vb.) elektronik transfer ve havaleler ile nakit işlemlerde müş­teriden beyan almak yerine otoma­tik kayıt oluşturulabilir.

Müşterinin kendisinden talep edilen hususları karşılamaması durumunda yükümlüler kendile­rinden talep edilen işlemi gerçek­leştirmez. Bu tebliğle öngörülen tedbirler finansal kuruluşların, elektronik transfer, havale ve na­kit işlemlerle ilgili olarak başkaca tedbirler almalarına veya şüpheli işlem bildirimini gerektirecek du­rumlarda parasal tutara bakılmak­sızın işlemin mahiyeti hakkında bilgi, açıklama ve belge talep etme­lerine engel teşkil etmez.

Aşağıdaki işlemler tebliğ kapsamında değil: Aşağıda sayı­lan işlemler, bu tebliğ ile belirtilen yükümlülüklere tabi değildir;

a) Bir müşterinin aynı finansal kuruluş içerisindeki hesapları ara­sında gerçekleştirilen işlemler,

b) Müşterinin kamu kurum ve kuruluşu olması,

c) Bankaların kendi aralarında gerçekleştirdikleri ve müşterinin banka olduğu işlemler,

d) Muhabir bankacılık kapsa­mında gerçekleştirilen işlemler,

e) ATM’lerden yapılan ve işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tuta­rı Tedbirler Yönetmeliğinin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen tutarı aşmayan elektronik transferler ve havale iş­lemleri,

f) ATM’lerden yapılan ve işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı bir­den fazla işlemin toplam tutarı 200 bin TL’yi aşmayan nakit işlemler.

Diğer hususlar:

a) Döviz cinsinden yapılacak iş­lemlerde parasal tutar; Tedbirler Yönetmeliği’nin 48 inci maddesi uyarınca, yabancı para ve yaban­cı para cinsinden ödemeyi sağla­yan belge tutarlarının Türk Lirası karşılıklarının tespitinde, Türki­ye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ilgili gün için ilan edi­len gösterge niteliğindeki döviz alış kuru veya alım satıma konu olmayan bilgi amaçlı döviz kuru esas alınır.

b) Bu Tebliğ ile getirilen husus­lara riayet edilmemesi halinde Kanunda öngörülen ve yükümlü­lükleri ihlâl eden kimse bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalan­dırılır.

Değerlendirme ve öneriler

Değerlendirme;

1Söz konusu taslağın geliştirilmesi ve yayımlanmaya hazır hale getirilmesi için MASAK tarafından yapılan bu önemli ve gerekli çalışmalar devam etmekte olup, mevcut taslakta yer alan konuların geliştirilmesi, değiştirilmesi veya katkıda bulunulması ile ilgili görüş ve önerilerin 18 Ağustos 2025 tarihine kadar, MASAK’ın internet sitesindeki ilgili linkten iletilmesinde fayda var. Akabinde, tebliğ taslağı Resmi Gazetede yayımlanarak 1 Ocak 2026 tarihinde uygulanmak üzere yürürlüğe girmiş olacak.

2Kayıt dışılığı önlemek için birçok Avrupa ülkesinde, bin 500 euroyu aşan banka üzeri nakit para çekilmesi veya transfer işlemlerinde beyan tutanağı talep edilmektedir. Ülkemizde de bu ve benzeri düzenlemeleri uygulamak doğru ve olumlu düzenlemelerdir. Ancak bizdeki sıkıntı; henüz ‘nereden buldun’ yasal düzenlemesi yokken, bu tür transfer işlemlerini sorgulamak veya kişilerin banka hesaplarındaki yüksek miktarlı para hareketlerinden dolayı maliye tarafından ‘izaha davet’ ederek inceleme yapmak ne kadar sağlıklı bir sonuç doğuracağı konusunda tereddütler de bulunmakta.

Öneriler ve sorular;

1 Suç gelirlerinin tespiti ve kayıt dışılıkla mücadele amacıyla getirilen düzenleme yerinde bir düzenlemedir. Ancak, ilk etapta 200 bin TL sınırının 10 bin dolar veya 10 bin euro karşılığı 500 bin TL olarak uygulanmasının sağlanması.

2 Tebliğin yayımlanmasından sonra kamuoyunu bilgilendirmek için bir ‘kullanım kılavuzu’ yayımlanmasının sağlanması. Gerekirse yeni düzenlemenin kulanım kılavuzunda; yurt içi ve yurt dışı para transferlerinde olası vergisel risklerinin de yer almasının sağlanması.

3 Her bir işlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarının netleşmenin sağlanması. Örneğin; bahsi geçen tutarlar her bir işlem için mi, bir günlük işlemlerin toplam tutarı mı? Kişi, 500 bin TL’lik bir işlemi 5 güne bölerek 100’er bin TL olarak transfer ederse bu uygulamada muaf olacak mı?

4 Bu tebliğ hükümlerinden muaf olanlar arasında sayılan; “Bir müşterinin aynı finansal kuruluş içindeki hesapları arasında gerçekleştirilen işlemler” cümlesi çok net değil, daha net anlaşılmasının sağlanması gerekir. Örneğin; aynı şirketin çeşitli bankalarda hesabı bulunmakta ve bu hesaplar arasında sıklıkla transferler yapılmakta. “Aynı finansal kuruluştan” kasıt değişik (tüm) bankaları da kapsıyor mu?