Kurumlar sürdürülebilirlik sürecine hazır mı?

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kuru­mu (KGK) tarafından hazırlana­rak 17 Ocak 2025 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan “Sürdürü­lebilirlik Denetim Yönetmeliği” gereği “sürdürülebilirlik” deneti­minin usul ve esasları düzenlen­miştir.

Buna göre denetim; 6102 sayılı Kanun kapsamında, 660 sa­yılı Kanun Hükmünde Kararna­me ve diğer ilgili mevzuat hüküm­leri uyarınca veya ihtiyari olarak denetime tabi tutulan sürdürüle­bilirlik raporunda yer alan açık­lamalarla ilgili konularda yapılır.

Kurumsal sürdürülebilirlik

Son yıllarda sürdürülebilirlik raporlaması, iş dünyası başta ol­mak üzere geniş kitleler tarafın­dan artan bir ilgiyle takip edil­mektedir. Günümüzde yaşanan iklim değişikliği, küresel ısınma ve doğal kaynakların tükenmesi gibi sorunlar, işletmelerin perfor­manslarını değerlendirmelerinde çevresel, sosyal ve yönetişimle il­gili risk ve fırsatların da dikkate alınmasını ve bunların finansal raporlara yansıtılmasını önemli hale getirmiştir.

Kurumsal sürdürülebilirlik ra­porlaması, günümüzde yatırım­cılar ve paydaşlar için kurumsal şeffaflığın ve çevresel, sosyal ve yönetişim kalitesinin bir göster­gesi olarak kabul edilmektedir. Kullanıcılar için işletme faaliyet­lerinin sonuçlarına ilişkin önem­li bir bilgi kaynağı olan bu rapor­lar, işletmelerin şeffaflık ve hesap verebilirlik açısından değerlendi­rilmelerine olanak tanımaktadır. Finansal tabloların tamamlayıcı­sı olarak kabul edilen sürdürüle­bilirlik raporları işletmelerin faa­liyetlerini tüm yönleriyle anlama ve işletmelerin sürekliliğine da­ir bilgi edinilmesine yönelik aslî kullanıcıların bilgi ihtiyaçlarını karşılamaktadır.

Bu husus işletmeler içinde ge­çerli olup, işletmelerin uzun va­deli değer yaratmak amacıyla çevresel, sosyal ve yönetişim fak­törlerini faaliyetlerine ve karar süreçlerine entegre etmeleri ge­rekmektedir. Bu doğrultuda, ku­rumsal sürdürülebilirlik rapor­laması, işletmelerin uzun vadeli başarılarını ve sürdürülebilir bü­yümelerini sağlamada kritik bir rol oynamaktadır.

Günümüzde Avrupa Birliği baş­ta olmak üzere çoğu ülkede gö­nüllülük esasına dayalı olarak iş­letmelerin %98’i sera gazı, yö­netişim, sosyal ve diğer çevresel unsurlar başta olmak üzere çeşitli konularda raporlama yapmakta­dır. Sürdürülebilirlik raporlama­sının artan önemiyle birlikte baş­ta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere çeşitli ülkelerde ilgili dü­zenlemelerle kurumsal sürdürü­lebilirlik raporlamasına ilişkin zorunlu uygula­maya gidilmiştir.

KGK; uluslararası standartlarla uyumlu Türkiye Sürdürülebilir­lik Raporlama Standart­larını belirlemeye ve ya­yımlamaya, gerektiğinde değişik işletme büyük­lükleri ve sektörler iti­barıyla farklı düzenle­meler yapmaya yetkili kılınmıştır. Söz konusu yetki çer­çevesinde, işletmelerimizin ulus­lararası alanda rekabet gücünü artırmak, paydaşlar ve yatırımcı­ların karar vermesini kolaylaştı­racak amaçlanmıştır.

KGK tarafından, belirli büyük­lüğe sahip işletmelerimiz öncülü­ğünde başlayacak kurumsal sür­dürülebilirlik raporlamasında TSRS’lerin uygulama kapsamına ilişkin Kurul Kararına göre, “Had­lere Tabi Olan İşletmeler Liste­si” başlıklı listede yer alan ve Ka­rar metnindeki eşik değerlerden herhangi ikisini üst üste iki yıl sağlayan işletmeler 01/01/2024 tarihinden itibaren kurumsal sürdürülebilirlik raporlaması ha­zırlamakla mükellef tutulmuştur.

Sürdürülebilirliğe ilişkin güvence denetimi

Teknolojik gelişmeler; ülkele­ri, ekonomileri, finansal piyasa­ları ve işletmeleri birbirlerine yakınlaştırmakta ve bu hızlı de­ğişimle birlikte paydaşların de­netimden beklentileri de değiş­mektedir. Günümüzde, bağımsız denetimin yanı sıra farklı konu­larda Kurumsal Sürdürülebilir­lik Raporlaması, Güvence Dene­timi, Sürdürülebilirlik Güvence Denetçileri Kurumsal Sürdürü­lebilirlik Raporlama Uzmanlı­ğı Teşvikler ve Eğitimler ve gü­vence hizmetleri talep edilmeye başlanmış ve bu durum sürdürü­lebilirlik alanında güvence hiz­metinin doğmasına neden ol­muştur.

Çevre, sosyal ve yönetişim hu­suslarında ortaya çıkan sürdü­rülebilirlikle ilgili risk ve fır­satların işletmelerin finansal yeterliliğine yönelik olası etkile­rinin açıklandığı sürdürülebilir­lik raporlarının doğru ve güveni­lir bilgiyi sunması yatırımcıla­rın alacakları kararlar açısından önem arz etmektedir. Raporlar­da sunulan bilgilerin güvenilir olması ise raporun geçerliliğini ve değerini artırmakta olup, söz konusu güvence ancak bağımsız üçüncü taraflar eliyle yürütüle­bilecek güvence denetimleri sa­yesinde mümkün olmaktadır.

Öte yandan, işletmelerin gü­vence denetimi yaptırmaya yö­nelik gönüllü uygulamaları, tüm paydaşların güvenilir ve karşı­laştırılabilir bilgiden mahrum olmalarına ve kaynak aktarımı­nın sağlıksız şekilde yapılması sonucuna yol açabilir. Bu neden­le finansal raporlamada oldu­ğu gibi sürdürülebilirlik rapor­lamasında da zorunlu güvence denetimi uygulamasına geçişle birlikte, doğru ve güvenilir bil­giye ulaşılmasında önemli bir adım atılmış olacaktır.

İşletmeler tarafından hazırla­nan kurumsal sürdürülebilirlik raporlarına yönelik güvence de­netimleri öncelikle gönüllü uy­gulamalarla başlamış olsa dahi, başta Avrupa Birliği ülkeleri ol­mak üzere çeşitli ülkelerde zo­runlu uygulamaya gidilmekte­dir ve başlangıçta sınırlı güven­ce sağlanması ve zamanla yerini makul güvenceye bırakmasına yönelik düzenlemeler yapılmak­tadır. Bu kapsamda, ülkemizde sürdürülebilirlik raporlamasına ilişkin güvence denetimleri zo­runlu hâle getirilerek, güvence denetimlerinin sınırlı güvence ile başlamasına karar verilmiş­tir.

Uygulayıcı ve sorumlu kurum KGK

Uzun yıllardır kapsamdaki şirketlerin bağımsız denetim kriterlerini belirleyen, bağım­sız denetçi ve bağımsız denetim kuruluşlarını denetleyen KGK, alanında başarısını ispatlamış önemli bir kurumumuzdur. Sür­dürülebilirlik konusunda da önemli görev üstlenen KGK ta­rafından son olarak, 16-17 Hazi­ran 2025 tarihlerinde İstanbul Finans Merkezi İstanbul Kon­ferans Salonu’nda Türkiye Sür­dürülebilirlik Raporlama Stan­dartları (TSRS) kapsamında yer alan şirketlere yönelik önemli bir çalıştay düzenlenmiştir.

KGK, ayrıca konuyla ilgili ça­lışmalarını yoğunlaştırarak çok sayıda karar yayınlamış, eğitim­ler vermiş, sınavlar yapmış, sür­dürülebilir denetçilik yetkisi ka­zanmış denetçilere yetki belgesi vermiştir. Konuyla ilgili işletme­ler başta olmak üzere, sürdürü­lebilirlik denetçi yetkisi almış veya alacak olacak denetçilerin KGK’nın internet sayfasında ya­yımlanan konuyla ilgili kararları yakından takip etmesinde fayda vardır.