Seçime giderken gayrimenkul ekosistemi için öneriler-2 Veri yönetimi

Dünyanın inovasyon ve dijitalleşmeye girdiği 2000li yıllar ile birlikte, her gün, daha önceden elde biriken veriden daha fazlası oluşmakta ve toplanmaktadır. Bu gerçekten hareketle ve bu hızla devam edeceği kesin olan bir konu üzerinde, gayrimenkul sektörünün de zaman geçirmeden önlemler alması çok önemlidir.

Gayrimenkul sektörü ile ilgili tüm veri kaynakları ve veri çeşitlerinin mümkün olan sayıda az platform ve standartlarda toplanması ve herkesçe erişilebilir olarak yönetilmesi demektir. Gayrimenkul veri yönetiminin ortak erişilebilir platformlar üzerinden bütüncül olarak yürütülmesi...Şeffaflaştırılmış ve erişilebilir veri piyasası içerisinde, ilgili kurum ve kuruluşlar gerekli ve önemli modellemeleri ile birlikte sektörün ihtiyaç duyacağı ve geleceğe ışık tutacak tahminleme çalışmalarına yöneleceklerdir.

Konu olabildiğince derin ve önemlidir; geliştirme alanlarından, fiyatlama modellerine kadar, konuttan tarımsal alanlara kadar, alışveriş merkezlerinden, ticari meskenlere kadar birçok konuda yön verici önerilere ve çözümlere imkan yaratacaktır. Tüm sayılan unsurlara ilave, seçim sonrası dönemde gayrimenkul ekosisteminin bütüncül yönetimi açısından hızla yapılması gereken ilk uygulamaların başında değer haritalarının oluşturulması gelmelidir.

Veri yönetiminde taşınmaz değer haritası…

 Türkiye’de “taşınmaz değer haritası” kavramı, kamu kurumları başta olmak üzere iş dünyası ve vatandaşlarımız açısından önemi ve gerekliliği henüz anlaşılamamıştır. Taşınmaz değer haritasını anlamak için; ilk olarak harita tanımının yapılması gerekir. Haritanın en kısa ve anlaşılır tanımı; yeryüzünün veya belirli bir kısmının ölçeklendirilerek düzlem üzerindeki çizimidir.

Harita tanımı, plan ve kroki gibi kavramları da kapsar. Aslında haritaların temel işlevi, bir bölgenin jeolojisini, jeomorfolojisini, yeraltı kaynaklarını, kullanım şeklini, iklimi ve bunlar ile birlikte ekonomisi hakkında bilgi vermektir. Yani haritalar, kavramların, şartların ve süreçlerin konuma dayalı olarak, mekânsal anlaşılmasını kolaylaştıran grafik temsilidir.

Kartoğrafya tarihçilerinden İngiliz coğrafyacı John B. Harley ise, haritanın her şeyden önce yazı gibi bir bilgi (veri) depolama ve iletişim aracı olduğunu belirtmiştir. Ülkemizde gerek Bakanlık nezdinde, gerekse de belediyeler ölçeğinde coğrafi bilgi sistemlerinin oluşturulmasına yönelik ciddi çalışmalar söz konusu olmakla birlikte henüz taşınmaza yönelik henüz sağlıklı bir veri yönetimi sistemi ve değer haritası oluşturulamamıştır.

Aslında “taşınmaz değer haritası” kapsam olarak; konuma dayalı ve taşınmaza ait tüm teknik (proje-ruhsat-iskan-imar vb.) verileri ve nitelikli emsal verilerini içeren, belirli standartlar dahilinde ortaya çıkan değeri gösteren süreçler bütünüdür. Bu süreçlerin daha sağlıklı oluşturulabilmesi için de değerleme uzmanlarının ve şirketlerinin katkısı önemli olacaktır.

Taşınmaz değer haritasının kullanılabileceği alanlar…

Yerel yönetimlerde; emlak vergi değerinin belirlenmesinde, kentsel dönüşüm projelerinde; değer esaslı imar planlarının uygulanmasında, kamulaştırma faaliyetlerinde, özelleştirme faaliyetlerinde, tapu müdürlüklerinde alım-satıma yönelik tapu harcına esas vergilerin belirlenmesi, uluslararası alanda güven ve istikrarı sağlayarak, gayrimenkul yatırımlarının doğru yönetilmesi, istatistiklere dayalı endeks açıklamalarında, toplumun sosyal ve ekonomik taleplerine yönelik, uluslararası değerleme standartlarına esas taşınmazın değerleme niteliğine göre referans bilgiler sağlamak için kullanılır. Sonuç olarak; Türkiye’nin kamu, özel sektör ve vatandaş ile taşınmazın iletişim kanalı olan taşınmaz değer haritalarının, ülkemizin taşınmaz piyasasındaki ekonomik değerini ve taşınmaza yönelik vergi politikalarının sağlıklı bir şekilde oluşturulabilmesi gerekmektedir.

Bu sürecin doğru işletilebilmesi için Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği ve kamu kurumlarının işbirliği içinde çalışması önem arz etmektedir. Umarım seçim sonrası dönemde gayrimenkulün veri yönetim sürecine yönelik olumlu adımlar atılır ve taşınmaz değer haritalarının oluşturulması çabası içine girilir…

Not: Yazıya katkılarından dolayı Sayın Cihan Kurtulan’a teşekkür ederim