Vergi beyanlarında geçici uzatma yerine kalıcı çözüm gerekiyor

Artık ismini bile hatırlamakta zorlandığımız çok sayıda vergi beyannamesinin verildi­ği bir süreç yaşanıyor. Aynı şekilde, her ay vergi beyannamelerinin verilme süresinin uzatılması gündeme geliyor. Beyan süreleri üç beş gün uza­tılsa bile neticede bu beyanlar yapılmak ve vergisi ödenmek zorunda.

Mevcut vergi sistemi ve beyan dönemleri

Mevcut vergi sistemimizde, aşağıda görülece­ği üzere aylık, üç aylık ve yıllık olmak üzere çeşitli vergi beyannameleri verilmektedir:

Aylık beyanlar:

-Muhtasar ve prim hizmet beyannamesi

-Katma değer vergisi beyannamesi

-Özel tüketim vergisi beyannamesi

-Damga vergisi beyannamesi

-Dijital hizmet vergisi

-Turizm payı beyannamesi

-Konaklama vergisi

-Banka ve sigorta muameleleri

vergisi beyannamesi

-Özel iletişim vergisi beyannamesi

-Kaynak kullanımını destekleme

fonu bildirimi

-Şans oyunları vergisi beyannamesi

Üç aylık beyanlar:

-Gelir geçici vergi beyannamesi

-Kurum geçici vergi beyannamesi

-Katma değer vergisi beyannamesi

-Muhtasar ve hizmet prim beyannamesi

-Dijital hizmet vergisi

-Geri kazanım katılım payı beyannamesi

-Turizm payı beyannamesi

Yıllık beyanlar:

-Yıllık gelir vergisi beyannamesi

-Yıllık kurumlar vergisi beyannamesi

Vergi beyan dönemleri üzerine değerlendirme ve öneriler

Özellikle geçici vergi beyan dönemlerinin ye­niden gözden geçirilmesinde fayda vardır. Bilin­diği gibi, her üç ayda bir beyan edilen gelir veya kurumlar vergisi geçici vergi beyannamelerinin süre darlığı nedeniyle sağlıklı olmadığı bilin­mektedir. Evet, teknoloji gelişti, artık birçok ka­yıt veya beyan daha da kolaylaştı. Ancak, her ay o kadar çok vergi beyanı var ki, bunları takip etmek veya sağlıklı bir şekilde beyan etmekte ciddi sı­kıntılar yaşanmaktadır.

Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyanname­leri, bir sonraki yılın Mart ve Nisan aylarında be­yan edilmekte ve tahakkuk eden vergiler öden­mektedir. İdare, haklı olarak diyor ki, ticari işlet­meler yıllık kazançlarını dönem içerisinde geçici olarak üçer aylık dönemlerde beyan edip hesap­lanan vergilerini ödesinler ve yıllık ödedikleri vergilerden bir yıl sonra beyan ettikleri yıllık be­yannamelerinde hesaplanan vergilerden mah­sup etsinler.

Buraya kadar sorun yok, ancak mevcut geçici vergi beyannamelerinin üç ayda bir yerine geti­rilmesinde sorun vardır. Üç ayda bir uygulanan ve yılda dört defa beyan edilen geçici vergiler, ço­ğu zaman başka vergi beyan dönemleriyle çakış­makta ve yoğun bir iş yükü karşısında neredeyse her dönem süre uzatım talepleri gündeme gel­mektedir. Her ne kadar, son bir yıldır son üç aylık geçici vergi beyanı kaldırılmış olsa bile, bu uygu­lama geçici olduğu için her an uygulanmasından vazgeçilebilir. Konunun üç tarafı bulunmaktadır. Birincisi maliye, ikincisi mükellef, üçüncüsü ise meslek mensuplarıdır. Bize göre, tüm tarafları memnun edecek en doğrusu yılda bir kez Haziran sonu itibariyle, en geç Temmuz ayı sonuna kadar verilecek geçici vergi beyanlarının sonucunda ödenecek olan verginin bir yıl sonraki yıllık gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmesidir. Bu uygulama ile hem sağlıklı muhasebe kayıtları sağlanmış olacak, hem de sağlıklı beyanlar veril­miş olacaktır.

Mevcut vergi sistemimizin sürdürülebilir ve adil olmadığı yönünde yıllardır tartışmalar ve beklentiler gündemden düşmemektedir. Herke­sin kayıt altında alınarak vergi mükellefi olduğu bir sistemin hayata geçirilmesi elzem bir durum­dur. Mevcut vergi sistemimizde en sağlıklı işle­yen alan, bordrolu memur ve işçi kesimidir. Bu kesimin ücretleri her ay daha ellerine geçmeden vergisi kesilip işverenleri tarafından beyan edilip ödenmektedir. Buradaki tek sorun ise, özellikle özel sektörde net maaş üzerinden sözleşme ya­pılan işyerlerinde vergisinin işverenin sırtında kalması nedeniyle maaşların resmiyette düşük gösterilmesidir. Bunun için de ciddi denetim ya­pılabilir veya yapılan sözleşmelerin elektronik ortamda düzenlenip diğer taraftan idareye bildi­rilmesi sağlanabilir.

Sonuç olarak; sağlıklı işlem ve beyanların ya­pılması için bazı beyanların birleştirilerek aylık tek bir beyanla tüm vergisel işlemler beyan edil­meli. Ayrıca, yılda bir kez olmak üzere, ilk altı ayı kapsayacak şekilde geçici vergi beyanında bulu­nulması, yıl içerisinde ödenen geçici verginin ise bir sonraki yıl beyan edilen yıllık vergiden mah­sup edilmesi sağlanmalıdır.