Yönetim kurulları dönüşmeli

Dr. Bertan KAYA
Dr. Bertan KAYA YENİ DÜNYADA YÖNETİM [email protected]

Yapay zeka, dijital dönüşüm, sürdü­rülebilirlik, jeopolitik karmaşa, git­tikçe artan iç ve dış riskler… Böyle bir dö­nemde şirketlerin yönetiminde büyük resmi görebilen, öngörülü, akil, nereye gidilmesi gerektiğini bilen insanlar ol­malı. Bizde durum ne? Şirketlerimiz ço­ğunlukla yönetim kurullarını aktif ve et­kili kullanamıyorlar.

Yönetim kurulla­rı aile dinamiklerinin uzantısı gibi işlev gösteriyor. Yönetim kurullarını aktif ola­rak çalıştırabilen şirketlerde dahi, gün­dem ve ele alınması gereken esas mese­leler doğru belirlenmiyor. Operasyonel ve finansal konular gündemi kaplıyor. Yeni dönemin ruhu yakalanamıyor. Bun­da üye profilinin, hatta bağımsız üye pro­filinin de içinde bulunulan sektör veya mali kökenli olması etkili rol oynuyor.

Yönetim kurulu hataları

Hepsini burada belirtmek zor ama en başta yönetim kurulunu aktif olarak ça­lıştırmamak geliyor. Bunun kök sebebi de yönetim kurulu oluşturamamak ya da etkili bir kurul oluşturamamak. Altında ne yatıyor derseniz, çalışma usul ve esas­larını belirlememek, üye profilini hata­lı seçmek ve bağımsız üyelerden fayda­lanmamak derim.

Güven sorunları, aile içinde kalsın bakış açısı, biz hallederiz öz güveni ya da güçlü bir tek adam patron bakış açısı buna mani oluyor. Yönetim ve icra birleştiğinde, icra üzerinde gözetim ve rehberlik ortadan kalkıyor. Ayrı olsa da yönetim kurulu etkisiz olduğunda, yi­ne verim alınamıyor.

Diğer bir sorun, yönetim kurulunun ne olduğu ve faydaları bilinmiyor. Güç­lü yönetim kurulu hız veya yetki kaybı gibi görülüyor. Bugün içinde olduğumuz yapay zekâ ve sürdürülebilirlik dünya­sında, bu kabul edilemez bir durum hali­ne geldi. Yakın zamanda sizin kredi alıp alamayacağınızı dahi belirleyecek olan ESG denen olayın G’si yönetişim.

Yöne­tişim yönetim kurulu ile başlıyor. Şirket­ler özellikle de orta üst ve büyük ölçekli şirketler, bu konuda adım atmaya gerek görmedikçe, çok geç kalıyorlar. Artık ba­şarılı bir tek adam patron, ya da profes­yonel bir tepe yönetici yeni dönemde bi­zi kurtarmayacak. Bizi güçlü, geleceği iyi okuyan, stratejik bakabilen, icraya doğru yön veren ve geleceği şekillendirme be­cerisine sahip bir yönetim kurulu kur­taracak.

Yönetim kurulu nasıl güçlendirilir?

En doğrusu, mevcut kabulleri sorgula­mak. Yönetim kurulu illa ki icrai kişiler­den oluşmak zorunda değil, ancak yöne­tim kurulu nedir, yönetim kurulu üyeliği nedir, sorumluluklar nelerdir, nasıl bir çalışma esası olmalı konularını bilen ve anlamış üyeler gerekiyor.

Aileden gelen üyelerin işi, sektörü, genel işleyişi bil­meleri bir avantaj. Burada güçlü yönetim kurulu için daha önce şirkette icrai gö­revler üstlenmiş ya da dışarıda profesyo­nel yaşamda tecrübe kazanmış aile üye­leri bir avantaj. Ama yönetim kurulların­da icrai görevi olmayan üyeleriniz, hatta aile üyeleriniz de olmalı. Ayrıca, icrai so­rumluluğu olan üyeler çoğunlukta ise, ki çoğu şirkette bu durumu gözlemleyebi­liyoruz, o vakit, bağımsız üyeler ile ku­rul desteklenmeli. Biz çalar, biz oynarız derseniz, hataları göremezsiniz. Öyle bir dönemdeyiz ki, gerçekten on sene içinde büyük fırsatlar ve riskler bizleri bekliyor. Bu dönemden içe kapanıp çıkamayız.

Genellikle bağımsız üye deyince, şir­ketlere sektör, operasyon, denetim veya finans tarafı güçlü bağımsız üyeler öne­riliyor, bu profil tercih ediliyor. Bence büyük bir hata yapılıyor. Yönetim ku­rulu bu profilde üyeler ile operasyonel ve mali gündemlerden kurtulamıyor. Bu profil şüphesiz beş sene önceye ka­dar gayet yeterliydi. Ancak bugün ke­sinlikle sürdürülebilirlik, yapay zekâ, risk yönetimi, inovasyon ve strateji ba­ckgroundlu, dönemin ruhunu kavramış üyeler tercih edilmeli. Yönetim kurulla­rı yeni dönemde “Yeni Nesil YK” dediği­miz bir yaklaşımla toplanmalı, çalışma­lı ve karar almalı.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar
Büyümek zorundayız 11 Şubat 2025