Gümüş kuşağın dijital yükselişi

TÜİK 2024 verilerine göre, ülkemizde 45-64 yaş arası nüfus 20,7 milyon, 65+ yaş grubu ise 9,2 milyon. Yani nüfusun yaklaşık üçte biri ‘gümüş’ segmentte. 45+ yaş grubu, yüksek satın alma gücü ve artan dijital katılımıyla ekonomik büyümeyi destekliyor. Gümüş nesli dijital ekosisteme katanlar, Türkiye’nin küresel dijital arenada yükselmesine de öncülük edecek.

24 Mayıs DÜNYA Gazete­si’ndeki yazımda Dijital 2025 Türkiye Raporu’nu değerlendirmiş ve Türkiye’nin dijital dönüşüm yolculuğunda sosyal medya kullanımının geldi­ği noktayı çarpıcı verilerle aktar­mıştım. Ayrıca sosyal medyanın yalnızca gençlerin değil, 45+ yaş grubunun da hayatında giderek daha fazla yer kapladığını vurgu­lamış, ‘gümüş dijital dalgası’ndan bahsetmiştim.

Bu yazımda ise ‘gümüş dijital dalgası’nın sosyolojik, ticari ve teknolojik etkilerini derinleme­sine analiz ederek, sağlık, finans, e-devlet, pazarlama ve yazılım sektörlerindeki fırsatlar, riskler ve bazı iş fikirleri önerilerine yer vermeye çalıştım. Şimdi gelin, ‘gümüş dijital’ dalgasının Türki­ye’nin dijitalleşme yolculuğunda sessiz ama oluşturduğu güçlü dö­nüşüme birlikte bakalım.

Nüfusun yaklaşık üçte biri ‘gümüş’

Pandemiyle birlikte torunla­rının fotoğraflarına bakmak için akıllı telefona yönelen büyükle­rimiz, bugün e-devlet işlemlerini mobilden yapıyor, sosyal medya üzerinden canlı yayınlarla alışve­rişe katılıyor, mobil bankacılıkla finansal hayatlarını yönetiyor ve tele-sağlık hizmetleriyle sağlık takibi yapıyor.

TÜİK 2024 verilerine göre, ül­kemizde 45-64 yaş arası nüfus 20,7 milyon, 65+ yaş grubu ise 9,2 milyon. Yani nüfusun yaklaşık üçte biri ‘gümüş’ segmentte.

DataReportal’ın 2025 raporu­na göre, bu yaş grubunun yüzde 72’si internete bağlı, yüzde 54’ü ise aktif sosyal medya kullanıcısı. Beş yıl önce bu oran yüzde 30’un altındaydı; bu, dijital okuryazar­lığın nesiller arası yaygınlaştığı­nın çarpıcı bir göstergesi.

Facebook’un 45-64 yaş erişimi bir yılda yaklaşık yüzde 14, Ins­tagram’ın aynı bant erişimi yüz­de 11 büyürken, LinkedIn’de 55+ profil sayısı 1 milyon sınırına da­yandı.

WhatsApp, Facebook ve You­Tube, bu yaş grubunun en çok tercih ettiği platformlar.

Kadınlar sağlık, aile ve ürün keşfi odaklı içeriklere; erkekler ise finans, haber ve profesyonel ağlara yöneliyor.

Bu sosyolojik dönüşüm, gümüş neslin sosyal medyayı yalnızca iletişim için değil, bilgi edinme, topluluk oluşturma ve kendini ifade etme aracı olarak benimse­diğini gösteriyor.

Rapor, 45+ yaş grubunun yüz­de 40’ı sosyal medyayı sağlık hiz­metleri ve ürünleriyle ilgili bil­gi almak için kullandığını, yüzde 60’ı ise haber kaynağı olarak plat­formlara güvendiğini ortaya ko­yuyor. Ancak bu kitlenin yüzde 50’si paylaşılan içeriklerin doğ­ruluğunu sorgulamıyor, bu du­rum dezenformasyon riskini ar­tırıyor. Dolayısıyla 45+ yaş grubu için dijital okuryazarlık eğitimi millî güvenlik kadar kritik bir ih­tiyaç haline gelmiş durumda.

Bu tablo bize, gümüş neslin gençlere kıyasla daha az çevrim içi süre geçirdiğini, ancak 45-64 yaş bandının ortalama 5-6 saatlik bağlılık süresiyle önemli bir po­tansiyel sunduğunu gösteriyor. Bu grup, haber, sağlık, aile iletişi­mi ve finans odaklı içeriklere yo­ğunlaşıyor.

e-Ticaret sepeti büyüyor alışkanlıklar değişiyor

Gümüş dijital dalgası, ekono­mik açıdan güçlü bir etki yaratı­yor. BDDK verilerine göre, 55-64 yaş arası mobil bankacılık kulla­nıcıları 2019-2024 arasında 2,7 kat arttı.

Trendyol ve Hepsiburada ve­rileri (platform panel tahmini), 50+ yaş grubunun e-ticaret sepet değerinin 18-34 yaş grubuna göre yüzde 22 daha yüksek olduğunu gösteriyor.

Eczane ürünleri, vitaminler, küçük ev aletleri ve eğitim setleri, bu segmentin lider kategorileri.

Facebook canlı mezat yayınla­rının en sadık izleyicileri 45+ yaş kadınlar;

TikTok’un ‘FamilyTok’ etike­ti ise 600 milyon görüntülemeye ulaştı, içerik üreticilerinin yarısı 40+ yaşta.

Altın değerinde bir hedef kitle: 45+ yaş grubu

45+ yaş grubu, yüksek satın al­ma gücü ve artan dijital katılı­mıyla ekonomik büyümeyi des­tekliyor, toplumsal kapsayıcılığı artırıyor. Aile bakımından esna­fın e-ticarete geçişine, sağlık sis­teminin yükünün azalmasına ka­dar geniş bir etki yaratıyor.

Rapor, 2024’te dijital rek­lam harcamalarının yüzde 12’si­nin 45+ yaşa yönelik olduğu­nu, 2025’te bu oranın yüzde 18’e ulaşmasının beklendiğini göste­riyor.

Facebook ve YouTube’da bu yaş grubuna yönelik reklamlar, genç kitleye göre yüzde 15 daha düşük CPM sunarken, izleme süresi yüzde 23 daha uzun.

Uzun formatlı video içerik­ler ve 50+ yaşa hitap eden mikro influencer’lar, etkileşim oranla­rını yüzde 25 artırıyor. Örneğin, sağlık ve finans temalı influen­cer kampanyaları, bu segmentte yüzde 30 daha yüksek dönüşüm sağlıyor.

Sektörleri dönüştüren 45’lik güç

Sağlık: 45+ yaş grubunun yüz­de 35’i tele-sağlık hizmetleri­ni kullanıyor; 2025’te bu oranın yüzde 50’ye ulaşması bekleni­yor (e-Nabız). Tele-sağlık ran­devularının yüzde 27’si bu grup­tan. Giyilebilir cihazlar ve dijital asistanlar, kronik hastalık yöne­timinde acil servis başvurularını yüzde 18 azaltıyor. Ancak karma­şık arayüzler yüzde 30’un plat­formları terk etmesine yol açıyor. Basit, yüksek kontrastlı arayüz­ler ve Türkçe destek bu sorunu çözebilir.

Finans ve Fintek: 45+ yaş grubunun yüzde 20’si dijital ban­kacılık, yüzde 15’i mikro yatırım platformlarını kullanıyor. BNPL (Şimdi Al, Sonra Öde) kullanımı 45-54 yaşta yüzde 38 artarak se­pet değerlerini yüzde 18 yükselt­ti (iyzico, Colendi). Ancak yüzde 60’ı veri gizliliğinden endişeli. Kolay menüler ve dolandırıcılık uyarıları güveni artırıyor.

E-Devlet: 45+ yaş grubunun yüzde 45’i e-devlet platformla­rını kullanıyor, ancak yüzde 25’i arayüz karmaşıklığından şika­yetçi. Yaş dostu tasarımlar ve ‘Di­jital Torun’ gibi mentorluk prog­ramları erişimi yüzde 15 artıra­bilir.

Teknoloji ve Yazılım: Yerli SaaS firmaları, yaş dostu arayüz­ler ve veri analitiğiyle MENA pa­zarlarında büyüyor. Yapay zekâ, gümüş neslin davranışlarını ana­liz ederek sağlık ve finans tek­nolojilerini geliştiriyor. Sosyal medya verileri, giyilebilir cihaz algoritmalarını besliyor; yerli fir­malar TL avantajıyla ihracatta öne çıkıyor.

Gümüş kitle, dijital yerli genç­ler kadar çevik değil. BTK İYS ve­rileri (BTK’ya İYS kanalıyla ula­şan şikâyet verileri), yatırım do­landırıcılığı şikayetlerinin üçte birinin 50+ yaş grubundan geldi­ğini gösteriyor. 65+ kullanıcıların yüzde 50’sinden fazlası, kişisel verilerinin nerede tutulduğunun farkında değil. Çevrim dışı ka­lan 10,3 milyonluk nüfusun yüz­de 25’i bu segmentte; özellikle kadınlar (yüzde 60), dijital eko­nomiden dışlanma riskiyle karşı karşıya. Algoritmik yankı odala­rı, bu yaş grubunda kutuplaşma­yı körükleyebilir. Tasarlanan her deneyim, ‘güvenli-kolay-saygılı’ üçlüsünü garanti altına almalı.

Gümüş dijitali avantaja dönüştürmek için ‘iş fırsatları önerileri’

* Erişilebilirlik denetimin­den geçen uygulamalara ‘Gümüş Dostu’ rozeti; teşviklerde +10 puan. E-ticaret ve e-devlet plat­formlarının yaş dostu olmasını teşvik edecektir.

* Dijital okuryazarlığı hızlan­dırıcı üniversite öğrencileriyle 60+ yaşını eşleştiren mentorluk.

* BDDK destekli, iki faktörlü kimlik doğrulama ve dolandırıcı­lık uyarısı standartlarını karşıla­yan uygulamalara etiket.

* Kamu hizmetlerine erişimi artırıcı reçete, randevu, emek­li maaşı ve fatura yönetimini tek ekranda birleştiren yaş dostu uy­gulamalar.

* BNPL (Buy Now, Pay La­ter - Şimdi Al, Sonra Öde) ürün­lerinde gelir-borç oranı sınırı ve zorunlu ‘düşünme süresi’; do­landırıcılık eğilimli reklamlara otomatik engel (yapay zekâ mo­dülü).

* Çevrim dışı 10,3 milyon ki­şi için düşük maliyetli geniş bant projeleri ve e-devlet okuryazarlık seferberlikleri.

2030’un en hızlı büyüyen tüketici grubu

Bugünün 45+ yaşındaki ‘ye­ni dijital’ kullanıcıları, 2030’un en hızlı büyüyen tüketici grubu olacak gibi. G-Z kuşağını konu­şurken Gümüş (G-S) kuşağını göz ardı etmemeliyiz. Erişilebi­lir, güvenli ve samimi deneyim­ler sunanlar, harcama gücü artan Türkiye’de avantaj sağlayacak­tır. Gümüş nesli dijital ekosiste­me katanlar, Türkiye’nin küre­sel dijital arenada yükselmesine de öncülük etmiş olacaklar. Gü­müş dijitalsiz 2030 dijital kalkın­ma hedefi eksik kalacaktır. Tabii bu dalganın devamı için de dijital okuryazarlık, yaş dostu tasarım­lar, uygulamalar ve veri etiği şart.