Küreselleşme 2.0’ın eşiğinde: Sermayeyi ülkeye, değeri teknolojiye çevirmek

Larry Fink Financial Times’taki yazısıyla “Küreselleşme 2.0” ‘ı ilan ederek; mevcut modeli “sınırsız küreselleşme” ve “ekonomik milliyetçilik” ikilemine indirgemek yerine, ulu­sal hedefler ve çalışan çıkarlarını odağa alan, sermaye akışını yeniden-yönlendiren yeni bir yol öneriyor.

Sermayeyi yeniden yerelleştirme – Getiri­nin önemli bölümünü “evde” bırakacak araçlar (emeklilik hesapları, altyapı tahvilleri vb.).

Finansal demokrasi – Daha geniş kitleyi ya­tırımcı yaparak büyümeden pay almalarını sağ­lamak.

Düzenleyici engelleri sadeleştirme – Özel­likle AB’de bürokrasinin yatırıma dönüşen ta­sarrufları kilitlemesini önleme.

Larry Fink’in “Küreselleşme 2.0” pusulasıyla bu parçaları hizalayıp, sermayeyi ülkemizde tu­tup, yazılımla teknolojiyle küreselleştirip, ihra­catımızı artıran bir hikâye yazabiliriz. Yatırım­cıyı teknolojiyle, teknolojiyi Anadolu’yla bu­luşturan finansal köprüler kurabilir, bir pazar olmaktan çıkıp bölgesel bir teknoloji devi olabi­liriz. 1,43 trilyon TL’ye ulaşan BES tasarruf ha­vuzu, yıllık 5 milyar $’ı aşan bilişim yazılım ih­racatı, 106 teknokent, 1353 Ar-Ge merkezi, 337 tasarım merkezi, dinamik KOBİ tabanı.

Yerli tasarrufu “Tech-NISA” ile teknolojiye yönlendirme

Yerli tasarruf sahibini teknolojiye yönlendi­rerek enflasyon üstü getiri, ihracatçı yazılımcı­ya da uzun vadeli sermaye sağlanabilir.

-BES/OKS birikimlerine yönelik vergi teş­vikli teknoloji fonu oluşturma ve “Tech-NISA” hesaplarına kaydırma. (Japonya’daki “NISA” modelinden ilhamla vergisel avantajlı bireysel tasarruf hesabı)

-Yazılım ihracat artışına endeksli “Te­ch-Export GES” tahvilleri ihraç etme. (GES Ge­lire Endeksli Senet, kupon ödemesi belirli bir gelir akışına endeksli olan devlet borçlanma benzeri bir enstrüman, Tech-Export GES bu ya­pıyı Türkiye’nin toplam yazılım ve bilişim ih­racatındaki büyümeye bağlayan tematik versi­yon)

-Eximbank’ın %20-25’lik garanti kalkanı ile KOBİ’lerin TL borçlanma maliyetini döviz kre­dilerinin altına çekmesi.

Bürokrasiyi API hızına çekme

Sermaye artık finansal derinlikten çok izin kolaylığına bakıyor. Kamu süreçlerini yazılım entegrasyonu mantığıyla yeniden tasarlayıp yatırımcının, girişimcinin ve vatandaşın “bek­leme maliyetini” hızlı regülasyon ile düşürme önerileri:

-“Tek Çerçeve Dijital Regülasyon Rehberi” : KVKK, yapay zekâ, veri lokalizasyonu, telekom ve enerji izinlerini tek pencerede birleştiren modüler mevzuat geliştirme.

-Ortak dijital izin platformu geliştirilmesi. Veri merkezi, uç-bulut, yapay zekâ kümeleri için ar-ge teşvikleri onay sürelerinin kısaltılması.

Refahı Anadolu’ya yayıp, dijital pas kuşağını tersine çevirme

İstanbul-Ankara-İzmir dışındaki bölgelerde de teknoloji tabanlı istihdam ve ihracat artışını sağlayıcı öneriler:

-Tech-GES bölgesel kotası: BES fonlarının asgari payın, örneğin Kars’taki oyun stüdyosu veya Gaziantep’teki siber güvenlik merkezine yönlendirme.

-İş-Kur destekli uzaktan kodlama boot­camp’ler: OSB’lerdeki mavi-yaka gençleri 6 ay­da test uzmanı / low-code geliştirici yapacak programlar uygulama.

Standart uyumlu şirketlerimizin küresel re­kabet eşiğini düşürüp, ihracat ölçeğini büyüte­cek öneriler:

-Gümrük Birliği güncellemesinde SaaS, si­ber güvenlik ve yapay zekâ hizmetleri için tek li­sans/tanıma mekanizması talep etme.

-Türk firmaları DORA, MiCA, AI Act kriter­leriyle uyumlu “hızlı pasaport” modeliyle Liz­bon’dan Leipzig’e tek ruhsatla hizmet vermesi.

Finansallaşmayı FinTek’le dengede tutma

Unikorn vitrinini büyütmekle kalmayıp, de­ğer zincirini tabana yaymaya yönelik öneriler:

-Fintek sandbox kapsamını kitle fonlama + tokenizasyon modellerini içerecek şekilde ge­nişletme.

-Start-up’ların gelir payı tokeni ihraç ede­rek erken aşama sermayeye erişimi.

-Yatırımcı koruması için zorunlu “açık veri paneli”: proje gelir-gideri, token satışları, dene­tim raporlarının gerçek zamanlı izlenmesi.

Sonuç : Birbirleriyle ilişkili önerileri ilgili kurumlarla masaya yatırabilir, çalıştaylar dü­zenleyebilir ve de mevzuat odaklı düzenlemeler üzerinde çalışabiliriz.