Sakarya Nehri’nde kirliliğe dur denecek
Sakarya Nehri, Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye’nin 3’üncü en uzun nehri. Sakarya Nehri’nin Eskişehir’den başlayan 824 kilometrelik yolculuğu Ankara, Bilecik ve Sakarya sınırlarından geçerek Karadeniz’e dökülerek son buluyor. Sakarya Nehri’nin suyu yakın bir zamana kadar içilebiliyordu. Şimdi içilemiyor. Sulama yapılır, balık tutulurdu. Şimdi, neredeyse her yıl toplu balık ölümleri görülüyor. Sebebi aşırı kirlilik. Yüzyıllar boyunca geçtiği yerlerin hayat kaynağı olan Sakarya Nehri şimdi, sanayileşme ve kentleşmenin getirdiği kirliliğe yenik düşmüş durumda. Aynı sorun Türkiye’nin diğer nehirleri için de söz konusu. Göllerimiz de aynı nedenle yoğun kirliğinin tehdidi altında. Sakarya kenti şimdilik içme suyunu Sapanca Gölü’nden karşılıyor ama eğer gerekli tedbirler alınmazsa Sapanca Gölü’nün suyu da içilemez duruma gelecek. Neyseki geç de olsa bu konuda önemli bir adım atılıyor. Sakarya Nehri’nde kirliliğe sebep olan bütün unsurlar tespit edilecek. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Sakarya Nehri’ni ve Sakarya Havzası’nı kirleten unsurları tespit etmek ve bu sorunlara karşı çözüm önerileri üretebilmek için TÜBİTAK ile birlikte bir proje yürütüyor.
Asya Müşavirlik Çevre Mühendislik firmasının üstlendiği proje çalışmaları kapsamında Sakarya Havzası, İnegöl, Yenişehir, Ankara Çayı, Eskişehir Seydisuyu, Kütahya Porsuk Çayı, Bilecik Porsuk Çayı ve Sakarya Havzası gibi alanlarda kirliliğe sebep olan unsurlar tespit edilecek. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Tarım Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı da proje çalışmalarına dahil edilmiş durumda. DSİ’nin bölge müdürlüğü, il özel idareleri, belediyeler ve sivil toplum kuruluşları da bu projenin muhatapları arasında.
Böyle bir projenin gerçekleştirilmesi zaten başka türlü mümkün değil. Projeden ancak bütün kurum ve kuruluşlar sahip çıkarsa olumlu sonuç alınacağını düşünüyorum. Çünkü Sakarya Nehri’ni kirleten unsurlar bir değil birden fazla. Sanayi ve evsel atıkların haricinde Sakarya Nehri üzerinde bulunan kum ocakları ile tarım amaçlı kullanılan ilaçlar da kirliliğin önemli nedenleri arasında. Tertemiz akan, suyu içilebilir, içinde yüzülebilir bir Sakarya Nehri’ni yeniden kazanmak zor değil. Eğer bu proje gerçekleştirilebilirse Sakarya yeni bir içme suyu kaynağına daha sahip olabilir. Nehir üzerinde uygulanabilecek rekreasyon projeleri ile turizm ve su sporu alanları oluşturulabilir. Bilecik ve Eskişehir illeri için de aynı şey söz konusu.
Temiz su, hayat kaynağı. Ama kıymetini kirlettikten sonra daha iyi anlıyoruz. Sakarya Nehri’ni belki yüzlerce yıl önceki berrak ve temiz haline döndürmek mümkün olmayabilir ama en azından bundan sonra çok daha temiz akacak olmasını hayal etmek bile güzel.