Altın transferinde blokzincir teknolojisi: BİGA

Blokzincir teknolojisi güvenlik, şeffaflık, hız, düşük maliyetler, aracıların azalması ve özellikle küresel erişim gibi konularda önemli katkılar sağlıyor. Kamu tarafında da tüm bu unsurları altın transferi perspektifinden ele alarak çok önemli bir proje yürütülüyor.

‘Bir Gram Altın’ ifadesinin kısaltması olarak kullanılan ‘BİGA’, fiziki karşılığı olan, bir gram altına karşılık gelen ve blokzincir üzerinden temsil edilen dijital altın. Üstelik fiziksel olarak da teslim alınabiliyor. Bu işlemleri gerçekleştirebilmek için özel bir platform da oluşturulmuş. İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. (Takasbank) tarafından oluşturulan ‘Dijital Varlık Transfer Platformu’, dijital varlıkların blokzincir teknolojisi kullanılarak transfer edilmesine imkân sağlaması, fiziksel dayanak varlığı esas alması, kendine ait ayrıca bir değeri olmaması ve mevcut regülasyonlara uyumlu olarak gerçekleştirilebilmesi açısından, dünyadaki birçok örnekten ayrışıyor. Ülkemizde yastık altındaki altınların ekonomiye kazandırılması adına önemli çalışmalar yürütülüyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın on yıldan fazladır yürüttüğü, çeşitli teşvik edici düzenlemeler, bankaların altın bankacılığı ürünleri geliştirmesi ve pazarlama faaliyetlerini artırması ile bankalardaki altın depo hesaplarının büyüklüğü günden güne artıyor.

Altın Transfer Sistemi (ATS)

Artan dijitalleşme ile geleneksel bir tasarruf ve yatırım aracı olarak kullanılan altının ekonomiye kazandırılması adına yürütülen önemli çalışmalardan biri de yine Takasbank tarafından 2018’de hayata geçirilen Altın Transfer Sistemi (ATS) olmuştu. ATS, özetle banka müşterilerinin bankalardaki altın depo hesaplarında bulunan altın bakiyelerini bankalar arası, kişiden kişiye elektronik ortamda transfer edilebilmesine imkân tanıyan bir transfer sistemi. Altın transfer sistemine üye olan 18 adet bankanın müşterileri yine sisteme üye olan diğer bankalardaki kendi veya başkası adına açılan altın depo hesaplarına 1 gramdan başlamak üzere, üst sınır olmaksızın altın transfer işlemlerini yapabilmektedir. Üye bankalar müşterilerinin altın transfer talimatlarını yerine getirebilmek için öncelikle Borsa İstanbul saklama kasalarında %100 fiziki karşılığı olacak şekilde altın bulundurmak zorundadır. İşlem güvenliğinin ön planda olduğu bu kurguda Takasbank platform işleticisi, bankalar sistem katılımcısı, Borsa İstanbul da altın saklayıcısı konumundadır.

BİGA ve ATS Entegrasyonu

Blokzincir teknolojisi ile çalışan BiGA Platformuna baktığımızda ise Altın Transfer Sistemi ile arasında entegrasyon, mutabakat yetkinlikleri, izleme ve raporlama gibi unsurların olduğunu görüyoruz. Altın Transfer Sistemi ile Borsa İstanbul kasalarında fiziki olarak saklanan altınlar BiGA’ya dönüştürülerek ihraç yöntemi ile BiGA Platformuna aktarılmaktadır. Bu yöntem ile dijital varlık ile fiziki varlık arasında dönüşüm ve mutabakat yapılmaktadır. Son kullanıcılar, BiGA varlıklarını katılımcı bankalar arasında transfer edebilmenin yanısıra, diledikleri zaman BiGA varlıklarını da BiGA Platformu üzerinden itfa yöntemi ile Altın Transfer Sistemine aktararak BiGA’larını tekrar kaydi altına dönüştürebilmektedirler.

Yol Haritası

2017 yılının sonunda başlayan proje 2019 yılının sonunda uygulamaya alındığında ilk etapta Ziraat Bankası, Vakıfbank, Garanti BBVA, Albaraka Türk Katılım Bankası, Kuveyt Türk Katılım Bankası ve Ziraat Katılım Bankası katılım sağlamıştı. Daha sonra Türkiye Halk Bankası ve Denizbank da bu önemli projeye destek verdi. Yakın zamanda bu bankaların uygulamalarını son kullanıcılara açması bekleniyor. Finansın ötesine giden yolculukta kamu tarafından atılan bu önemli adım sayesinde, katılımcı bankalarla birlikte Türkiye’nin finansal alanda bilinen ilk blokzincir ağı kurulmuş oldu. 

Güzel bir gelecek için…