FUD pandemisine dikkat!

FUD (fad okunur), İngilizce “Fear, Uncertainity, Doubt” kelimelerinin yani “korku, belirsizlik, şüphe ya da endişe” kelimelerinin kısaltması. Daha çok pazarlama, satış, halkla ilişkiler, politika, anketler, inançlar, finans, teknoloji, gibi hemen her alanda bir taktik olarak kullanılıyor ve artık bir salgına dönüşmüş gibi görünüyor…

FUD, günümüzün “daha çok, hep daha fazla” diye güdülenen dünyasında, hemen her katmanda, gerekli gereksiz ve sorumsuzca kullanılıyor. Giderek artan bir tehdide, adeta bir salgına dönüşüyor. FUD ile kısa vadeli kazançlar sağlanabildiği için uzun vadede vereceği zararlar göz ardı ediliyor. O yüzen bu yazımda FUD’ı iyice bir anlayalım ve fark edelim istedim.

FUD ne zaman başladı?

Yaygınlaşması, Birinci Dünya Savaşı sonrası, endüstri devriminin yarattığı o büyük sosyal, toplumsal, dönüşüm dönemine; dünyanın topyekun karışıklık ve güvensizlik içinde olduğu, ekonomik büyüme sancılarının çekildiği 1920'lere kadar uzanıyor.  1991'den sonra ise her alanda, rekabetçi silah olarak yayılan yanıltıcı bilgiye atıfta bulunmak üzere genelleştiriliyor. Son yıllarda ise özellikle kripto para piyasalarında yatırımcıların duygularını etkilemek ve belirli bir kripto varlığının veya genel piyasanın değerini düşürmek için kullanılıyor.

FUD, özünde, olumsuz veya yanıltıcı haberleri, söylentileri veya bilgi eksikliğini kullanan manipülatif bir propaganda taktiği. Olumsuz ve/veya şüpheli veya yanlış bilgiler yayarak algıyı etkileme stratejisi. Korkuyla yönlendirmenin ve yönetmenin bir tezahürü. FUD’ı kullananlar, muhataplarını panik yapmaya ve hızlı bir şekilde aksiyon almaya iterek örneğin kısa sürede fiyat düşüşlerine, oy kullanmaya, proje durdurmaya veya başlatmaya, yatırım yapmaya veya yapmamaya, vb. gibi çeşitli spekülatif hareketlere yol açabiliyorlar.

FUD örnekleri, FUD’ın uzun ve kısa vadede, olası zarar ve yararları:

Finansta, hisse senedi fiyatlarının manipüle edilmesine yol açar. Müşterilerin satın alma kararlarına, kullanıcıların tercihlerine etki eder. Teknolojide, bir rakip şirketin güvenlik açıklarına ilişkin yayılan FUD, tüketicilerin ve politikada seçmenlerin davranışlarını şekillendirir. Bir ilacın yan etkileri hakkında, hastaların tedavi tercihlerini değiştirebilir. Sosyal medyada, bir kişi veya kurum hakkında yapılan olumsuz yorumlar, o kişi veya kurumun itibarına zarar verir ve kamuoyu tepkisini yönlendirebilir. Uluslararası arenada, diplomatik ilişkilerin zarar görmesine neden olabilir.

Özetle, FUD, sosyal veya kurumsal her alanda ve düzeyde, haksız rekabete, çarpıklığa yol açar. Temelinde, olumsuz, yanıltıcı haberler, söylentiler veya bilgi eksikliği vardır. Bunları kullanarak manipülatif bir yönlendirme ve yanlış bilgilendirme sonucu kararların ve aksiyonların etkilenmesi, çarpıtılması hedeflenir. Çünkü FUD’ın özünde, korku, belirsizlik, şüphe veya endişe gibi korunma içgüdülerini kasıtlı olarak tetikleyen duyguların harekete geçirilmesi yatar. Gerçekler zamanla ortaya çıktıkça da müşteri, birey, taraftar, seçmen, çalışan ve toplumun güvenini zedeler, sadakat kaybı riski taşır ve marka, lider, şirket, kurumun güvenilirliğine kalıcı zararlar verebilir. Hukuki sorunlara ve iş birliklerinin zedelenmesine yol açabilir.

FUD'a karşı koymak, korunmak ve korumak için:

Çağımızın aşırı iletişim ve etkileşim içinde yaşayan dolayısı ile yüksek bulaş riski içinde olan biz insanları için FUD hem sosyal hem de iş hayatımızda artık neredeyse tehlikeli bir salgına dönüşmüş durumdadır. Ona karşı durmak, ondan korunmak için her şeyden önce eleştirel düşünmeli, bilgileri doğrulamalı, farklı bakış açılarına kulak verip şeffaf ve dürüst olmalıyız. En önemlisi de etik ilkelere bağlı kalmalıyız. FUD'un yarattığı belirsizlikte, omurgalı insan olmak; sağlam bir liderlik ve etik duruş, toplumun, şirketin, kurumun uzun vadeli başarısı ve huzuru için kritik önemdedir.

Kısacası, FUD'a karşı koymak ve etik değerlere bağlı kalarak ilerlemek, her zaman en doğru, faydalı ve kazançlı yoldur… Aman saşmayalım…