Gümrük vergisi çözüm mü, sorun mu?

Ocak-Şubat ayında ithalattaki artış dikkat çekiyor…
Örnek olarak, tarımın alt sektörlerinden kuruyemişteki ithalat artışına bakalım…
Badem ithalatındaki artış yüzde 150’yi buluyor…
Ceviz ithalatındaki artış yüzde 500’e yaklaşıyor…
Kaju ithalatındaki artış yüzde 400’ü aşıyor…
* * *
Ceviz ve bademde bu kadar üretim artışı varken, ne oldu da ithalat bu kadar arttı?
Herkes, ‘kilo kilo’ ceviz ve badem tüketmeye mi başladı?
* * *
Özetleyelim nedenini…
Ceviz, badem ve kaju gibi kuruyemişlerde, yerli üreticiyi korumak amacıyla yüksek gümrük vergileri uygulanıyordu…
Ancak evdeki hesap çarşıya uymadı, yüzde 45’lere varan gümrük vergileri, ‘kaçakçılığı’ artırdı…
Mesela ceviz…
Her yıl fiyatı 100 milyon doları aşan ürün Türkiye’ye sokuluyor, ‘yerli ürün’ diye tescil ettirilip, piyasaya sürülüyordu…
TÜİK ise tescilli ürünleri ‘yerli ürün’ diye görüp, o bilgiler ışığında veri seti sunuyordu…
Herkes, yerli üretim arttı diye seviniyordu!
Daha da kötüsü, “Bu ürünlerde, bu kadar üretim artışı yeter, artık bu alanı desteklemeyelim.” diye görüş belirtenler ağırlıktaydı…
Karar alıcılar ise o ‘yanlış veri seti’ ve yanlışlar sayesinde ortaya çıkan görüşlere göre, destekleme ve teşvik politikaları geliştiriyordu…
* * *
Yanlışlar zincirleme devam ederken, Türkiye Kuruyemiş Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜKSİAD) sürekli uyarılar da bulunuyordu…
Yıllarca süren uyarıların ardından, 31 Aralık 2017 tarihinde Ekonomi Bakanlığı tarafından söz konusu ürünlerde gümrük vergilerinin düşürülmesi kararı alındı…
Vergiler düşünce, ürünlerin kaçak olarak ülkeye sokabilme marifetinin kazancı kalmadı…
Kaçak olarak sokulan ürünlerin, ‘yerli ürün’olarak tesciline de gerek kalmadı…
Ve gelen ürünler ‘ithalat’ rakamına yansımaya başladı…
* * *
Gümrük vergilerini düşürüp, ithalatı artırınca hedefe ulaşmış mı olduk?
Tabii ki hayır!
Hatta hedeften daha da uzaklaştık…
İthal ürünün yerli ürüne göre daha ucuz kalmasını sağlayarak, yerli ürüne darbe vurduk…
* * *
Herkesin birbirini suçladığı ve adım atmamızı engelleyen bu kaotik yapının sorumlusu kim?
Kaçakçı mı?
Pahalıya mal eden üretici mi?
Denetimi sağlayamayan sorumlular mı?
* * *
Kuruyemiş sadece bir örnek, birçok üründe bu durumdayız…
Kuruyemişten devam edersek…
Yine TÜKSİAD, yine uyarıyor uzunca bir zamandır…
Hem de, TÜİK verilerine göre ayçiçek üretimimizin arttığı dönemde!
“Ay çekirdeğinde, Çin öncülüğünde 40 bin tonluk ithalata ulaştık…
Bu yaptığımız yatırımların atıl kalması anlamına geliyor…”
Peki çözüm için ne diyor TÜKSİAD:
“Gümrük vergilerini artırmak kısa vadede çözüm olur ama uzun vadede diğer ürünlerde olduğu gibi sıkıntı yaratır.
Bizim, tohum kalitesini artırarak ve maliyetleri düşürerek üreticiyi desteklememiz gerekiyor.”
* * *
Sonuç…
Sektörel kuruluşların görüşlerini almak ve çözüm için uygulamak, birçok sorunu çözmemizi sağlayacak.