Piyasaları ‘kara liste’ korkusu sardı
Faizin ve kurun tırmanışa geçtiği piyasalarda, yabancı yatırımcıların çıkışları, yerli yatırımcıların dövizdeki alımları, Merkez Bankası ve Fed’in kararlarının ardından şimdi de OECD’nin FATF toplantısı gündemin başına oturdu. Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Mali Çalışma Grubu’nun (Financial Action Task Force on Money Laundering- FATF) 12-14 Şubat tarihlerinde Paris’te yapacağı genel kurul toplantısında Türkiye’nin ‘uyarı’ alabileceği iddia edildi.
Türkiye hakkında hangi iddialar var?
2012 yılında ‘koyu gri’ listedeki Türkiye’nin, 17 Aralık operasyonuyla İran’a yasa dışı yollarla para aktardığı ve Suriye’deki teröristlere yardım yaptığı iddiaları nedeniyle ‘gerekeni yapmıyor’ uyarısı alabileceği ifade edildi. Son üç yıldır FATF, uyarılarının tonunu kademeli olarak artırırken Türkiye de geçtiğimiz yıl ‘Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanunu’nu çıkararak elini güçlendirmişti. FATF, henüz ortada 17 Aralık operasyonu yokken Ekim 2013’te “Yasa çıktı ama uygulama yetersizlikleri var” diyerek Türkiye’den taahhütlerine uymasını istemişti. Hukukçular, Türkiye’nin bu konuda önemli bir adım atmasına karşın, 17 Aralık operasyonu sonrasında ortaya çıkan soru işaretleri nedeniyle “tehlike devam ediyor” yorumunu yapıyor.
Eğer Türkiye kara listeye alınırsa sonuçları ne olur?
DÜNYA’nın görüşüne başvurduğu uluslararası hukukçular, iddiaların henüz netlik kazanmadığına işaret ederek, teknik olarak Türkiye’nin kara listeye alınmasının mümkün olmayacağını ifade ediyor. Hukukçular, siyasi bir kararla beklenmedik bir şekilde Türkiye’nin ‘kara listeye’ alınmasının sonuçlarının çok olumsuz olabileceğini kaydediyor. Bir uluslararası hukuk danışmanı, “Korkulan olur ve Türkiye kara listeye alınırsa; ülkeye yabancı sermaye girme olasılığı çok düşecektir. Ayrıca bankalara uluslararası blokaj riski doğacak ve bunlarla beraber uluslararası derecelendirme kuruluşlarından not indirimi gelecektir. Yani bu ‘oyun bitti’ anlamına gelecektir” diye konuştu. Türkiye’nin de içinde bulunduğu listede halen Suriye, Kenya, Etipyo, Küba ve Myanmar yer alıyor. Kara listede ise İran ve Kuzey Kore bulunuyor.
İddialar konusunda Ankara’da hava nasıl?
Bu arada Masak’a yakın kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Ankara, geçtiğimiz yıl çıkartılan Terörle Mücadele Kanunu nedeniyle Türkiye’nin elinin kuvvetli olduğunu düşünüyor. Bu nedenle Paris’teki toplantıda herhangi bir kara listeye alınma riskinin olmadığına inanılıyor. Kaynaklar, “Son günlerde basında çıkan bu tarz haberler spekülasyondan ibaret. Türkiye’nin eli şuanda kuvvetli. Bir kara liste yaptırımı beklenmemeli. Fakat 17 Aralık sonrasındaki gelişmeler nedeniyle de uyarı tarzı bir söylem söz konusu olabilir” diye konuştular.
Türkiye’nin kara listeye alınma olasılığı nedir?
DÜNYA Gazetesi Yazarı ve TOBB ETÜ Öğretim Üyesi Atılım Murat, Türkiye’nin kara listeye alınma olasılığının, yaşanan son gelişmelere rağmen düşük olduğunu, fakat ciddi bir uyarı alabileceğini söyledi. Murat, konuya yönelik şunları söyledi: “FATF, Ekim 2013’te yayımladığı son listede Türkiye’yi koyu gride tutmuştu. Tabii o dönemden beri köprünün altından çok su aktı. 17 Aralık operasyonu, İranla Halkbank üzerinden yürüyen ilişkinin ortaya çıkması, yasa dışı yollarla para transferi yapıldığı iddiaları, bizi kritik bir dönemece getirdi. Türkiye’nin kara listeye alınması ekonomik dengeyi bozar. Mali Eylem Görev Gücü, tavsiyelerini yerine getirmeyen ülkeleri, ‘yüksek riskli ve iş birliği yapmayan bölge’ olarak sıfatlandırıyor. Bu durumda, diğer üye ülkelerin bankalarıyla iş yapmak çok zorlaşıyor. Sermaye girişleri durma noktasına geliyor. Türkiye’nin kara listeye alınma olasılığı, yaşanan son gelişmelere rağmen düşüktür. Kara listede sadece İran ve Kuzey Kore’nin olduğu düşünülürse, FATF ciddi bir uyarı ile bu toplantıyı geçebilir. Bu durumda, piyasalara olan etki sınırlı olabilir.”
Gün Avukatlık'ın kurucusu Mehmet Gün de İran ile yapılan altın ticareti hukuka aykırı olmadığı için Türkiye’nin kara listeye alınamayacağını, fakat safını belirlemesi talebiyle karşı karşıya kalacağını dile getirdi. Gün, “Kara listeye alınmasını beklemiyorum ve zaten doğru da bulmuyorum. Zaten hukuken Türkiye altına imza atmadığı herhangi bir ambargoyu da delmiş sayılamaz. Yani Türkiye’nin hukuka aykırı bir şey yaptığı yok. Fakat şubattaki FATF toplantısında bir ayrıştırma isteği ortaya çıkabilir. Hangi taraftasınız? Dostum musun, karşı tarafta mısın? gibi sorularla Türkiye’nin ‘saf’ını belirlemesi talebi gelebilir” diye konuştu.
FATF nedir?
Mali Eylem Görev Gücü (FATF), 1989’da üye hükümetlerin bakanları tarafından kurulan hükümetlerarası bir kuruluş. FATF’nin amacı; uluslararası finansal sistemin entegrasyonunu tehdit eden kalpazanlık, terör finansmanı gibi eylemlerle mücadele etmek. Kuruluş bu amaçla, hukuki, düzenleyici ve operasyonel önlemler alınmasını sağlarken, bunların verimli şekilde uygulanmasını teşvik edici faaliyetlerde bulunuyor.