Sanayi üretiminde daralmada üst üste 5’inci ay
Kasımdaki aylık yüzde 1,4 düşüşle sanayide üretim daralması 5’inci aya ulaştı. Sanayi üretiminde yıllık bazda hız kesen artış da yüzde 0,2’ye indi. Aylık düşüşe en fazla etkiyi, üretimi kasımda yüzde 1,3 gerileyen imalat yaptı. İmalatta; bilgisayar ve elektronik ürünler yüzde 12,7 ile aylık bazda üretimi en sert düşen, diğer ulaşım araçları ise yüzde 4,7 ile en çok artan alt sektörler.
Toplam sanayi üretiminde aylık bazda düşüş süreci kasım ile birlikte beş aya ulaştı, yıllık bazda artış da sıfıra yaklaştı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) sanayi üretiminde kasım ayı gerçekleşmelerini açıkladı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekste önceki aylara göre temmuzda yüzde 0,4, ağustosta yüzde 0,8, eylülde yüzde 0,1 ve ekimde yüzde 0,3 düşen sanayi üretimi, kasımda da yüzde 1,4 geriledi.
Böylece sanayide kesintisiz üretim düşüşü süreci beş aya ulaşırken, daralmanın ivmesi kasım ayında daha da arttı. Sanayi üretimi 2023’ün ilk yarısında deprem ayı şubat hariç görece daha iyi bir seyir izlemişti. Ocak ayında yüzde 1,8 artan sanayi üretimi, büyük depremlerin etkisiyle şubatta aylık bazda yüzde 6 daralmış, martta ise yüzde 5,8 artışla toparlanmıştı. Nisanda yüzde 1 düşüş gösteren sanayi üretimi, mayısta yüzde 1,4 ve haziranda yüzde 1,1 artış göstermişti.
Daralmaya en büyük etki imalattan
Sanayinin alt sektörleri içinde kasımda en sert düşüş yüzde 4,5’le madencilik ve taş ocakçılığında yaşandı. Toplam üretimde en büyük paya sahip olan imalat sanayiinin üretimi ise önceki aya göre yüzde 1,3 geriledi. Elektrik, gaz ve buhar sektörünün üretimi de yüzde 1 düşüş kaydetti. Toplam sanayi üretimindeki yüzde 1,4’lük artışın yüzde 1,1’i, endeksteki ağırlığıyla orantılı olarak tek başına imalat sanayiinden kaynaklandı. Toplamdaki değişime madencilik ve taş ocakçılığı 0,2 puan, elektrik, gaz ve buhar 0,1 puan negatif katkı yaptı.
Yıllık artış yüzde 0,2
Toplam sanayi üretiminde yıllık artışın son aylarda sürekli hız keserek sıfıra yaklaştığı gözlendi. Takvim etkisinden arındırılmış yıllık değişim kasımda sadece yüzde 0,2 oldu. Üretimde önceki yılın aynı aylarına göre temmuzda yüzde 7,6 olan artış ağustosta yüzde 3,1, eylülde yüzde 4,1, ekimde yüzde 1,3’e inmişti. Kasım ayında, yıllık bazda artış madencilikte yüzde 3,5 ve elektrik, gaz ve buharda yüzde 4,5 olurken, toplamda en büyük paya sahip olan imalat sanayiinde yüzde 0,1’de kaldı. Toplam sanayi üretimindeki yıllık yüzde 0,2’lik artış madencilik ve taş ocakçılığından geldi.
Kasımda en sert düşüş bilgisayarda
İmalat sanayiinin 22 temel alt sektöründen sadece 8’inde üretim kasımda önceki aya göre artış, başka deyişle 14 temel sektörde düşüş yaşandı. Bilgisayarlar, elektronik ve optik ürünler imalatı aylık yüzde 12,7 ile en sert düşüş yaşanan alt sektör oldu.
Bunu yüzde 9,8 düşüşle kayıtlı medyanın basımı ve çoğaltımı, yüzde 7,9 düşüşle deri, yüzde 4,7 ile diğer metalik olmayan mineraller ve yüzde 4,2 düşüşle mobilya izledi. Kasımda üretimi önceki aya göre en fazla artan alt sektör ise yüzde 4,7 ile diğer ulaşım araçları oldu. İçeceklerin imalatı yüzde 4,5, giyim eşyası yüzde 1,7, ana metal sanayii yüzde 1,7, gıda yüzde 1,2 ve temel eczacılık yüzde 1,2 ile aylık bazda üretimi en çok artan alt sektörler arasında yer aldı.
Yıllık artışta rekor diğer ulaşımın
Diğer ulaşım araçları yıllık bazda yüzde 42,2 ile üretim artışı rekorunu elinde bulunduruyor. Bunu yüzde 14,6 artışla ana metal sanayii, yüzde 6,7 artışla motorlu kara taşıtları, yüzde 6,4’le tütün ürünleri ve yüzde 6,1’le ağaç ürünleri izliyor. Buna karşılık yıllık bazda bilgisayarda yüzde 29,1, kayıtlı medyanın basımı ve çoğaltımında yüzde 23,5, deride yüzde 19,5, giyimde yüzde 14,7, mobilyada yüzde 11,3, tekstilde yüzde 7,2 ve kâğıtta yüzde 5,2’lik üretim düşüşleri olduğu dikkati çekiyor.