SWOT analiziyle konkordato gerçeği: Yüzde 177'lik artış, kurtuluş mu kaçınılmaz son mu?

Uğur GÜNDÜZ / Ekonomist-Bankacı

Bankacılar günlük risk izle­me kontrollerini yaparken, bu listede portföylerinde­ki bir firmanın ‘moralite bozuklu­ğu’ ya da ‘konkordato’ bilgisini gör­mekten çok tedirgin olurlar. Hele yeni kredi ilişkisine girdikleri bir firmanın konkordato başvurusu­nu gördüklerinde o hafta kabus gi­bi geçer.

2021-2023 arası üç yıllık dö­nemde bin 400 konkordato başvu­rusu varken sadece 2024 yılında başvuru sayısı bin 500 civarında­dır. Bu yılın ilk çeyreğinde ise 583 başvuru ile geçen yılın aynı döne­mine göre yüzde 177’lik bir artış meydana gelmiştir.

Görülüyor ki bu sürece gittikçe daha fazla başvurulacak ve kon­kordato ekonomik hayatın içine daha fazla dahil olacak. Konuya arz sıkıntısı ve enflasyon açısından da yaklaşılmalı ve sürecin sağlıklı yü­rütülmesine yardımcı olunmalı.

Bazı alacaklılar, konkordato ta­lebini gördüklerinde hemen öfke­lenir ve bu hamleyi (hileli bir şekil­de) borçtan kaçış gibi düşünür. Oy­sa zor duruma düşen ve pek de iyi niyetli olmayan firma, varlıklarını üçüncü şahıslar üzerine devrede­rek bir gecede ortadan kaybolur ve alacaklıları boş bir iş yeri ile karşı karşıya bırakır. Konkordato baş­vurusu yapan firma ise “Ben bura­dayım, borçlarımı ödemek istiyo­rum ancak bana faaliyet izni verin, zaman tanıyın” demektedir. Bu sü­recin amacı, borçluların iflastan kurtulması ve alacaklıların alacak­larını kısmen de olsa tahsil etmesi­ne olanak tanınmasıdır.

Alacaklılar icra takibi başlatamaz

Konkordatonun hukuku sonuç­ları vardır. Bunlar şöyle sıralanır:

* Takip yasağı: Konkorda­to süresince, alacaklılar borçluya karşı icra takibi başlatamaz veya mevcut takiplerini devam ettire­mezler.

* Borçların yeniden yapılan­dırılması: Konkordato ile borç­ların ödeme planı, faiz oranları ve vade süreleri yeniden düzenlenir.

* İflastan korunma: Konkor­dato, borçlunun iflas etmesini ön­leyerek ticari faaliyetlerine devam etmesine olanak tanır.

* Alacaklıların haklarının korunması: Konkordato, alacak­lıların alacaklarını kısmen de ol­sa tahsil etmelerini sağlar ve iflas durumunda yaşayacakları kayıp­ları azaltır.

Süreç nasıl işler?

* Konkordato talebi: Borçlu, yetkili ticaret mahkemesine kon­kordato talebinde bulunur.

* Geçici mühlet: Mahkeme, borçluya geçici bir mühlet verir ve konkordato komiseri atar.

* Alacaklılar toplantısı: Konkordato komiseri, alacaklıla­rı toplantıya çağırır ve borçlunun konkordato teklifi değerlendirilir.

* Kesin mühlet: Alacaklıla­rın çoğunluğu konkordato tekli­fini kabul ederse, mahkeme kesin mühlet verir.

* Konkordatonun tasdiki: Mahkeme, konkordato teklifini onaylar ve konkordato yürürlü­ğe girer.

SWOT analizi

Söz konusu durum, bir SWOT Analizi ile değerlendirildiğinde sonuçlar şunlardır:

Güçlü yönler (Strengths):

* Mali rahatlama sağlaması:

* İşletmenin devamlılığı.

* Alacaklılarla uzlaşma imkanı sunması.

* Zaman kazanılması

Mali rahatlama:

Borçların yeniden yapılandırıl­ması sayesinde ödeme planları da­ha yönetilebilir hale gelir.

Faiz ve gecikme cezaları gibi ek mali yüklerden kurtulma imkanı sağlar.

İşletmenin devamlılığı:

İflasın önlenmesiyle işletmenin faaliyetlerine devam etmesi sağ­lanır.

İş kaybı ve piyasadaki itibar kay­bı gibi olumsuz sonuçların önüne geçilir.

Alacaklılarla uzlaşma:

Alacaklılarla yapılan anlaşma­larla borçların daha uygun koşul­larda ödenmesi sağlanır.

Karşılıklı güven ortamı oluştu­rulur.

Zaman kazancı:

İşletmeye, borçlarını düzenli bir şekilde ödemesi için zaman tanır.

Bu süre zarfında, işletmenin ye­niden yapılanma ve toparlanma fırsatı bulması sağlanır.

Zayıf yönler (Weaknesses):

* İtibar kaybına yol açabilmesi.

* Kısıtlamalar getirmesi.

* Uzun ve karmaşık bir süreç ol­ması.

* Alacaklılarla anlaşmazlıklar.

İtibar kaybı:

Konkordato süreci, firmanın pi­yasadaki itibarını olumsuz etkile­yebilir.

Müşteri ve tedarikçi güveninde azalmaya yol açabilir.

Kısıtlamalar:

Konkordato süresince, firmanın mali faaliyetleri üzerinde kısıtla­malar olabilir.

Yeni kredi alma veya büyük yatı­rımlar yapma gibi konularda zor­luklar yaşanabilir.

Uzun ve karmaşık süreç:

Konkordato süreci, uzun ve kar­maşık bir hukuki süreçtir.

Bu süreçte, uzman desteği al­mak gerekebilir ve maliyetli ola­bilir.

Alacaklılarla anlaşmazlıklar:

Alacaklılarla yapılan görüşme­lerde anlaşmazlıklar yaşanabilir.

Bu durum, sürecin uzamasına veya başarısızlıkla sonuçlanması­na neden olabilir.

Fırsatlar (Opportunities):

Yeniden yapılanma ve toparlan­ma fırsatı sunması.

Alacaklılarla yeni ve daha sağlıklı ilişkiler kurma imkanı vermesi.

Tehditler (Threats):

Alacaklılarla anlaşmazlıklar ya­şanabilmesi.

Piyasadaki olumsuz algının yıl­lar boyu devam etmesi.

Ön yargılı yaklaşım firmaları pes ettiriyor

Konkordato sürecine temkinli yaklaşılmasının en büyük neden­lerinden biri, bu sürecin sonunda firmaların çoğunun başarısız ol­masıdır. Başvuru yapanların an­cak yüzde 25’i faaliyetini sürdüre­bilmektedir.

Analizde görüldüğü üzere son derece önemli güçlü yönleri bulun­masına rağmen özellikle alacaklı­ların (genelde piyasaların) sürece ön yargılı yaklaşımı, firmaları pes ettirmektedir. Borçlulara son de­rece önemli hukuki avantajlar sağ­layan ve nihai faydanın alacaklıla­rın alacaklarını tahsil edebilmesi olduğu bu sürece önyargı ile yak­laşılmamalıdır. Süreç ne borçlular tarafından sadece hukuki korunma ve borcu azaltmak ne de alacaklılar tarafından borçtan kaçma şeklinde değerlendirilmemelidir.

Borcunu ödemek istemeyen fir­ma, konkordato gibi hukuki süreç­lerle uğraşmaz, önce varlıklarını başkasına devreder, sonra ken­di ortadan kaybolarak alacaklıları çaresiz bırakır. Borç ödeme çabası içinde ve faaliyetlerini devam et­tirmek için uğraşan firmalara da­ha baştan olumsuz yaklaşılmama­lıdır. Zira alacağın bir kısmından vazgeçmemek için konkordatoya soğuk bakmak, faaliyetleri tama­men sona eren borçludan hiçbir şey alamama riskini doğurur.

Gerek alacaklılar gerek tedarik­çiler gerekse alıcılar sürece yar­dımcı olmalı, borcun ödenebilme yolunun faaliyetlerin devam etme­si olduğu unutulmamalıdır.