Yapay zekâ uygulamalarının önündeki zorluklar

Gartner’ın yeni yayınlanan raporu, ya­pay zekâ (YZ) uygulamalarının önün­deki engelleri anlamak için önemli içgörü­ler sunuyor. Kuşkusuz her değişim, her za­man dirençle karşılaşıyor. Ama dönüşüm, o dirence rağmen gerçekleşiyor. Bugün YZ, tüm sektörlerin, şirketlerin ve bireylerin gündeminde. Tartışmasız ve kaçınılmaz bi­çimde bir değişim, dönüşüm faktörü olarak kabul edilmiş durumda.

Herkes işlerini daha hızlı, doğru, karlı ve ya­ratıcı yapabilmek, sadeleşmek, yalınlaşmak, tasarruf etmek ve hafiflemek için YZ’yı anla­maya, kullanmaya çalışıyor. En azından niyet ediyor, yapacağız-edeceğiz diyor ama mutlaka gündeminde tutuyor. Hangi aşamada olursa ol­sun, iş dünyasında bu amansız dönüşüm dalga­sında mücadele eden firmalara bir ayna olması açısından önemli gördüğüm aşağıdaki bilgileri paylaşıyorum. Bakın bakalım sizde durumlar nasıl? Siz neleri deneyimliyorsunuz?

Rapora ve içindekilerin kısa özetini içeren tabloya şuradan ulaşabilirsiniz: https://shor­turl.at/3D5JX

Özetine gelirsek; son üç yıldır gündeminde YZ olan kuruluşlar olgunluk seviyelerine göre farklı engellerle karşılaşıyor. İki Temel Grup İnceleniyor:

1 Yüksek Olgunluk Seviyesindeki Kuru­luşlar: YZ’yı önemli süreçlerinde en az bir kez kullanmış olanlar.

2 Düşük Olgunluk Seviyesindeki Kuru­luşlar: YZ’yı henüz süreçlerine entegre etmemiş olanlar.

Bu ayrım, şirketlerin YZ yolculuğunun farklı aşamalarında karşılaştığı zorlukların nasıl de­ğiştiğini anlamak açısından kritik. Araştırma­ya katılan YZ liderleri, kendi kurumlarında en büyük YZ engellerini önem sırası ile şöyle be­lirtiyor:

Yüksek olgunlukta olanlar– En büyük engeller

YZ’yı operasyonlarına fiilen entegre eden şirketler için ilk sıradaki engel: güvenlik teh­ditleri. Katılımcıların %23’ü bunu birinci sı­rada, %48’i ise ilk üç engelden biri olarak gö­rüyor. Veri güvenliği, siber saldırılar, sis­temlerin kötüye kullanımı gibi riskler bu aşamada daha fazla öne çıkıyor.

Bu şirketler aynı zamanda şu engellerle de karşılaşıyor:

* Veri kalitesi ve kullanılabilirliği (%29),

* Mevcut sistemlerle entegrasyon zorlukla­rı (%23),

* Teknik uygulama problemleri (%22),

* YZ projelerini operasyonel hale getirme zorluğu (%22),

* Yüksek maliyet (%22).

Bu bulgular, YZ’nın kurulması kadar sürdü­rülebilir şekilde işlemesi, mevcut sistemlerle sorunsuz çalışması ve makul maliyetle ölçek­lenebilmesinin de ciddi zorluklar yarattığını gösteriyor.

Düşük olgunlukta olanlar – En büyük engeller

Henüz YZ’yı uygulamaya geçirmemiş şirket­ler için en büyük engel: Doğru kullanım se­naryosunu bulamamak. Katılımcıların %11’i bunu birinci engel olarak belirtiyor, %37’si ise ilk üç arasında gösteriyor. Bu, YZ’nın iş değeri yaratabileceği alanları netleştirme konusunda ciddi bir kararsızlık yaşandığını gösteriyor.

Bu şirketler için diğer önemli engeller:

* YZ’yı finanse edememek (%15 birinci ter­cih, %23 ilk üçte),

* Doğru yeteneği bulmakta zorlanmak (%27),

* Veri kalitesi veya bulunabilirliği (%34),

* YZ’nın değerini ölçmekte zorlanmak (%22),

* YZ projelerini devreye alamamak (%19),

* Halüsinasyonlar / hatalı sonuçlar (%17).

Bu grup, YZ yolculuğunun daha başında yer alıyor. Karar veremiyor, kaynak yaratamıyor, risk almakta tereddüt ediyor. En temel ihtiyaç­ları: netlik, yetenek, veri ve cesaret.

Sonuç: Yapay zekâ olgunluğu arttıkça şir­ketlerin karşılaştığı engeller değişiyor. Baş­langıç aşamasındaki kuruluşlar için en bü­yük sorunlar; doğru kullanım alanlarını belir­lemek, fonlama sağlamak ve yetenek bulmak. İleri seviyedekiler ise güvenlik riskleri, en­tegrasyon ve operasyonel maliyetlerle uğraşı­yor. Her iki grup için de veri kalitesi ve kul­lanılabilirliği kritik önemde. Bu tablo, YZ adaptasyonunun doğrusal değil, evrelere özgü zorluklarla dolu bir yolculuk olduğunu gösteriyor. Şirketler stratejilerini, bulunduk­ları YZ olgunluk seviyesine göre tasarlamalı ve sürekli güncellemelidir.

Kurumlar YZ’de ilerledikçe sorunlar “teknik”ten “stratejik”e evriliyor. Bu far­kı bilmek, kaynakları doğru yönlendirmek için şart…