2026 bütçesi ne vadediyor?

2026 bütçesi, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet yılmaz tarafından TBMM Plan ve Bütçe Komisyonuna sunuldu. Temel bütçe bü­yüklükleri şöyle: Gider 18,929 trilyon TL, ge­lir 16,216 trilyon TL, açık GSYH’nin %3,5’i. Bütçe 29 milyar TL faiz dışı fazla öngörü­yor. 2024’te %4,7’lik açık oranından 2025’te %3,6’ya tahmin edilen yıl sonu kapanışının 2026’da %3,5’e gerilemesi öngörülüyor.

Enflasyon cephesinde fotoğraf net değil

2026 için bütçede de enflasyon hedefinin %16 da tutulduğu ifade ediliyor. Eylül 2025 %33,3 olan TÜFE’nin yılın kalan döneminde %30 civarında gerçekleşmesi genel beklen­ti olduğuna göre 2026 yılında da enflasyonun %20 civarında olması şu anki gidişata göre daha makul görünüyor. Her ne kadar ekono­mi yönetimi ve özellikle Merkez Bankası şim­diye kadar gayet serin kanlı bir faiz politikası takip etse de işin önemli bölümünün 2026 ya bırakılması ve muhtemelen 2027’nin seçim yılı olması nedeniyle ekonomi yönetimi üze­rine baskının gittikçe daha da hissedilir olma­sı riski de unutulmamalıdır.

Ancak içerisinde bulunduğumuz yılda TL mevduat payı %60,4, olduğunu, brüt rezervin 198,4 milyar $, net re­zervin 79,7 milyar $ ulaşması dikkate alındı­ğında iç ve dış şoklara karşı yine de ciddi bir direnme alanı olduğunu söyleyebiliriz. CDS’in uzun zamandır 300 bp seviyesinde olması en güncel haliyle 239 bp ile risk iştahı açısından kötü sayılamaz. Uluslararası yatırımcıların kalıcı olarak gelmesi için şartların daha elve­rişli hale gelmesi mümkün olur ise o zaman göstergelerde daha hızlı bir iyileşme bekleye­biliriz.

Yatırıma ayrılan pay ve enerji gelişmeleri

Bütçede sermaye giderlerine ayrılan tu­tar 1,312 trilyon TL, sermaye transferleri 525 milyar TL, yatırımları hızlandırma 169 mil­yar TL; toplamda 2,007 trilyon TL ve bütçe­nin %10,6’sı. tutarında. Enflasyonla mücade­le yapılırken yatırımlara ayrılan payın sınırlı kalması normal beklentidir. Bazı fiyat ayarla­malarının gecikmesi ve özellikle elektrik ve doğalgaz gibi kalemlerde devlet desteğinin sürmesi orta vadede risk oluşturabilecektir. Enerjide yenilenebilir enerji kurulu gücünün %61,6 paya ulaşması ve Akkuyu’nun 2026’da devreye alınması planı, özellikle elektrik fiyat dalgalanmalarındaki dengesizliğin giderilme­si ve cari denge açısından önemli. Bu nedenle, yenilenebilir enerji yatırımlarının devam etti­rilmesi değerlidir.

Dış ticaret ve cari açık

2025 ihracatı 273,8 milyar $, 2026 hedefi 282 milyar $; ithalat 367–378 milyar $ bandın­da; cari açık/GSYH 2026’da %1,3. Hizmet ih­racatının 121 milyar $ hedefi, turizmin ve taşı­macılığın toparlanmasına dayanıyor. Küresel talep zayıf kalırsa bu hedeflerin revizyonu ge­rekebilir; ancak orta-yüksek teknoloji ihraca­tı ve pazar çeşitlendirmesi vurgusu önemlidir.

Vergi gelirleri

Bütçede vergi gelirleri 13,783 trilyon TL. KDV 3,993 trilyon, ÖTV 2,532 trilyon, gelir vergisi 3,517 trilyon, kurumlar vergisi 1,613 trilyon öngörülmüş. Enflasyonla mücadelede hedeflenen vergi gelirlerine ulaşılabilmesi ka­dar kayıp kaçağı önleyici ve ülke kalkınmasın­da verimliliği kalmayan istisna ve muafiyetle­rin gözden geçirilmesi önemlidir.

Bütçe harcamaları

Eğitime 2,896 trilyon TL, sağlığa 1,594 trilyon TL (toplam kamu sağlık 3,307 trilyon TL), sosyal yardımlara 917 milyar TL, tarıma 888 milyar TL ayrılması, toplumsal dayanıklı­lık ve arz kapasitesi açısından destekleyici sa­yılır. Savunma sanayisinde %82 yerlilik, 2,155 trilyon TL düzeyinde kaynak tahsisi ve ihracat hedefleri, teknolojik yetkinliğin yükselmesini amaçlıyor. Bu alandaki kazanımların sivil sek­törlere yayılımı sağlanırsa, toplam faktör ve­rimliliğine katkı kalıcı olabilir

Sonuç

2026 bütçesi, makro istikrar ile yatırım iv­mesi arasında bir denge arayışı olarak özetle­nebilir.

-Dezenflasyonun ücret-fiyat sarmalına ta­kılmadan sürmesi,

-Kamu yatırımlarının tedarik zincirleri ve teknoloji ekosistemiyle özel sektör verimli­liğine kaldıraç etkisi yaratması,

-Vergi kompozisyonunun geniş tabanlı ha­le gelmesi.

Gerisi, uygulama kalitesine bağlı.