Astroekonomik işler bunlar

Reel sektör istatistikleri, bi­lanço esasına göre çalışan şir­ketlerin konsolide finansallarının yer aldığı bir veri. Evet, terkip hata­sı mümkün ama yıllık olarak bizle­re çok şeyler anlatan bir tümevarım tablosu. En son 2024-4 dönem ve­rileri ile son durumu özetleyelim.

1 milyon 104 bin şirketten 175 bini anonim, 905 bini limited. 776 bini mikro, 54 bini orta, 13.2 bini büyük şirket. Büyük şirket­ler çalışan sayısının %12’si, net satışların %61’i, aktif büyüklü­ğünün ve özkaynakların %58’ini oluşturuyor. Kar eden 623 bin, zarar eden 470 bin.

Son iki yılda (2024-2023), fi­nansman giderlerinin net satış­lara oranı %4 civarında, net kara oranı ise %108 ve %161 dolayın­da. 2022 yılında bu oranlar %3.37 ile %71. Şirketlerin finansmana ihtiyacının ve faizin yüksek olup olmadığını, sıkılık tanımına uyup uymadığını gösteren önemli bir gösterge.

2009 yılında özkaynakların bi­lanço aktiflerine oranı %40 iken, 2023 yılında bu oran %27’ye ka­dar gerilemişti. Özkaynakların yabancı kaynaklara oranı %114 iken, 2024’de %57.5’a kadar geri­lemişti ki bu sayı 2018, 2020 ile aynı. Banka kredilerinin yaban­cı kaynaklarda payı 2018’de %43 iken 2023 ve 2024 yılında %37’ye gerilemiş.

Kısa vadeli mali borçların bi­lançoda aktiflere oranı %9’lar seviyesinde ve kısa vadeli yabancı kay­naklar %50’yi aşmış­ken, son sene enflas­yon muhasebesi ile bu oranlar, özkaynaklar­da artış ile düzelmiş görünüyor. 2024’de özkaynakların bi­lanço aktiflerine oranı %50.7 olarak neredey­se 2023’ün 2 katında. Tabii bu durum enflasyon mu­hasebesi ile “Sermaye Düzelt­mesi Olumlu Farkları” kalemin­den kaynaklanıyor.

Enflasyon, faiz kur sarmalı

Sermaye erimesi yıllar itibarı ile bu kadar barizken, faiz gider­lerinin payı kısa vadeli borçların payının artışına paralel artarken, enflasyon muhasebesi dönemin­de ve etkisinde şirketlerin sıkı­laşmaya tampon yaparak girdi­ği söylemi, ekonominin sadece para veya maliye politikasından oluşmadığının, finansal yönetim, işletme, pazarlama, uluslararası ticaret gibi farklı konu ve ana bi­lim dalları ile de alakalı olduğu­nun bir teyidi aslında.

Hatta vergi öncesi kar ve net kar kalemlerinin faiz giderleri­ni karşılama oranının pandemi sonrasında %400’lerin üzerine atıyor olması (2022-2023 yılla­rında %717, %500) şirket kar gü­dümlü enflasyon adına bir fikir vermesi açısından da önemli. Ni­tekim satışların faaliyet ve net kara oranındaki artışlar da bunu teyit ediyor.

2024 yılında net kar bir önce­ki yılla neredeyse aynı, bunun da kırılımına baktığımızda sebebi faaliyet giderleri içerisinde pa­zarlama, satış ve dağıtım gider­lerindeki yüksek artış (%72). Net satışlar, satışların maliyeti ay­nı oranlarda artarken (%50), fi­nansman giderleri içinde kısa va­deli borçlar %62, faaliyet giderle­ri %77 artmış.

Daha ilgincini söylersek ki bu­nu hep yazıp söylüyorum, kam­biyo kar ve zararı şirketlerce yö­netilebilen bir kalem, bunların farklarının net satışlara oranı binde 3, dönem net karına oranı %13. Bu durumda kuru mu ön­celiklendirmek lazım yoksa faizi mi sorusunun cevabını okurlara bırakalım.

Reel sektör istatistiklerini fi­nansal (temel) analiz olarak, ev ödevi verdiğim Muhasebe ve Fi­nans Yönetimi Bölümü 3. sınıf öğrencilerim, 1 saatten az süre­de sermaye erimesini, kısa vadeli borçlardaki artışı ve şirket karla­rının yükselişini tespit ettikleri­ni söylediler.

Uzay muhasebesi kongresi

05-07 Aralık tarihleri arasın­da Gaziantep’te, Türkiye Muha­sebe Uzmanları Derneği tarafın­dan düzenlenen “XIII. TÜRKİ­YE MUHASEBE UZMANLIĞI KONGRESİ, MUHASEBENİN GELECEĞİ VE SINIRLARI: YA­PAY ZEKÂDAN UZAY MUHA­SEBESİNE” önemli bir etkinlik.

Açılış günü öğleden sonra Tür­kiye Uzay Ajansı Kurucu Başka­nı Serdar Hüseyin Yıldırım mo­deratörlüğünde “Uzayda Maliyet Muhasebesinin Yeni Boyutları, Ekonomik Fırsatlar, Risk Yöne­timi ve Türkiye’nin Uzay Vizyo­nu” panelinde konuşmacı olarak Prof.Dr. Süleyman Yükçü ile ben de varım.

Yasal markam “Astroekonomist” pek bilinmiyor, genelde finan­sal astroloji ile karıştırılıyor. Bir ekonomi kanalında böyle bir un­van görüp gözlerini ovuşturanlar, ekonometrik öngörüleri tarotla bakanı mı dersiniz, ne yorumlar oldu. KPMG Astro Economy ra­poru, Odedoyin (2016) “On the dynamic theory of Astroecono­mics” makalesi bazı örnekler. Astrofizik, astrobiyoloji olur da astromuhasebe olmaz mı?