Bütçe açığının sorumlusu vatandaş mı?
2003 yılı…Bütçe açığını kapatmak için uygulanan “Ek Motorlu Taşıt Vergisi”ni iptal eden Anayasa Mahkemesi, özetle şunu demişti: “Bütçe açığının sorumlusu vatandaş değildir…”
***
İktisat kitaplarında da yazar: “Bütçe denkliği, mali disiplinle sağlanır…”
***
Vatandaş aldığı eğitime/ kültüre göre üzerine düşeni yaptı/yapacak… Bazıları da yine aldığı eğitime/kültüre göre yapmadı/yapmayacak…
***
Kamunun ise her iki kesime de “rol/model” olması gerekiyor… Belki de bu nedenle “yeni ekonomi yönetimi”, mali disipline önem vereceğini söylüyor…
***
Söylemek yeter mi? Vatandaşın model alması için, “gerçekleşmeleri” kalem kalem görmesi gerekiyor…
***
Örnek mi? “200 bine yakın otomobil var kamuda… Bu rakam Fransa’da 2 bin, İngiltere’de kraliyet hariç 200!…” “Personel başına 56 metrekare düşen, milyonlarca metrekarelik kamu binaları…Ve bunların elektriği, suyu, ısınması, soğutması…”Bunlar gibi sayısı/büyüklüğü artan yüzlerce israf kalemi…
VELHASIL
Aile…Ebeveynler (ailenin yöneticileri), harcama yapılacaksa, öncelikle mevcut gelire bakar…Çocuk sorumluluğu almışsa, harcamalarda O’nun geleceğini dikkate alır…Gerekirse boğazdan/ ihtiyaçlardan/lüksten kısar; buna rağmen bütçe açığı devam ederse ya daha fazla çalışır, ya da borçlanır…
***
Çocuk ise bu davranışları görür, anlamaya çalışır, ebeveynleri model alır… Çalışma, tasarruf, sorumluluk, planlama gibi kavramların getirisini görerek/yaşayarak öğrenir ve alışkanlıklar/kültür kazanır… “Borçlanarak da olur…”, “Geleceği düşünmesek de olur…” gibi düşünen bir ailede de alışkanlıklar/kültür kazanır…
***
“Yüksek gelirim var, harcayabilirim” diye düşünen bir kuşak mı? “Yüksek harcamam var, gelirimi artırmalıyım” diye düşünen veya çok daha kötüsü, “Harcarım, olmazsa borçlanırım, sıkıntı olursa daha da borçlanırım…” diyen bir kuşak mı?