Cambaza bak
3I/ATLAS uzaylı gemisi olabilir diyor astrofizikçi Prof. Avi Abraham Loeb, Harvard Üniversitesi eski Astronomi Bölüm Başkanı. Harvard Üniversitesi bünyesinde sürdürdüğü “The Galileo Project” ile Oumuamua gibi uzaylı teknolojisini ve artıklarını arıyor. Kimileri projesine fon bulmak için Güneş Sistemine giren bu cisimlere uzaylı gemisi diyor dese de aslında, bilimde aksi ispat edilmemiş hipotezler yanlış sayılamayacağından, konuyu bilimsel tarafa çekme çabası olarak görmek daha doğru olanı.
Su yerine karbon monoksit ve dioksit çıkardığı son olarak bulunan 3I/ATLAS bir kuyrukluyıldız gibi davranmıyor şu ana kadarki bulgulara göre. Rotası ve hızı ile kafalarda soru işareti yaratıyor çünkü dünyaya en yakın geçtiği anda güneşin arkasında kalacağı için inceleme imkânı kalmıyor. Bu yüzden kimileri dünyayı izlemek için gönderilen bir uzaylı gemisi diyor, kimileri de Mars’ta hala yaşam izi var mı diye rotasının Mars’a göre ayarlandığını aslında bizden habersiz olduklarını söylüyor.
Galileo Projesi ismi tesadüf değil. Galileo dünya yuvarlaktır dedi diye kilise aforoz etmişti. KKM bilimsel değil, epistemolojik nöro iktisat aslında mizah konusu, heterodoks iktisat ve negatif reel faiz iktisat bilimi kurallarına aykırı cümleleri ile dünyanın en büyük ekonomik topluluğu “American Economic Association Jel Kodları” arasında B5 ile koca bir heterodoks iktisat literatürü aforoz edilmişti ana akımda.
ABD Kongresinde H.R.1187 — 119th Congress (2025-2026) adı ile 11 Şubat 2025 tarihli bir yasa tasarısı var. Cumhuriyetçi senatör Tim Burchett tarafından verilen yasa “unidentified anomalous phenomena (UAP)” bulguları ve belgeleri kamuya şeffaf bir şekilde açıklansın diyen 279 sayfalık bir tasarı. Yani Pentagon dâhil elinde uçan, yüzen ne kadar uzaylı veya tanımlanamayan cisim bilgisi, belgesi varsa açıklanmalı diyor. Sebebi vergilerimiz nereye harcanıyor sorusu.
KKM, TL bir varlıktır
Konumuzla alakası mı? Dünya tarife savaşlarını, Trump’ın gümrük vergilerini konuşuyor ya. Tam olarak bununla alakalı. Hatırlayanlar bilir, Türkiye’de sadece DÜNYA’da bu konuyu bu köşemizde yazmıştık. Bütçede paralar nereye harcanıyor, kamuda israf kesilsin diyen Trump’ın 2020 son başkanlık kararı ile konu kongreye taşınmıştı ve bu başkanlık döneminde DOGE ile devamı geldi.
“KKM bitti” denince sosyal medyada fırtına koptu, ana akımda milyar dolarlar havada uçuştu. İddia 60 milyar dolar KKM maliyeti swap hariç net rezerv, alternatif enflasyon hesabı gibi uluslararası akademik literatürde olmayan veya kimin nasıl hesapladığı bilinmeyen yöntemle ana akımda yer buldu. Döviz alım satımlarını da böyle stok olarak sununca milyar dolar nerede sorusu haliyle uzaylı gibi ilgi çekiyor.
TCMB, 2023 ve 2024 yıllık raporlarında, finansal tablolarda KKM maliyeti sayfa 92 ve 96’da görülebilir. 833 ve 240 milyar TL gideri ortalama kurla dolara çevirdiğinizde toplamda 42,5 milyar dolar yapıyor. 2023 ve 2025 ilk yarıları ekleseniz 60 milyar belki mümkün.
Diğer taraftan faiz artışlarının bütçede maliyeti 85 milyar doları, bankaların faiz geliri 393 milyarı aştı son 2 yılda. 85 milyar matematikte 60 milyardan %41,5 daha fazla.
İp üstünde oynuyor
KKM finans biliminde var. Bankalarca yıllardır satılan Dual Currecy Deposit opsiyonlu mevduatın tek bacaklı olanı denebilir. Faizi öneren ana akım maliyeti eşitlemek için opsiyon primi kozunu öne sürdü. Alınmayan opsiyon primlerini de hesaba katarsak bir 20 milyar dolar oradan gelirmiş.
KKM zararının büyük kısmının yabancı sermaye ve ihracatta rekabet için lazım denilen (faiz artışına rağmen) kur artışı ile kopuşlu dönemden sonra oluştuğu kısmı bir yana, kamu ve reel döviz borç stokundaki artış diğer yana, opsiyonlu sözleşmeyi satanla bu farkı ödeyen aynı banka olmadığı için bir prim olmadığı bambaşka bir tarafa.
KKM tutmaz denirken, tuttuktan sonra bitmez diye devam etti. Bu zarar vergilerimizle (?!) ödeniyor denirken bilançoda bir aktif sadece. BDDK’da TL raporlanan KKM dolarizasyon (?!) hesabına dâhil edilirken, biterken dövize kaçış olur iddiası olmadığı gibi sadece YUVAM gerçek döviz. Özetle, Merkez Bankası Kanunu ve TPKKK kapsamında bitirilmesi gereken KKM değil DTH’lardır.
Milei, Fed, Powell, Lisa Cook, finansal represyon için yer kalmadı. Devamı haftaya.