Ekonomide özel sektörün konsolide durumu (2022 TCMB sektör bilançoları kaynaklı)
Ekonomide performans ölçümünde kaynak güvenirliliği büyük önem taşır. Bu konuda ülkemiz kaynak açısından uluslararası gelişmiş birçok ülkeden kaynak çeşitliliği açısından daha etkindir.
Bu konulardan biri TCMB tarafından açıklanan yıllık sektör bilançolarıdır. Sektör bilançoları genel bir değerlendirme yapıldığı gibi NACE kodu düzeyinde 4 digit alt sektörler düzeyinde konsolide mali bilgi açısından önemli sonuçlar vermektedir.
Bu konuda son açıklanan 2022 TCMB sektör bilançoları da bu çerçevede bize değerli bilgiler vermektedir. Hiç şüphesiz 2022 yılını, uygulanan heterodoks politikalar çerçevesinde değerlendirmek gerekmektedir. Döviz kurunun kontrol edildiği, faizlerin negatif seviyede tutulduğu, selektif kredi politikası ile kaynak yapısının değiştirildiği, enflasyonun köpük yarattığı bir ortam olduğu dikkate alınarak analiz yapılmalıdır.
Değerlendirme
-Öncelikle kârlılık yönüyle baktığımızda, dolar ortalama yıllık kurları ile dönüştürdüğümüz sonuçlar artışın gerçekleştiğini görmekteyiz.
-Tutar yönüyle artan kârlılık, oran yönüyle de yükselmektedir.
-Ancak bu kârlılıkta özellikle finansman yönüyle baktığımızda kısa vadeli borçlanmanın arttığı görülmektedir. Bu süreç 2023 yılında da benzer davrandığı düşünülecek olursa artan faiz oranlarının etkisi işletmeler düzeyinde risk yaratmaktadır.
-Uzun vadeli yabancı kaynak payının düşmesi de işletmeler açısından nakit yönetimine yönelik bir tehdit olarak değerlendirilmelidir. Türkiye ekonomisinin temel finans sorununun yaşanılan süreç sonucunda uzun vadeli finansmana ulaşmak olduğu ve bu süreçten çıkmak uzun vadeli finansmana ulaşmakla olacağı unutulmamalıdır. Bu sorun kamu finansmanı için de geçerlidir.
-Doğaldır ki yukarıdaki gelişmeler öz kaynak payının da (özellikle ödenmiş sermaye ve geçmiş yıl kârlarında) düşmesine neden olmuş, pasif kalitesinin düşmesi anlamına gelmektedir.
-Aktif kalitesinde ise dönen varlıkların artması likit değerlerin payının artması olarak olumlu değerlendirilirken bu dönen varlıkların özellikle stok ağırlıklı olması ve dönemin enflasyonist etkisine bağlı kârı olumlu etkilemesini yanlış saatin günde iki kere doğruyu göstermesi mottosu ile ifade etmek mümkündür. Sonuç sektör toplamının 2022 sonuçlarının 2023 mevcut konjonktüre yönelik beklentileri oluşturması açısından, borçlanmaya bağlı olarak finansman yaptığı görülmektedir. Ayrıca enflasyonun etkisiyle artan stok avantajını kâra dönüştürmesi 2023 ve 2024 yıllarında benzer sonuçlarla karşılaşmayacaklarını bilerek finansman ve aktif yapılarını gözden geçirmelidir. Değişmeyen tek şey değişimdir, finansman kuralları dinamiktir.