Evcil hayvanı sokağa atana da hapis

Hırvatistan’daki ilk günlerimizde hayatın her metrekaresinde köpek bolluğu dikkatimi çekmişti. Tramvaydan restorana, her yerde irili ufaklı envai cinsten, bakımlı köpekler. Sahiplerinin en çok "Doçi, doçi” diye bağırmalarına takıldım. En yaygın köpek ismi galibe Doçi idi. Bir Hırvata bu gözlemimi aktarınca bastı kahkahayı: “Doçi Hırvatça ‘Buraya gel’ demek!”

Sonradan öğrendik ki Hırvatistan’da evcil hayvan sahibi olanların oranı yüzde 60’ı aşıyor. Çoğu köpek. Biz de topluma uyum sağladık, bir can dostu edindik, aileyi genişlettik. 

Taşra için bir şey söylemek zor ama Zagreb’de etrafta sahipsiz köpek görmek imkansız. Bir kafe ya da restoran gittiğinizde genellikle sorgusuz sualsiz su kabı konuyor önlerine. Herhalde bu şehirde kafe ve güzellik salonundan sonra en fazla ‘pet shop’ var. Parkta, sokakta köpek pisliğine bastığınız olmuyor mu; oluyor. Ama ‘büyük fotoğrafa’ bakınca insan-hayvan ilişkileri genelde son derece medeni.

Türkiye’de son dönemde yoğunlaşan tatsız haberlerle evcil hayvanların akibetini takip etmeye çalışırken, yaz tatilinden dönerken otobanda köpeklerini terk edip giden vicdansızların haberlerine denk gelirdim. Yaz tatili başında ‘karne ödülü’ olarak çocuğuna yavru köpek alıp, şehre dönerken ‘hevesini aldıkları’ hayvanları sokağa atan yaratıklar…

Burada bu hafta medyaya yansıyan bir haber tam da bu mevzuda gündem oldu: Hırvatistan'da artık evcil hayvanlarını terk edenlere de hapis cezası verilecek. Malum, Türkiye dahil birçok ülkede evcil hayvanını sokağa, kaderine terk etmek ‘para cezası’ ile geçiştiriliyor...  

Ceza kanununda yapılan değişiklikler bu hafta yürürlüğe girdi. Sebepsiz terkin cezası bir yıl hapis. Terk hayvanın ölümüne yol açarsa veya birden fazla hayvan terk edilirse hapis cezası iki yıla kadar çıkacak. 

Hayvanları öldüren veya eziyet edenler de yine iki yıla kadar hapis cezası alacak. İşkenceyle öldüren üç yıl yatacak. Ayrıca hayvan istismarcıları ve katilleri, bir yıldan beş yıla kadar hayvan sahibi olmaktan men edilecek.

Bu cezaları Hırvatistan Hayvan Dostları Derneği önerdi, hazırladığı taslağı Adalet Bakanlığı'na gönderdi ve neredeyse aynen kabul edilip yasalaştı. 

Aslına bakarsanız, Türkiye’de birkaç yıl önce kabul edilen hayvanları koruma kanunu ile kağıt üstünde epeyce yol alındı. Daha önce “kabahat" niteliğinde olan hayvanlara işkence yapmak, zalimce muamelede veya cinsel saldırıda bulunmak ve tecavüz etmek fiilleri “suç" kapsamına çoktan alındı. Ama hayvanını terk edene sadece birkaç bin liradan ibaret idari para cezası var. Hapis cezası bizde “kasten öldürme”de devreye giriyor. Bir ev hayvanını veya evcil hayvanı kasten öldüren kişi için, altı aydan dört yıla kadar hapis cezası öngörülüyor. Hayvanlara cinsel saldırıda bulunan ve tecavüz eden kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına çarptırılıyor.

Hırvatistan’ın, evine alıp ailesinin ferdi yaptığı korumasız bir canlıyı sokağa, kaderine terk edene de hapisle bedel ödetecek bu yasası, umarım olmayana örnek olur.

Evcil hayvanların neredeyse insanlarla eşit haklara sahip olduğu bir memleket burası. Komşumuza “Kusura bakmayın, köpeğimiz bazen olur olmadık saatte havlayıp sizi rahatsız ediyorsa…” diyecek oldum, güldü: “Ne var yani, bizim de bebek geceleri ağlayıp duruyor! Normal.”