Evreka! Yapay zekâ internet değil, elektrik devrimine eş

Hırvatistan’ın bu sene An­talya sıcağıyla yarışan Adriyatik kıyılarında, kendi halinde bir kasabanın sahil barında, yan masadaki genç­lerin farklı İngilizce aksan­ların kokteyli olan sohbetine kulak misafiri oluyorum. Bi­ra bardaklarının üzerinden biri, “Desene yakında işsi­ziz. Kod yazmak artık iş değil, GPT halledecek. Bu işe girer­ken 21. yüzyılın yıldız mesle­ği diyorduk ama kâğıda basılı gazeteler gibi tarihe karışma­ya başlayacağız” diye yakını­yor. Masadaki kahkahalarda bir tedirginlik seziyorum.

Ve mevzunun üstüne cuk oturan, bende adeta “vahiy etkisi” ya­ratan bir YouTube sohbetini düşünüyorum: Silikon Vadi­si’nin çığır açan isimlerinden 44 yaşındaki Rus dahi Andrey Doroniçev’in sözleri bunlar. “Yapay zekânın ortaya çıkı­şı, insanlık üzerindeki etkisi bakımından internetle mi kı­yaslanmalı?” diye sorulunca, hiç tereddüt etmeden “Hayır, bence bu elektrikle kıyaslan­malı. Yapay zekâ yeni elekt­riktir” diyor.

Prizlere bakmadan yaşayamaz hale geldik

Ne yalan söyleyeyim, bu be­nim için bir nevi “aydınlan­ma” oldu. Doroniçev’in anla­tımıyla, internet toplumsal ilişkilerimizi dönüştürdü ama elektrik uygarlığın temelini değiştirdi. Elektriğin geldi­ği ana kadar insanın sahip ol­duğu güç kendi kas gücü, belki birkaç hayvanı ya da kölesinin gücüydü. Bugün basit bir priz­den hiç zahmetsiz birkaç bey­gir gücünü çağırabiliyorsak, bu elektriğin dünyaya kattığı mucize. Elektriğin ilk ortaya çıktığı dönemde insanlar kuş­kuyla yaklaşmış, “Ne işime ya­rayacak bu priz? Tehlikeden başka bir şey değil, yangın çı­karıyor” diye burun kıvırmış­tı. Bugün biz o prizlere bak­madan yaşayamaz hale geldik. Yapay zekâ ile benzer bir eşi­ğin kıyısındayız.

Doroniçev’in benzetmesiy­le, insanlık artık bir “zeka pri­zi”ne erişim sağlıyor. Önce­den zihinsel kapasiten sadece kendi kafan, belki de birkaç iş arkadaşının kapasitesiyle sı­nırlıydı. Şimdi, her insanın emrine adeta bir “entelektü­el ordu” sunuluyor. En çetre­fil sorulara anında yanıt ve­ren, imkânsız gö­rünen görevleri yerine getiren ve yakında kim bi­lir belki “kendi amaçlarının pe­şinde koşabile­cek” bir güç…

Yapay zeka sadece kod yazmak değil

IT’ci gençlerin kaygısını ChatGPT’ye soruyorum, in­saflı bir cevap veriyor: “Rutin IT işlerinin bir kısmını ger­çekten azaltıyoruz: Basit sc­ript’ler yazmak, hata mesajla­rını çözümlemek, küçük ağ ya­pılandırmaları önermek ya da dokümantasyon hazırlamak gibi işler saniyeler içinde ya­pılabiliyor. Bu da özellikle ju­nior seviyedeki görevlerin ba­zısını ‘gereksiz’ hale getirebi­lir.

Fakat işin bütünü bundan ibaret değil. Kurumların alt­yapılarının farklılığı, güvenlik ve entegrasyon sorunları, kri­tik anlarda sorumluluk almak hâlâ insana bağlı. Elektrik na­sıl sadece ampul yakmak de­ğilse, yapay zekâ da yalnızca kod yazmak değil. Zamanla IT uzmanları yeni rollere bürü­necek: AI çıktılarının doğru­luğunu denetleyen, güvenlik risklerini analiz eden, bu sis­temleri iş süreçlerine entegre eden profesyoneller.”

Bar masasındaki genç IT’ci­lerin gergin kahkahalarına kulak verirken, Doroniçev’in “yeni elektrik” benzetmesinin ağırlığı zihnimde daha da otu­ruyor: AI ve GPT sadece işi­mizi kolaylaştıran bir araç de­ğil, buharlı makinelerle açılan sanayi devrimi eşiği gibi. Na­sıl elektriksiz bir modern ha­yat düşünemiyorsak, yakında yapay zekâsız bir hayat tahay­yül edilemez olacak. Velhasıl, bindik bir alamete…