MASAK’tan kripto sektörüne yönelik yol haritası

Dünya ile birlikte Türkiye’de de kripto para­lar son yıllarda yalnızca yatırımcıların ve finansal piyasaların değil, aynı zamanda düzen­leyici kuruluşların da yakın takibinde. Yatırımcı sayısındaki artış, işlem hacimlerinin büyümesi ve kripto paraların küresel finans sistemindeki artan rolü, denetim mekanizmalarının güçlen­dirilmesini zorunlu kılıyor. Türkiye’de bu süreci şekillendiren en önemli kurumlar Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) Başkanlığı ve Ser­maye Piyasası Kurulu (SPK).

Son olarak MASAK tarafından 30 Eylül’de ya­yımlanan rehber güncellemeleriyle kripto varlık hizmet sağlayıcılarının (KVHS) yükümlülükleri daha da netleşti. Bu gelişmeler, sektörün daha şeffaf ve güvenilir bir yapıya kavuşması ve Tür­kiye’nin uluslararası standartlarla uyumlu bir ekosistem inşa etmesi açısından kritik önemde.

KVHS tanımı ve sorumlulukları

MASAK, kripto varlık hizmet sağlayıcı (KV­HS) tanımını da güncelledi. Artık yalnızca plat­formlar değil, saklama kuruluşları ve kripto var­lıkların ilk satışı veya dağıtımını yapan şirket­ler de MASAK yükümlüsü sayılıyor. Ancak esas önemli değişiklik, 2024 yılı sonunda kripto var­lık hizmet sağlayıcılarının “finansal kuruluş” ta­nımı içine alınmasıyla gerçekleşti.

KVHS’ler, müşterinin tanınması yükümlü­lüğü (KYC) kapsamında işlem yaptırmadan ön­ce kimlik tespitini tamamlamak zorunda. KV­HS’ler ayrıca sürekli iş ilişkisi, işlem tutarları, şüpheli işlem durumu ve gerçek faydalanıcının tespiti gibi diğer tedbirleri de alacak. Bununla birlikte, işlem yapan kullanıcılar ile sözleşme yapılması, uzaktan kimlik tespiti ve müşteri bil­gilerinin doğrulanması gibi süreçler de KVHS sorumluluğunda olacak.

Travel Rule’un önemi

Güncellenen rehberlerde kripto transferle­rinde gönderici ve alıcı bilgilerini zorunlu kılan Travel Rule’a ilişkin detaylar da net bir şekilde ifade ediliyor. KVHS’ler kendi platformları üze­rinden yapılan kripto transferlerinde gönderici ve akıcı bilgilerini almak zorunda. Bu yükümlü­lük, Mali Eylem Görev Gücü FATF’nin (Financi­al Action Task Force) yaklaşımı ile uyumlu şe­kilde kurgulanmış. Böylece sektörde şeffaflık ve rol paylaşımı daha belirgin hale gelecek.

Uzaktan kimlik tespiti kriterleri

13 Mart 2025 itibariyle kripto varlık hizmet sağlayıcılarının yeni müşteri kabulünde, uzak­tan kimlik tespiti süreçlerinde risk temelli yak­laşıma dayalı sıkılaştırılmış tedbirlerin uygu­lanması zorunlu hale geldi. Bu kapsamda kimlik doğrulama işlemleri yalnızca görüntülü görüş­me ile sınırlı değil, canlılık testi, görüntülü doğ­rulama veya diğer yüksek güvenlikli yöntemler de kullanılabilecek. Amaç, müşterinin kimliği­nin gerçeğe uygun biçimde tespit edilmesi ve iş­lemlerde gerçek faydalanıcının belirlenmesi. Bu uygulamalar, kara para aklama ve yasa dışı faa­liyetlerin önlenmesine karşı güçlü bir koruma sağlarken, süreçte standartlaşma getirecek.

Uyum görevlileri için yeni lisanslama sistemi

Bir diğer önemli gelişme, uyum görevlileri için getirilen lisanslama ve sınav sistemi oldu. 25 Aralık 2025’ten itibaren uyum görevlisi veya yardımcısı olarak görev yapacak kişilerin MASAK tarafından yetkilendirilmiş ve sicile kayıtlı olması gerekecek. İlk yetkilendirme sınavı 18 Ekim 2025’te yapılacak. Başarılı adaylar Uyum Görevlisi Lisansı alabilecek, ayrıca lisans sahipleri her üç yılda bir yenileme eğitimine katılacak.

Türkiye için fırsatlar

Bu düzenlemeler yalnızca zorunluluk ola­rak değil, sektörün güvenli bir şekilde gelişme­si açısından fırsat olarak da değerlendirilmeli. Düzenlemeler sektörün olgunlaşması, ulusla­rarası standartlarla uyumlu hale gelmesi ve ya­tırımcı güveninin güçlenmesi için kritik bir ze­min hazırlıyor. Kripto varlık piyasasında güven tesisi, küresel yatırımcıların Türkiye’ye bakışını da olumlu yönde etkileyecektir. Güçlü bir uyum altyapısı, ülkemizi yalnızca kullanıcıların değil, aynı zamanda küresel sermayenin de güven duy­duğu bir pazar haline getirebilir.

Kripto varlık ekosisteminde güven inşa et­mek, hem yatırımcıların korunması için hem de sektörün sürdürülebilir büyümesi açısından kritik. MASAK düzenlemeleri, bu yönde atılmış kararlı adımlar olarak değerlendirilmelidir. Bu süreç kısa vadede bazı zorluklar getirse de uzun vadede Türkiye’nin kripto ekosistemi için güçlü bir temel oluşturacaktır.

Ancak, dünyada hızla büyüyen bu sektörün ülkemizde de yeni fırsatlar sunabilmesi için alı­nacak tedbirlerde dengenin korunması büyük önem taşıyor.