Mehmet Şimşek’in söyledikleri ve söylemedikleri
Rezervlerimizde bir süredir düşüş var, CDS primimiz tekrardan yükselmeye başladı, seçim sonrası kurun gidişatından tedirgin olan yerlilerin döviz talebi sıcak, yabancılar yatırım için seçim sonrasını bekler duruma geçtiler, iç talep yeterince soğumuyor, enflasyon aylık %4.5’a yakın geldi.
Bu haberlerin hepsi son dönemin olumsuz gelişmeleri. Maalesef Mart ayının bir miktar böyle geçeceği belliydi. Muhtemelen ekonomi yönetimi de bunu son viraj olarak görüyor. Ama bu virajın dönülmesi için de bir takım çalışmaların yapılması kararı alınmış belli ki.
Bu çalışmaların bir kısmı direkt piyasaya müdahale, bir kısmı da iletişim üzerinden yapılıyor. Mehmet Şimşek’in ve Cevdet Yılmaz’ın bu hafta televizyon yayınlarına katılmasının nedeni muhtemelen zor geçecek Mart’ın etkilerini bir miktar yumuşatmak.
TCMB’nin kredi artışını ve döviz talebini kesmeye yönelik aksiyonlarını da bu taraftan okumak gerekir. Merkez bankası faizleri seçimden önce %8.5’tu, seçim sonrası Merkez bankası başkanı değişti, politikalar değişti ve faiz artırımları başladı. Birkaç faiz artırımından sonra “Cumhurbaşkanı’ndan %20’ye, %25’e kadar izin alınmış, daha fazla artırım olmaz!” öngörüleri havalarda uçuşuyordu.
Sonra olanlar hepinizin malumu, Merkez bankası üst yönetimi değişti, akabinde başkan değişti, bu arada yeni vergiler geldi OVP yayınlandı vs. Bu arada da %20’de durur denen faiz %45’e yükseldi. Ekonominin gidişatından ve son açıklanan enflasyon rakamlarından da anlaşılıyor ki bırakın %20’yi %45 faiz bile enflasyonu düşürmek için yeterli gelmiyor.
Erdoğan arkamızda
Mehmet Şimşek’in röportajı bu şartlar altında geldi. Dünyanın her yerinde ekonominin dümenindeki kişinin verdiği mülakatlar çok önemlidir. Ama bizde biraz daha önemli.
Çünkü Sayın Bakan’ın koltuğu süper yetkilerle donatılmış bir koltuk. Bu yetkilerin kullanılmasına ket vurabilecek tek güç var Türkiye’de o da Cumhurbaşkanı Erdoğan. Bunun için zaten her açıklamada programımızın arkasında Cumhurbaşkanı var diyor Şimşek. Bu mesajı güçlendirmek için Cumhurbaşkanı Yardımcısı da hemen ertesi gün TV’lerde yer alıyor.
Hatta Erdoğan’ın konuşma metinlerine de bu mesajları destekleyici bölümler ekleniyor. Ama işte yakın tarihimiz gelgitlerle dolu olduğu için ekonomik aktörleri ikna etmek çok kolay olmuyor. Rasyonel olmayan politikalar sonucu faizin suni düşük seviyelerde tutulması, kurların baskıyla 2 yıla yakın aynı seviyelerde tutulması, KKM, parasal aktarım mekanizmasının çalışmaz hale gelmesi en başta şikâyetçi olduğu konulardan.
Ekonomi politikası değişikliğine ilişkin sonuçların da 12-18 ayda ancak alınabileceğini belirtti. Yani en azından bir 6 aya daha ihtiyacımız varmış gibi gözüküyor.
Makro mesajlar
Özellikle cari açık ve bütçe açığı tarafında çok kararlı gördüm ben Şimşek’i. Söyledikleri kadar söylemedikleri de önemliydi. Mesela büyüme tarafına neredeyse hiç girmedi. Girdiği yerlerde de tüketimin payını azaltarak büyüyeceğiz mesajını vererek yine dolaylı olarak programa atıfta bulundu.
Önceden alıştığımız üretim, yatırım, istihdam, ihracat retoriğine de hiç bulaşmadı. Çünkü artık bu söylemler pek iyi şeyler hatırlatmıyor insanlara. Kurla ilgili çok net açıklamalar yaptı bana kalırsa. Hatırlarsanız son PPK metninde de kura ilişkin çok net mesajlar vardı.
Özellikle TL’nin reel olarak değer kazanmasını destekleyeceğiz bölümü çok önemliydi. Şimdi aynı anlama gelecek açıklamalar Sayın Bakan’dan da geldi. Çok net bir şekilde bu mesajlarla piyasanın döviz talebi kesilmeye çalışılıyor, yabancıya da TL değer kaybetmeyecek gelin yatırım yapın mesajı veriliyor. Bu kadar net mesajdan sonra seçim öncesi ya da seçim sonrası olası bir kur atağı şu anda işin başında olan herkesin güvenilirliğini zedeler. Serbest piyasa efendim, ne yapsınlar atak olursa diyebilirsiniz.
Ama bu piyasanın serbest olmadığı da herkesin malumu. Benim şahsi kanaatim ne pahasına olursa olsun bu üstü kapalı taahhütlerin arkasında durulacağı. Aksi takdirde diğer söylemlerin de hiçbir etkisi kalmayacaktır. Kaldı ki olası bir kur atağının da enflasyonla mücadeleyi derinden sarsacağı çok açık.