Nobel mi, Pulitzer mi?

Bir Ödülünüzü Alırım yazımız, kimseler yazmaz, haber yapmazken burada değin­diğimiz konuların tek tek piyasaya düşmesi nedeni ile haklı bir talebi içeriyordu. Geçen hafta “İstanbul Ekolünün” yazdığı başka bir konu ABD ve dünyada gündem oldu. Bu ne­denle “O Nobel veya O Pulitzer buraya gele­cek” başlığı da yazıya uygun olabilirdi. İstih­dam verileri uzun zamandır ve sürekli yanlış geldiği için Trump Bureau of Labor Statisti­cs başkanını görevden aldı. Fed, BLS ve enf­lasyon konusunda uzun zamandır ana akımda iddia edilenlerin aslında öyle olmadığı, yanlış olduğu tek tek ortaya çıktığı için, “veriler yan­lış geldiği için” yerine “kötü geldiği için” gö­revden aldı şeklinde yorumlar yine ana akım­da tercih edildi. İşin aslı neydi?

Gerçekleri tarih yazar

8 Temmuz 2025 “Hayaller IS-LM gerçekler BLS” aynen şunlar yazıyordu:

“BLS’in enflasyondaki etkisinden önce “du­al mandate” ile istihdam verileri için hatırlat­ma yapalım. Nisan 2024-25 arasında yıllık yaklaşık 600 bin kişi istihdamda (2009’dan bu yana en büyük sapma) daha fazla göründü ve BLS Ağustos 2024’de 818 bin kişiyi öngö­rüsünde düşürdü. Aylık sapma ABD seçimi­ne doğru artıp zirveyi görürken, işgücü ista­tistiklerinde genelde binde 1 revizyon olur­ken, Mart 2024’de binde 4 ile rekor kırılmış (William W. Beach, epicforAmerica.org; Han­dwerker, congress.gov).

BLS’in bütçedeki kesintiler ve personel ek­sikliği nedeni ile anket ve istatistik çalışma­larında ve enflasyon verisinde yeterince doğ­ruyu yansıtamadığı güncel tartışma konusu (Grossman, WSJ, 2025; Horsley, NPR, 2025). Eğer BLS enflasyon (sabit sepet) ve istihdam verileri gerçeği yansıt(a)mıyorsa, başta Fed, para ve maliye politikalarında doğru karar ve­rilmiş (Roth, 2024) veya Fed hedef faiz oranı­nı ayarlamayarak piyasaları manipüle etmiş midir (Kesici – Cutsinger, gisreportonline, 2024) veya BLS verileri ile istemese de karar­larında yanılmış ve piyasaları yanıltmış mı­dır? Ya IS-LM?”

Tarihi de İstanbul ekolü

27 Ağustos 2024 “818K” ise aynen şunlar yazıyordu: “818 rakamı akıllara başka şey­ler getirebilir. Mesela 300 Spartalı filmi gibi. Veya KKM’den kaynaklı 2023 merkez banka­sı finansalı gibi. Oysa başka. 818.000 kişi ya­nıldı geçen sene Bureau of Labor Statistics iş­sizlik verilerinde. BLS 1.5 yıldır sürekli geriye dönük revize ediyor. Phillips Eğrisi ile Fed, iş­sizlik karşılığında enflasyonu düşürmeyi or­todoks para politikası ile göze alırken, “eko­nomi soğumazken işsizlik verisi iyi geliyor, yumuşak inişle enflasyonu düşürdüler” diye söyleniyordu. Oysa işsizlik rakamı Avrupa ve dünyadaki birçok ülkenin nüfusundan fazla yanılmış. Trump X ve Truth Social hesapla­rından skandal dedi. ABD’de tanıdıkları olan­lar bilir, işsizlik ve enflasyon ABD’de hâlâ so­run bu arada.”

Pulitzer, nobel çift kupa olsun

Beyaz Saray ticaret danışmanı Peter Navar­ro “Biliyorsunuz, birçok kişi Donald Trump’ın Nobel Barış Ödülünü hak ettiğinden bahsedi­yor. Dünya ticaret ekonomisini temel olarak öğrettiği için, ekonomi dalında Nobel’e aday olabileceğini düşünüyorum.” dedi. Kurum­ların oluşumu ve refaha etkileri üzerine ödül alan Daron Hocadan sonra Trump aynı ödü­lü alırsa büyük sükse olur. Neyse ki şanslı­yız, Nobel Ekonomi Ödülü yok. Aynı dönemde Nobel anısına İsveç Merkez Bankasının eko­nomi alanında verdiği bir ödül var. Riksbank Trump’a bu ödülü verecek değil ya. Yoksa be­nim aynı ödülü bu haberlerle almam niye so­run olsun ki. Hem benim dünyanın ilk yapay zekâ kanununu çıkaran Avrupa Birliği’nin ha­zırlık raporlarında Daron Hocadan daha fazla atıfım var.

Çarşı fena karıştı

Nobel anısına ödüllü Milton Friedman’ın 31 Temmuz doğum günü, kendisinin bizzat “Yanıldım, merkez bankalarının para arzı­nı dolayısı ile enflasyonu kontrol edeceğinde eskisi kadar iddialı olmazdım” itirafı gibi ana akımda sürekli pas geçiliyor. Fed’in tartışma­lı FOMC toplantısında 2 guvernör yıllar sonra ilk defa faizde karşı yönde oy kullandı ve res­mi açıklama yaptı, guvernör Kugler istifa et­ti. Powell ile sorun yaşayan tek Kugler değil, 1 senede arkasına bakmadan kaçan Lael Brai­nard var. Azoria Capital Inc., James Fishback FOMC tutanaklarının şeffaf olmadığı ve açık­lanması için Fed’e dava açtı. Senatörler sü­rekli “End the Fed” çağrısında. İlk bilen değil, doğruları İstanbul Ekolü ile önden bilen olun.