OECD, verginin ‘2025 Oscarları’nı açıkladı

Türkiye’nin de üyesi olduğu Ekonomik Kal­kınma ve İş Birliği Teşkilatı (OECD), 31 Ekim 2025 tarihinde, vergi günü etkinlikle­ri kapsamında 2024 Karşılıklı Anlaşma Usu­lü (KAU) ve Peşin Fiyatlandırma Anlaşmaları (PFS) Ödüllerini istatistiklerle birlikte kamu­oyuyla paylaştı*. İstatistikler dünya genelin­deki neredeyse 140 yetki bölgesini içeriyor.

KAU ve PFS nedir?

KAU, çifte vergilendirmeyi önleme anlaş­malarının uygulanmasından doğan uyuşmaz­lıkların, iki ülkenin yetkili makamlarınca yar­gı dışı olarak çözüldüğü mekanizmadır. Türki­ye’de tüm anlaşmalarda yer alır; Ayrıca, VUK Ek m.14-18’de düzenlenmiştir. PFS, ilişkili işlemlerde uygulanacak transfer fiyatlandır­ması yönteminin mükellef ile Hazine ve Ma­liye Bakanlığı arasında önceden belirlenmesi ve belirlenen süre (en fazla üç yıl) için kesinlik sağlamasıdır. KVK m.13/5’te düzenlenmiştir.

İstatistik ve ödüllerin dayanağı

Bu istatistikler, BEPS Eylem 14 Asga­ri Standardı çerçevesinde vergi uyuşmazlık çözüm süreçlerinin etkinliğini ve hızını ar­tırmaya yönelik G20/OECD gündeminin bir parçasıdır. KAU verileri küresel ve ülke bazlı ilerlemeyi ölçmeye imkân verirken, PFS ista­tistikleri transfer fiyatlandırması uyuşmaz­lıklarını önleme mekanizmalarının durumu­nu değerlendirmeye yardımcı olmaktadır. Güncel veriler özetle şöyledir:

KAU sürelerinde istikrar

2024’te KAU dosyalarının ortalama sonuç­lanma süresi 27,4 ay ile 2023’e paralel gerçek­leşmiştir (27,3 ay). Transfer fiyatlandırması uyuşmazlıklarında süre 32 aydan 30,9 aya ge­rilemiştir. Ancak hedeflenen 24 aya ulaşmak için özellikle transfer fiyatlandırması dosya­larında ek kaynak ve süreç iyileştirmesi ge­rektiği görülmektedir.

Mükellef lehine yüksek çözüm oranı

KAU dosyalarının yaklaşık %76’sı mü­kellef lehine sonuçlanırken (2023: %74), yalnızca %4’ü anlaşma sağlanamadan ka­panmıştır. Bu sonuçlar, yetkili makamların uyuşmazlık çözümüne verdiği önemi yansıt­maktadır. Uzun süredir bekleyen dosyaların kapatılmasında ilerleme sağlanmış olup en­vanterin yalnızca %3,3’ü 2016 öncesine ait­tir. Dosyaların %56’sından fazlası iki yıldan kısa sürelidir. Bu görünüm, önceki yıla göre belirgin bir iyileşme göstermektedir.

KAU dosya stokunda kontrollü artış

KAU envanterinde sınırlı artış gözlemlen­miştir: transfer fiyatlandırması dosyaların­da %3,9, diğer dosyalarda %2,7 artış olmuştur. Bu durum COVID-19 sonrası envanterin nor­malleştiğine işaret etmektedir.

Yeni başvurularda artış

Yeni başvurular önemli ölçüde artmıştır. Transfer fiyatlandırması başvurularında ar­tış %29,1, diğer dosyalarda %8,1’dir. Buna kar­şılık kapanan dosya sayısı %2,8 azalmış, özel­likle transfer fiyatlandırması dosyalarında kapanışlarda %5,5 gerileme görülmüştür. Bu gelişmeler ihtilaf önleme ve etkin çözüm me­kanizmalarının önemini vurgulamaktadır.

Toplam altı kategoride verilen KAU & PFS Ödüllerini kazananlar şu şekildedir;

Ortalama KAU kapanış süresi kategorisin­de, transfer fiyatlandırması uyuşmazlıkla­rında yaklaşık 20 ay ile İsviçre birinci olur­ken, diğer KAU dosyalarında yaklaşık 3,55 ay ile Yeni Zelanda en hızlı ülke olmuştur. Dosya envanterinin yaşı bakımından Meksika, port­föyünde 2016 öncesine ait dosya bulundur­mayan ülke olarak öne çıkmıştır. Dosya yükü yönetiminde ise yaklaşık %47’lik kapanış ora­nıyla Hollanda ilk sırada yer almıştır. PFS ala­nında “en çok gelişme gösteren ülke” ödülü, onaylanan PFS sayısını 2023’te 1’den 2024’te 10’a çıkaran İrlanda›ya verilmiştir. PFS dos­ya kapanış oranına göre yapılan değerlendir­mede ise yaklaşık %39 kapanış oranıyla Dani­marka en başarılı ülke olmuştur.

Türkiye ise KAU ve PFS araçlarını hukuken açık tutuyor ve profillerini güncelliyor. Gerçek işlem süreleri ise OECD ortalamasına göre ol­dukça uzun. Transfer fiyatlandırması dosyala­rında KAU için 46 ay civarı, PFS’de 72 ay gibi süreler, mükellefler bakımından erken uyuş­mazlık önleme stratejilerini kritik kılıyor.

* https://www.oecd.org/en/ events/2025/10/oecd-tax-certa­inty-day-2025.html#category6