Sermaye piyasaları 9 aydır yerinde sayıyor

Yılın ilk 9 ayı piyasalar açısından oldukça zorlu geçti. Özellikle de hisse senedi yatırımcısı için. 2025 yılına 9 bin 852 puandan başlayan BIST 100 Endeksi, 26 Ağustos’ta 11 bin 605 puan ile Türk Li­rası bazında tarihi zirvesini gördü. Ancak eylül ayı ile birlikte borsada yeniden satış baskısı hakim oldu ve endeks 10 bin 300 puan sınırına geri geldi.

Geldi­ğimiz durum itibarıyla endeksin bu 9.5 aylık kazan­cı sadece yüzde 4.5 seviyesinde. Yüzde 33.29 olarak gerçekleşen 9 aylık enflasyon göz önüne alındığın­dan hisse senedi yatırımcısı için bu yılın ne kadar zorlu geçtiği daha net anlaşılıyor. Hisse senedi ba­zında bakıldığında durum çok daha kötü. Çok sayıda hisse endeksin ve dolayısıyla enflasyonun çok çok altında bir performansa imza attığı görülüyor.

Halka arzlar fren yaptı

Sermaye piyasalarının 9 aylık karnesi sade­ce BIST 100 ya da hisse performanslarıyla sınır­lı değil. 9 ay sonunda sermaye piyasalarındaki genel durumun fotoğrafına bir bakalım… Türki­ye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) verilerine göre, Borsa İstanbul’da 587 şirket işlem görüyor. Özellikle pandemi sonrasında Borsa İstanbul’da halka arzlar gaza basmıştı. 2021 yılında 52, 2022 yılında 40, 2023 yılında 54, 2024 yılında ise 34 şirket Borsa İstanbul’a ‘merhaba’ dedi. Bu yıl ise ilk 9 ayda sadece 13 şirketin halka arzına izin verildi. Söz konusu 13 şirket halka arzdan toplam 30.5 milyar TL’lik kaynak elde etti. 2023 ve 2024 yıllarında yapılan 88 halka arzdan şirketler top­lam 138.8 milyar TL’lik gelir sağlamıştı.

Borçlanma aracı ihraçlarına ilgi

Birincil halka arzlarda yaşanan yavaşlama, be­delli sermaye artırımı ve ikincil halka arz verile­rinde de yaşandığı dikkat çekiyor. Hisseleri bor­sada işlem gören şirketler bu yılın ilk 9 ayında ikincil halka arz ve bedelli sermaye artırımları vasıtasıyla yatırımcılardan toplam 40.2 milyar TL’lik kaynak topladı. Bu rakam geçen yılın tama­mında 45.9 milyar TL, 2023 yılında ise 77.8 mil­yar TL seviyesinde gerçekleşmişti.

Hisse senedi cephesinde rakamlar böyle gelişirken özel sektör borçlanma aracı ihraçlarında hareketlilik sürü­yor. Bu yılın ilk 9 ayında 1.372 işlemle toplam 653 milyar TL’lik borçlanma aracı ihraç edilirken söz konusu rakam geçen yılın tamamında 1.619 işlem sonucu 636 milyar TL olmuştu. Yani geçen yılın tamamında elde edilen kaynağın daha fazla bu yı­lın ilk 9 ayında sağlandı.

Yatırımcının tercihi mevduat

Hisse senedi yatırımcı sayısındaki gerileme yılın ilk 9 ayında devam etti. Yılbaşında 6 mil­yon 839 bin olan pay piyasasındaki yerli yatırım­cı sayısı eylül sonu itibarıyla 480 bin gerilemeyle 6 milyon 359 bin kişiye indi. Yurtiçinde yerleşik yatırımcı sayısı her ne kadar 6.3 milyon kişi olsa da aktif hesap sayısı 3 milyonun altında. Serma­ye piyasalarındaki bu gelişmeler aracı kurum ça­lışan sayısına da yansıdı. Geçen yıl sonunda aracı kurumlarda toplam 8 bin 75 kişi istihdam edilir­ken bu sayı 9 ay sonunda 98 kişi azalarak 7 bin 977 kişiye geriledi. Türkiye’de tasarruf sahipleri 45.1 trilyon liraık birikimlerinin 24.4 milyar TL’si­ni mevduat, 13.6 milyar TL’sini tahvil, 7.2 milyar TL’sini ise hisse senedinde değerlendiriyor.