Sessizi, gürültülüsü ile istifalar ve işten çıkarmalar...

Büyük istifa, sessiz istifa, sessiz işten çıkarma ve şimdi büyük hatta “gürültülü” olarak ifade edilebilecek işten çıkarmalar var dünya iş piyasası gündeminde... Dünya genelinde istihdam sektörü çok kısa sürede hem çalışan hem işveren açısından büyük bir kargaşaya şahit oldu. Peki neler oldu ve olmaya devam ediyor? Kısaca göz atalım.

Öncelikle çalışan tarafında söz konusu olan büyük istifa ve sessiz istifa durumunu ele alırken her iki durumda da pandeminin kişilerin seçimleri ve önceliklerini değerlendirmesininin etkili olduğunu anımsayalım. Ayrıca yaşanan alışkanlık kırılmaları başka hayatların ve çalışma biçimlerinin olabileceğinin fark edilmesini sağladı. Ve bir anlam kaybı yaşandı.

2021 baharında istihdam sektörü beklenmedik bir durumla karşılaştı: Büyük istifa. Uzmanlara göre, bu durum iş piyasasında açık pozisyonların oranının artması ve dolayısıyla talebin artmasından kaynaklandı. Dünya genelinde 2019’da ortalama yüzde 1.6 olan istifa oranları yaklaşık yüzde 3 seviyelerine çıktı.

Bugünden baktığımızda ise şu anda teknoloji sektöründe yaşanan “büyük işten çıkarma"nın başlangıç noktasını oluşturan kontrolsüz ve plansız işe alımlarla tetiklenmiş olduğunu görüyoruz.

Bu süreçte çalışan tarafında başka bir durum daha yaşanıyordu, sessiz istifalar. Sessiz istifa, çalışanın bir iş için gerekli olan minimum gereklilikleri yerine getirmesi ve bundan fazlasını yapmayı reddetmesini ifade ediyor. Yani, sessiz istifa edenler birincil sorumluluklarını yerine getirmeye devam ediyorlardı ancak ekstra faaliyetler için istekli değillerdi. Artık geç kalmamak, erken gelmek veya zorunlu olmayan toplantılara katılmak yoktu. Sessiz istifa edenlerin oranını rakamlara dökebilmek oldukça zor ancak haziran 2022'de yapılan bir Gallup anketine göre, Amerikalı işçilerin yüzde 50'sinin işi sessiz sedasız bıraktığı düşünülüyordu. Bazıları bu durumu koşuşturma kültürüne ve tükenmişliğe bir tepki olarak değerlendirdi.

Çalışanın yok sayılması...

Çalışan tarafında bunlar yaşanırken işveren cephesinden de sessiz işten çıkarmalara yönelik adımlar geldi. Aslında yeni bir kavram olmasa da yaygınlığı nedeniyle sanki yeni bir kavrammış gibi gündeme girdi. Çalışma hayatında uzun yıllardır bilinen ve mobbinge giden adımlar, “sessiz işten çıkarma” kavramıyla ifade edildi. En genel ifadesiyle çalışanın yok sayılması ve bu şekilde pes ettirilmesi gayesiydi.

2022'nin 2’nci ve 3’üncü çeyreğinde yine bir şeyler olmaya başladı. Bugüne kadar Microsoft 10 bin, Amazon 18 bin, Meta 11 bin çalışanını işten çıkaracağını duyurdu. Twitter, yeni yapılanmasıyla birlikte iş gücünün yarısını işten çıkardı. Cornell Üniversitesi SC Johnson İşletme Fakültesi öğretim görevlisi John Blevins, Newsweek'e yaptığı değerlendirmede bu işten çıkarmaların pandemi sırasında teknoloji şirketlerinin artan işe alımlarının bir sonucu olduğunu söyledi. "İşletmeler beklenmedik şekilde hızlı talep dönüşünü karşılarken işe alımlar aceleyle yapıldı. Şimdi de yavaşlayan bir ekonomiye uyum sağlamaya çalışıyorlar. Teknoloji sektöründeki son işten çıkarma dalgası, hizmet talebinin hızla arttığı ve çalışanlara hızla ihtiyaç duyulduğu bu hızlı karar alma sürecinin bir örneği. Sektörde istihdam seviyeleri yeniden dengeleniyor. Bu uyum, birçok sektörde devam edecek" dedi. Uzmanlar, teknoloji sektöründeki işten çıkarmaların diğer sektörlerdeki çalışanlar arasında çok fazla endişe yaratmaması gerektiğini söylese de tedirginlik başladı. Redfield & Wilton Strategies tarafından Newsweek adına yürütülen yakın tarihli bir ankete göre, Amerikalıların büyük bir çoğunluğu (yüzde 64) bu yıl işini değiştirmeyi düşünmüyor. Bu durum şimdilik "sessiz istifa" döneminin sona erdiği anlamına gelebilir. Ancak yakın bir zamanda büyük ihtimalle çalışan tarafından gelecek yeni bir adım ve yeni bir kavramla daha da tanışabiliriz