Yeni teşvik sistemi

Yatırım teşvik sistemi, 30 Mayıs 2025 ta­rihli Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhur­başkanı Kararıyla yenilendi. Bugüne kadar uy­gulanmakta olan teşvik sistemi 2012 yılında yayınlanmıştı. Mevcut teşvik sistemi temelde dört başlıkta toplanmaktaydı. Bunlar genel teş­vik uygulamaları, bölgesel teşvik uygulamala­rı, öncelikli yatırımlar ve stratejik yatırımların teşviki şeklindeydi.

Yeni sistemin temel ayakları

Yeni sistem, Türkiye’nin yüzyılı kalkınma hamlesi ve sektörel ve bölgesel teşvikler olmak ü­zere iki ayak üzerine kurgulanmış. Bunun dışında proje bazlı teşvik sistemi olarak “Hit 30” teşvik sistemi ayrıca devam ediyor. Yeni sistemde, Tür­kiye yüzyılı kalkınma hamlesi başlığı: Teknoloji hamlesi, yerel kalkınma hamlesi ve stratejik ham­le olmak üzere üç grupta düzenleniyor. Sektörel ve bölgesel teşvik uygulaması ise öncelikli yatı­rımlar ve hedef yatırımların teşvik sistemi olmak üzere iki grupta toplanmış.

Türkiye yüzyılı hamle programında ve genel olarak en önemli teşviki a­lan kalemler teknoloji hamlesi ve yerel kalkınma hamlesi programlarıdır. Bu programlar gelir ve kurumlar vergisi indiriminde yatırıma katkı ora­nının %50 olması ve vergi indirim oranında %60 olması ile öne çıkıyor. Ayrıca yeni makine alım­larında 240 milyon TL’ye kadar sabit yatırım tutarının%15’i oranına kadar destek sağlanabi­liyor.

Alternatif olarak 240 milyona TL ye kadar Merkez Bankası’nın bir haftalık repo işlemle­rinde uyguladığı gösterge faiz oranının yüzde kırkını ve azami 20 puanı geçmemek üzere fa­iz veya kar payı indirimi şeklinde de uygulama yapılabiliyor. Faiz veya kar payı desteğinde de azami tutar yatırım tutarının %20’si ve 240 mil­yon TL ile sınırlı. Bu anlamda bakıldığında yeni teşvik sistemi hem yeni makine alımlarında sağ­lanan destek itibari ile hem de faiz indirimi desteğinde sağlanan tutarın bir hayli anlamlı bir hale gelmiş olmasıyla öne çıkıyor.

Yeni teşvik sisteminde önceki sistemden farklı olarak vergi indirim uygulaması biraz sınırlanmış durumda. Yukarıda bahsettiğimiz gibi, en yüksek olarak yatırımın katkı oranının %50 ve vergi in­dirim oranının %60’ı uygulanması yanında, daha önce vergi indiriminden yararlanan bazı yatırım­ların gelir ve kurumlar vergisi indirimi kapsamın­dan çıkarılmış olduğunu görüyoruz.

Sektörel ve bölgesel teşviklerde genel itibari ile yatırıma kat­kı oranı öncelikli yatırımlar için %30 vergi indi­rimi oranı ise %60 olarak uygulanabiliyor. Genel itibarıyla gelir ve kurumlar vergisi indirim uygu­laması daha sadeleştirilmiş durumda. Ayrım yatı­rım türüne göre yatırıma katkı oranında yapılıyor. Yatırıma katkı oranı %50 ile %20 arasında farklı­laşıyor. Vergi indirimi uygulanan yatırımlar bakı­mından neredeyse tamamında vergi indirim oranı %60 olarak öngörülmüş. Ayrıca teşvik belgesine bağlı yatırımlarda kalemler itibarıyla KDV istis­nası ve gümrük vergisi istisnası gibi uygulamalar yine devam ediyor.

Sigorta primi desteği devam ediyor

Sigorta primi işveren payı desteği genel itibari ile altıncı bölgede yapılan yatırımlar bakımından 12 yıl diğer bölgelerde maksimum sekiz yıl uygula­nıyor. Genel olarak işveren payı desteği 4 ve üzeri bölgeler için söz konusu. Sigorta primi işçi hisse­si desteği ise yalnızca altıncı bölgede yapılan ya­tırımlar için ve on yıl geçerli olarak uygulanıyor. Yeni yatırım sistemindeki en önemli yenilik: ka­rarın ekinde teşvik edilecek yatırım konuları be­lirtilmiş olmakla beraber önemli yatırımlar bakı­mından, örneğin teknoloji hamlesi ve yerel kalkın mahallesi yatırımlarında ya tematik çağrı ya da il bazlı çağrı ile süreç başlıyor.

Proje bazlı bakanlık değerlendirilmesinden sonra komite kararı so­nucu teşvik belgesi veriliyor. Burada ilk bakışta belki bürokratik süreç biraz uzuyor görünse de uygulamada nasıl olacağını hep beraber görece­ğiz. Bu tür anlamlı teşvik unsurlarının sağlandı­ğı yatırımların proje bazlı değerlendirilip ilgili genel müdürlüklerin de görüşü alınmak suretiy­le bir komite kararı ile teşvik belgesine bağlan­ması doğal karşılanması gerekir. Elbette önemli olan bu sürecin objektif bir şekilde işletilmesidir. Yeni teşvik sistemi ile beraber, eski uygulama ka­lan kısımlar itibarıyla devam ediyor.

Önceki sis­teme göre verilmiş teşvik belgeleri süresi sonuna kadar daha önceki yatırım teşvik mevzuatı çer­çevesinde uygulanmaya ve yararlanmaya devam edecek. Özellikle sigorta primi destekleri bakı­mından süresi dolan uygulamalar için 2028 yılı sonuna kadar ek süre verilmesi de söz konusudur. Bölgesel teşvik uygulamasında kısmen ge­lişmişlik düzeyine göre doğal olarak bazı il­lerin yeri değişmiş olsa da bazı illerin ilçe­leri bakımından da bir alt bölge teşviki sağ­lanmasına yönelik karara ekli detaylı bir ilçe listesi yapılmıştır. Bununla amaç ilçe baz­lı da gelişmişlik seviyesinin artırılmasıdır. Ana hatlarıyla değerlendirmeye çalıştığımız yeni yatırım teşvik sisteminin ülkemiz kalkınmasına yatırım ve istihdam ortamının gelişimine katkı­da bulunması dilekleriyle...