AB fonları saunalara yatlara

Avrupa Konseyi eski Başkanı ve Polon­ya Başbakanı Donald Tusk, geçtiği­miz şubat ayında, Polonya için donduru­lan milyarlarca euroluk Avrupa Birliği fo­nunun blokajını kaldırmış ve bu Polonya hükümetinin büyük başarısı olarak duyu­rulmuştu. Ancak bu fonların yatlara, sau­nalara ve diğer lüks mallara harcandığı or­taya çıktı.

AB’den fon alan şirketleri gösteren bil­giler “onet.pl” portalı, Ulusal Yeniden Ya­pılandırma Planı’nı (KPO) web sitesinde yayınlandığını haber yaptı. Fonların şir­ket yatları, solaryumlar, kahve makinele­ri ve mobilyalara harcanması Polonya’da tartışma konusu oldu. Polonyalı siyasetçi­ler fonların bu şekilde kullanılmasını “is­raf olarak” nitelendirse de AB yetkilileri fonların “adaletli dağıtıldığı” inancında.

AB fonlarının şirket yatları, solar­yumlar, mobilyalar ve kahve makineleri de dâhil olmak üzere KPO hibeleri alan şirketlerin örnekleri “X” platformun­da yayınlandı. Belgelerin “X” (twitter) platformunda yayınlanması politikacı­lar ve gazeteciler arasında tartışmalara neden oldu.

Bütün dünyayı saran COVID-19 salgı­nı sonrası üye devletlerin ekonomilerini yeniden canlandırmak amacıyla kurulan AB’nin “Yeniden Yapılanma ve Dayanıklı­lık Fonu”ndan Polonya yaklaşık 60 milyar euro aldı.

AB ülkeleri fon alabilmek için AB’ye fonları nasıl harcanacağını detaylandıran bir Ulusal İyileştirme Planı (NERP) sun­ması gerekiyordu. Pandemi döneminde sokağa çıkma yasakları nedeniyle büyük kayıplar yaşayan hizmet sektörü için yak­laşık 280 milyon euro ayrıldı. Sektörde­ki işletmelerden gelen taleplere yer veren web sitesinde yatlar, saunalar, solaryum­lar, briç oyunları ve gardırop mobilyaları da dâhil olmak üzere paranın bir kısmının nasıl harcandığına dair ayrıntılı raporları ortaya çıktı.

KPO’nun hizmetler sektörüne yaptığı yardım konusu Başbakan Donald Tusk ta­rafından da gündeme taşındı. Tusk, parla­mentoda yaptığı konuşmada “KPO fonla­rının israf edilmesini kabul etmeyeceğim” açıklamasında bulundu.

Soruşturma başlatıldı

Polonya Cumhurbaşkanı Karol Nawro­cki, geçtiğimiz hafta yaptığı bir açıklama­da, “Bana gazeteciler tarafından sık sık bunun için parayı nereden bulmamız ge­rektiği soruluyor. Bugün çok önemli bir gün. KPO fonlarının Polonya’da nasıl da­ğıtıldığını öğrendik. Ben 10,5 milyon Po­lonyalı adına saunalar, solaryumlar ve kahve makineleri için fon istemiyorum. Ben Polonyalı aileler için fon istiyorum” diye konuştu.

Varşova Başsavcılığı, KPO’dan hibe ve­rilmesinde usulsüzlük yapıldığına dair ba­sında çıkan haberlerle ilgili soruşturma başlattıklarını duyurdu. Polonya Kurum­sal Gelişim Ajansı Başkanı Katarzyna Du­ber-Stachurska, AB fonlarının nasıl har­candığına ilişkin şüphelerin ortaya çıkma­sının ardından görevden alındı.

Avrupa Komisyonu müdahalesi

Avrupa Birliği Komisyonu’nun proje­lerin KPO kriterlerine uygunluğunu de­ğerlendirebilmesi için Polonya’nın önü­müzdeki kasım ayında bir ödeme talebi sunması bekleniyor. AB Komisyonu Söz­cüsü Maciej Berestecki, bir radyoya yaptı­ğı açıklamada, Polonya’nın KPO hibeleri­nin verilmesi konusunda “açıklayıcı adım­lar atmak zorunda olduğunu” belirtti.

İşçi hareketleri ve sendikacı Lech Wale­sa ile başlayan “solidarity” sloganıyla top­lumsal ayaklanmayı örgütleyen, belki de “Doğu Bloku”nun çökmesine neden olan Polonya, Sovyet blokunda başka bir yere sahipti. AB’nin en büyük genişleme dal­gası ile üye olan Polonya’nın AB fonlarını saunalara ve yatlara kullanması ile ortaya çıkan “yolsuzluk” yeni tartışmaları bera­berinde getirdi.

Almanya ve Fransa gibi AB içerisinde daha “ağırlıklı” üye olarak görülen Polon­ya inandırıcılığını kaybetti. Polonya’da ortaya atılan bu yolsuzluk iddiaları bun­dan sonra AB’ye üye olacak ülkelerin işle­rini daha da zorlaştıracak…